Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Geriatria i Paliatywna > Upadki > Flashcards

Upadki Flashcards

(46 cards)

Start Studying
1
Q

Upadki w geriatrii - ile % upadków da ciężkie urazy?

A

10-15%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Upadki w geriatrii - urazy fizyczne

A
  • złamania (50%), 5-6% upadków
  • urazy tkanek miękkich (10-20%) (rozległe krwiaki)
  • urazy głowy (krwiaki podtwardówkowe)
  • powikłania unieruchomienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Upadki w geriatrii - urazy psychiczne

A

zespół poupadkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Upadki w geriatrii - częsta konsekwencja

A

instytucjonalizacja - 40% przyjęć do domów opieki z powodu konweksencji upadków

w opiece instytucjonalnej upadki są u 2/3 rezydentów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Upadki w geriatrii a urazy prowadzące do zgonu

A

upadki to 2-ga w kolejności przyczyna urazów prowadzących do zgonu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zespół poupadkowy

A

Takie błędne koło:
lęk przed upadkiem → ograniczenie aktywności → przyspieszenie ↓masy i siły mięśniowej - sarkopenia → ograniczenia fizyczne → pogorszenia funkcjonalne → utrata samodzielności → lęk przed upadkiem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czynniki ryzyka upadków

A

Wieloprzyczynowość:

  • Podeszły wiek (>80 r.ż.)
  • Upadek w przeszłości
  • Lęk przed upadkiem
  • Mała aktywność fizyczna/osłabienie siły mięśniowej
  • Obecność zaburzeń chodu i równowagi
  • Upośledzenie sprawności funkcjonalnej (ADL)
  • Współistniejące choroby przewlekłe
  • Przyjmowanie co najmniej 4 leków (!) w tym 1 z klasy ryzyka
  • Zaburzenia narządu wzroku
  • Obecność ryzyka środowiskowego
  • Ryzyko wzrasta ze wzrostem liczby czynników ryzyka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Definicja upadku

A

nagła, niespodziewana, niezamierzona zmiana pozycji w wyniku której poszkodowany znajduje się na ziemi/podłodze lub innej niżej położonej powierzchni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Epidemiologia upadków w wieku 65+, oraz starszych hospitalizowanych

A

1/3 osób 65+ mieszkających samodzielnie doświadczy przynajmniej 1 upadku w ciągu roku
(65 - 74r.ż. 1/4
>75 r.ż. 1/3
>80r.ż. 1/2)

20% starszych hospitalizowanych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Zespoły geriatryczne/wielkie problemy geriatryczne - lista

A 
Otepienie
Depresja
Nietrzymanie zwieraczy
Zaburzenia mobilności
Upadki (częstość, powikłania, trudności w zapobieganiu)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Upadki w geriatrii - kierunki, %, jakie obrażenia

A

88% - bezpośrednio na biodro → złamanie bkku
8% - do przodu → złamania przedramienia
2% - na pośladki → złamania kręgów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Przyczyny upadków w geriatrii - zewnętrzne

A
  • czynniki środowiskowe (44% upadków)

- leki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Przyczyny upadków w geriatrii - wewnętrzne

A

Starzenie się i związane z nim zmiany inwolucyjne

Ostre choroby:

  • infekcje (zap. płuc)
  • zaburzenia rytmu
  • krwawienia - ostra niedokrwistość
  • zawał serca
  • zatorowość płucna

Przewlekłe choroby:

  • neurologiczne: udar. ch. Parkinsona, neuropatie
  • reumatologiczne
  • cukrzyca
  • niewydolność serca
  • nadciśnienie
  • depresja
  • nietrzymanie moczu
  • niedokrwistość
  • zaburzenia elektrolitowe
  • zaburzenia chodu, równowagi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Leki potencjalnie zwiększające ryzyko upadków - klasy

A
  • psychotropowe
  • kardiologiczne
  • p/bólowe (?)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Leki a wzrost ryzyka upadku - ważne czynniki

A
  • wielolekowa terapia (4 i więcej)
  • wprowadzanie nowych leków
  • zmiany dawkowania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Leki potencjalnie zwiększające ryzyko upadków - psychotropowe

A

Benzodiazepiny
Przeciwdepresyjne
Antypsychotyczne
Przeciwdrgawkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Leki potencjalnie zwiększające ryzyko upadków - kardiologiczne

A

Przeciwnadciśnieniowe – przede wszystkim po włączeniu i zmianie leczenia,
Diuretyki pętlowe,
Wazodilatatory
Digoksyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Zmiany inwolucyjne związane z wiekiem zwiększające ryzyko upadków

A

Zmiany inwolucyjne pogarszające funkcjonowanie i współdziałanie elementów układu kontroli postawy:

  • układu przedsionkowego
  • narządu wzroku,
  • OUN i ObUN
  • Upośledzenie poznawcze
  • Układu mięśniowo-szkieletowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Zmiany inwolucyjne układu nerwowego predysponujące do upadków

Study These Flashcards
A
  • nasilone kołysanie,
  • wydłużenie czasu reakcji,
  • osłabienie czucia,
  • upośledzenie integracji bodźców w OUN
20
Q

Zmiany inwolucyjne narządu słuchu i równowagi predysponujące do upadków

Study These Flashcards
A
  • podwyższenie progu słyszenia czystych tonów,
  • zmniejszenie pobudliwości obwodowej części narządu przedsionkowego,
  • akumulacja woskowiny
21
Q

Zmiany inwolucyjne narządu wzroku predysponujące do upadków

Study These Flashcards
A

zmniejszenie:

  • źrenicy,
  • przejrzystości soczewek,
  • ostrości wzroku,
  • akomodacji,
  • adaptacji do ciemności i do silnego światła,

-pogorszenie widzenia obwodowego

22
Q

Zmiany inwolucyjne układu mięśniowego predysponujące do upadków

Study These Flashcards
A
  • zanik mięśni
  • ↓siły mięśni
  • zmiany zwyrodnieniowe aparatu ścięgnisto-więzadłowego
23
Q

Co towarzyszy sarkopenii? Jest ona czynnikiem ryzyka…

Study These Flashcards
A

Towarzyszy spadek siły mięśniowej,

czynnik ryzyka upadków, zaburzeń mobilności, zaburzeń chodu, niesprawności

24
Q

Sarkopenia to…

Study These Flashcards
A

spadek wielkości masy mięśniowej

25
Zmiany postawy u starszych
Pochylenie ku przodowi z powodu kyfozy - Zmiana położenia środka ciężkości - Zgięcie w stawach biodrowych i kolanowych
26
Zmiany wzorca chodu związane z wiekiem
- ↓prędkości chodu po 70.r.ż. o 15%/dekadę , głównie w wyniku skrócenia długości kroku (60 cm → < 20 cm). - Chód na szerszej podstawie - Mniejsze unoszenie stóp - Chód mniej rytmiczny, kroki nierówne, gubienie kroku - wydłużenie czasu podwójnego podparcia (z 18% u młodych do 30% u zdrowych starszych)
27
Hiponatremia jako czynnik ryzyka upadków
4x częściej (21,3% osób z hiponatremią) | po standaryzacji wzgl. wieku, leków, liczby schorzeń itd - ryzyko było 67x wyższe w hiponatremii
28
Metody oceny funkcjonalnej - test "wstań i idź" - jak wygląda, jak oceniać, jaka norma
Wstać z krzesła, przejść 3 metrów, obrót o 180stopni, usiąść 1-5pkt 1 - prawidłowo, bez ryzyka upadków 5 - znaczna nieprawidłowość, wysokie ryzyko upadku do 10-14sekund norma
29
Metody oceny funkcjonalnej - "sit to stand test"
5 razy wstać i usiąść
30
Metody oceny funkcjonalnej - równowana w różnych pozycjach stóp
Jedna bardziej z przodu od drugiej, stanie w takiej pozycji 10 sekund
31
Metody oceny funkcjonalnej (upadki) - jakie?
- test wstań i idź - sit to stand test - równowaga w różnych pozycjach stóp
32
Test Tinetti - po co, co ocenia, skala
- do oceny ryzyka upadku - 2 części: równowaga i chód ``` <26 pkt - jest problem... ale też: 0–18- Wysokie ryzyko upadku 19–23- Średnie ryzyko upadku 24–28- Niskie ryzyko upadku ```
33
Test Tinetti - równowaga - co ocenia
Równowaga: - podczas siedzenia - wstawanie z miejsca - stanie - próba trącania (zamknięte i otwarte oczy) - obracanie się o 360st. - siadanie
34
Test Tinetti - chód - co ocenia
Chód: - najpierw zwykły, potem szybki - zapoczątkowanie chodu - długość i wysokość kroku (osobno str. P i L) - symetria kroku - ciągłość chodu - ścieżka chodu (odchylenie) - tułów (kołysze czy jest jak kołek) - pozycja pięt
35
Przyczyny upadków - rozkład % w zal. od ilości i charakteru; jak wpływa na postępowanie
70% - przyczyna wieloczynnikowa → interwencja wieloskładnikowa / interw. skierowana na główny czynnik ryzyka 15% - jedna przyczyna → interwencja 1-składnikowa 15% - przyczyna zewnętrzna, osoby aktywne, sprawne
36
Możliwości prewencji upadków
- kontrola i modyfikacja leczenia - zalecenia gdy dodatnia próba ortostatyczna - zalecenia w zwyrodnieniach kręgosłupa - eliminacja domowych czynników ryzyka - rehabilitacja Efekt tego wszystkiego naraz: ↓ryzyka upadku o 31%
37
Możliwości prewencji upadków - kontrola i modyfikacja leczenia
``` – Zmniejszenie liczby preparatów – Kontrola dawkowania – Eliminacja leków nasennych – Eliminacja leków krótkodziałających – Zmiana pory stosowania leków – Eliminacja leków bez recepty i o nieudowodnionej skuteczności ```
38
Cele leczenia NTK u starszych
Obniżać do 130-139 SBP i <80 DBP u pacjentów dobrze tolerujących leczenie Unikać wartości SBP <130......
39
Co sprawdzać u starszych pacjentów z NTK?
- funkcję nerek (możliwe ↑kreatyniny, ↓GFR jako konsekwencji zmniejszonej perfuzji nerkowej w wyniku obniżenia CTK) - czy jest hipotensja ortostatyczna, ewentualnie weryfikować z ABPM - działania niepożądane
40
Jakie zalecenia gdy jest dodatnia próba ortostatyczna?
- powolna zmiana pozycji - Ruchy zgięcia i prostowania stóp - Pończochy lub opaski uciskowe - Unikanie obfitych posiłków i aktywności w czasie upałów - Dieta wysokosodowa (?) - Modyfikacja leczenia farmakologicznego
41
Jakie zalecenia gdy ryzyko upadku w zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa lub niewydolności kręgowo-podstawnej
- Unikanie gwałtownych skrętów głową - Unikanie schylania nad wanną (pranie, mycie głowy) - Ostrożność przy sięganiu w górę lub w dół - Wskazana pomoc przy pracach domowych (mycie okien, wieszanie firanek, obrazów, wymiana żarówek, przesuwanie i dźwiganie ciężkich przedmiotów
42
Możliwości prewencji upadków - eliminacja domowych czynników ryzyka
– Wysokie lub zbyt nisko położone półki, szafki – Praca na siedząco – Śliskie powierzchnie – Zamontowanie uchwytów
43
Możliwości prewencji upadków - rehabilitacja
Ćwiczenia równowagi Zwiększenie siły mięśniowej: ćwiczenia z oporem, izometryczne. Ćwiczenia chodu, trening przemieszczania się. Ćwiczenia zwiększające zakres ruchów, poprawiające postawę, spacery. Programy indywidualne, 3x w tygodniu.
44
Ćwiczenia równowagi w prewencji upadku
statyczne: stanie na jednej nodze, stawianie stóp jedna za drugą, chodzenie na palcach i piętach, dynamiczne: rzucanie i łapanie piłki, gry zespołowe, taniec, tai-chi, platforma balansowa
45
Skala oceny równowagi Berg - co bierze pod uwagę?
1. Siedzenie bez podparcia 2. Zmiana pozycji: siedzącej na stojącą 3. Zmiana pozycji: stojącą na siedzącą 4. Transfer 5. Pozycja stojąca bez podparcia 6. Stanie z zamkniętymi oczami 7. Stanie ze stopami złączonymi 8. Stanie w pozycji tandem 9. Stanie na 1 nodze 10. Obrót tułowia (stopy nieruchome) 11. Podnoszenie przedmiotu z podłogi 12. Obrót o 360 stopni 13. Wchodzenie na stopień 14. Wychylenie/Sięganie do przodu w pozycji stojącej
46
Skala oceny równowagi Berg - interpretacja
41 – 56 samodzielny 21 – 40 chodzi z pomocą 0 – 20 wymaga wózka inwalidzkiego < 45 p – zwiększone ryzyko upadków

Geriatria i Paliatywna (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions