Voedingsbehoeften

Question 1

ondervoeding

Answer 1

1. belang = 3 punten voor alles in geneeskunde
   - frequent probleem
   - aanleiding op morbiditeit & mortaliteit
   - preventie & therapie is mogelijk
2. prevalentie
   - zelfstandig alleenwonende 65+ = 5-8%
   - thuiswonend met dementie = 5%
   –> 40% at risk = groot risico van ontwikkeling
   - instelling = 30-60%
   - geriatrisch in ziekenhuis = 50%
3. kwaliteitsindicator
   - 5% gewichtverlies in 1 maand
   - gemiddeld 3% bewoners in WZC
   - veel verschillen onderling

Question 2

risicofactoren ondervoeding

Answer 2

1. algemeen
   - leeftijd
   - ongehuwd
   - moeilijkheden met wandelen & trappen
   - hospitalisatie
2. fraility
   - 1/2 hebben onvoldoende inname
   - calorieën
   - proteïnen
   - vitamine D
   - andere vitaminen of mineralen
3. risicofactoren in ziekenhuis
   - slikstoornissen
   - smaakproblemen
   - vertering
   - cognitieve problemen
   - infecties

Question 3

gevolgen van ondervoeding

Answer 3

1. effecten
   - daling cognitieve functie
   - daling functionaliteit
   - daling spiermassa
2. risico op decubitus
   - daling immuniteit = stijging infectie
   - daling wondheling
3. verhoogde incidentie
   - ziekte
   - sterfte
   - opname in ziekenhuis

Question 4

negatieve spiraal bij infectie

Answer 4

1. infectie
2. effecten
   - dehydratatie
   - verminderde eetlust
   - verhoogd voedingsbehoefte
3. ondervoeding
4. daling immuniteit
5. hogere kans op nieuwe infectie

Question 5

oorzaken van ondervoeding

Answer 5

1. normale veroudering = leeftijdsgebonden anorexie
2. chronische ondervoeding
   - licht katabool over maanden/jaren
   - verminderde inname
   - verhoogde behoefte
3. acute ondervoeding
   - ernstig katabool over dagen
   - verhoogde behoefte
   - verhoogd verlies

Question 6

leeftijdsgebonden anorexie

Answer 6

1. kenmerken
   - kleinere maaltijden
   - trager eten
   –> sneller koude maaltijd die minder goed smaakt = niet opeten
   - meer tussendoortjes
2. kwaliteit
   - meer koolhydraten = 4 kcal per gram
   - minder vetten = 9 kcal per gram
   - zelfde hoeveelheid maar minder kcal

Question 7

oorzaken & gevolgen leeftijdsgebonden anorexie

Answer 7

1. oorzaken
   - veranderingen in geur, smaak & visus
   - pathofysiologische processen = hormonale veranderingen
   - insuline & ICG
   - sneller verzadiging door cytokines & leptine
2. gevolgen
   - negatieve energiebalans = katabool proces
   - eerst verbranden glycogeen reserve
   - dan vermagering door eiwit/vet afbraak

Question 8

chronische & acute ondervoeding

Answer 8

1. chronische ondervoeding
   - langdurig tekort aan energie & eiwit
   - weinig vet & spiermassa
   - normale waarden voor eiwit in bloed
2. acute ondervoeding
   - grote hoeveelheid lichaamseiwit afgebroken
   - afname albumine
   - verstoring membraanfunctie = oedeem
   - door cytokines & cortisol
3. gecombineerde vormen
   - frequent bij ouderen
   - chronische vorm aanwezig + acute ziekte of operatie
   - vermagering + oedemen

Question 9

pahologische oorzaken van verminderde inname

Answer 9

1. slechte mondhygieëne
   - gebitsprothese
   - droge mond
   - candida
2. aandoeningen maagdarmstelsel
   - maag ulcera
   - malabosprptie
3. cognitieve aandoeningen
   - dementie
   - depressie
   - paranoia

Question 10

andere oorzaken van verminderde inname

Answer 10

1. restrictieve diëten
   - hartfalen = minder zoutiname
   - cardiovasculair = minder vet
   - diabetes = minder KH
   - bij ouder worden veranderd pathofysiologie = terugschakelen naar normale
2. andere
   - pijn
   - medicatie vb: metformine tegen metaboolsyndroom
   - dysfagie = slikstoornissen

Question 11

dysfagie

Answer 11

1. prevalentie
   - thuiswonend = 15%
   - acuut ziekenhuis = 25%
   - WZC = 30-40%
   - 75% niet correcte diagnose
2. associatie
   - relatief risico van 5 op sarcopenie
   - 100% ondervoed
   - 50% pneumonie
   - 40% onvoldoende vocht

Question 12

oorzaken verhoogd behoefte

Answer 12

1. acute of chronische aandoeningen
   - carcinoom
   - COPD
   - hartfalen
   - abdominale ingrepen vb: stoma met malabsoprtie
2. infecties
   - koorts
   - sepsis
3. trauma
   - operaties
   - verwondingen
   - decubitus

Question 13

opsporen van ondervoeding

Answer 13

1. gewrichtsverandering
   - 5% in 1 maand
   - 10% in 6 maand
   - interferentie met vullingsstatus
   - nood aan follow-up = niet in acute settings
2. BMI
   - onder 18
   - bij oudere soms 22 = effect van krimping oudere
   - vooral indicator obesitas = minder geschikt voor ondervoeding
3. andere
   - anamnese risicofactoren
   - MNA mini nutritional assessment
   - NRS nutritional risk screening

Question 14

MNA

Answer 14

1. mini nutritional assessment
   - combinatie risicofactoren & objectieve parameters
   - eerst snelle evaluatie = kijken of risico aanwezig is
   - indien risico = doorgedreven evaluatie voor specificeren
2. interpretatie
   - <17 = ondervoed
   - 17-23,5 = verhoogd risico op ondervoeding
   - >23,5 = gezonde populatie
3. NRS nutritional risk screening
   - gelijkaardig principe
   - voor jongere populatie
   - minder gebruikt op geriatrie = snel positief

Question 15

therapie van ondervoedeing

Answer 15

1. onderdelen
   - therapie onderliggende aandoeningen
   - optimaliseren normale voeding
   - associeren van bijvoeding
   - enterale of sonde voeding
   - perenterale voeding
2. therapie slikstoornis
   - consistente voeding
   - houding tijdens voeding = vermijden van anteropositie & neerliggen
   - vaak recuperatie samen met progressie revaldiatieproces

Question 16

normale voeding

Answer 16

1. evenwichtige samenstelling
   - 50-60% KH
   - 20% vetten
   - 10-15% eiwitten
2. normale energie behoefte
   - 25-50 kcal/kg/dag
   - vocht = 1,5 L/dag
3. eiwitten
   - 1,25g/kg/dag voor ouderen
   - 2g in acute fase of revalidatie
4. vitaminen = aandacht B12, C & D

Question 17

toepassen van normale voeding

Answer 17

1. toevoegen
   - vet = boter, mayonaise, room, …
   - KH = suiker, melkpoeder, energierijke snacks
   - maakt eten ook smakelijker
2. thuisituatie
   - traiteurdienst
   - hulp aan ouderen
   - support caregiver
3. ziekenhuizen
   - omgeving maaltijd
   - positie van oudere
   - voorkeuren respecteren
   - regelmaat
   - werkdruk vermijden

Question 18

vitB12

Answer 18

1. voeding
   - vlees
   - melkproducten
2. opname
   - gebonden aan IF intrinsic factor = peritaal cel van maag
   - absoprtie aan ilium = vitB12-IF complex
   - veroudering = minder aanmaak IF= stoornis complexe opname

Question 19

kliniek vitB12 deficiëntie

Answer 19

1. rode bloedcellen
   - abnormale aanmaak
   - macrocytair = te groot
   - te snel afbreken = pernicieuze anemie
2. neurologische afwijkingen
   - perifere neuropatie
   - centraal = depressie & dementie
3. therapie = subsitutie
   - perenteraal
   - hoge dosis oraal

Question 20

vitD

Answer 20

1. provitamine in huid
2. zon
3. vitD
4. lever
5. 25-OH-vitD
6. nier
7. 1,25-OH2-vitD

Question 21

kliniek vitD deficiëntie

Answer 21

1. classificatie
   - <25nmol/L = ernstig
   - 25-70 = mild
2. deficiëntie
   - hyperparathyroïdie
   - osteopenie-porose-malacie
   - hypocalcemie
   - tetanie
   - effecten op immuniteit
3. therapie
   - orale supplementen
   - combinatie met Ca
   - 16% minder heupfracturen

Question 22

vitC

Answer 22

1. voeding
   - groenten
   - citrusvruchten
2. deficiëntie
   - verminderde collageenaanmaak
   - vertraagde wondheling
   - toegenoemen bloedingsrisico
3. therapie = substitutie

Question 23

bijvoeding

Answer 23

1. algemeen
   - in aansluiting bij maaltijden
   - in vorm van drank of dessert
   - eiwit of energierijke producten
2. effecten
   - overschrijden van hogere anabole threshold
   - eiwitafbraak bij bedlederigheid tegengaan
   - combinatie met oefentherapie = goede vooruitgang gang & trappen

Question 24

sonde voeding indicaties

Answer 24

1. onvoldoende orale inname maar intacte GI-tractus
2. slikstoornissen
   - tijdelijk of verwachten van recuperatie
   - na CVA
3. acute ziekte
   - herstel waarbij voedingstatus geoptimaliseerd moet worden
   - beperkte evidentie

Question 25

sonde voeding contra-indicaties

Answer 25

1. ernstige problemen GI-tractus 1. dementie - geen verbetering QOL - geen verlening van leven - geen vermijding van aspiratie of decubitus 1. terminale fase carcinoom - geen verlenging van overleving - geen vermindering dorstgevoel - toename van secreten = pulmonaal - meer dyspnoe

Question 26

anorexie-cachexie syndroom op einde van leven

Answer 26

1. kenmerken - anorexie - verlies van spiermassa = sarcopenie - verlies van vetten = cachexie 1. andere - chronische nausea - abnormaal metabolisme - geen effect voedingssupplementen

Question 27

toepassen van sondes

Answer 27

1. types - nasogastrische sonde = via neus - gastrosomie sonde = PEG percutaan of chirurgisch 2. voordelen PEG - geen verwikkeling neus of keelholte - makkelijker medicatie toedienen - niet frequent herplaatsen - geen verstoring van cardiamechanisme 2. complicaties - infectie - bloeding - dislocatie

Question 28

algemene complicaties sondevoeding

Answer 28

1. GI - nausea - braken - diarree - preventie = startschema met rustige opdrijving 1. andere - sondeverstopping - aspiratie = opletten met abdominale drukken tijdens beweging

Question 29

parenterale voeding

Answer 29

1. algemeen - steriele voedingsoplossing - bereid in apotheek - toedienen via infuuspomp in centraal veneuze cathteter 1. handelen - gevaar op infectie & spesis = aseptische verzoring - vocht & zout belasting - regelmatige controles noodzakelijk 1. contra-indicaties - abdominale heelkunde - obstructie - persisterend braken