W1 - HC1 Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

Question 1

Via welke systemen verloopt de belangrijkste informatie in het lichaam?

Answer 1

• Zenuwstelsel: netwerk van cellen met uitlopers die contact maken.
• Endocrien systeem: hormonen via bloedsomloop.

Question 2

Waar zijn hormonen en wat doen ze?

Answer 2

Circuleren in het bloed en werken op doelwitcellen op afstand (niet altijd).

Question 3

Hoe weet een hormoon wat een doelwitcel is?

Answer 3

d.m.v. receptoren waarop een hormoon bindt met een hoge specificiteit en affiniteit.

Cel + receptor = hormoon doelwitcel > reageert op hormoon waarvoor receptor aanwezig is > activatie receptor > in cel geprogrammeerd respons (specifiek voor cel).

Question 4

Welke 2 typen receptoren bestaan er?

Answer 4

• Kernreceptor
• Membraanreceptor

Question 5

Wat zijn membraan receptoren en waar bevinden deze?

Answer 5

Bevinden zich op membraan.
Veel eiwithormonen bijv. glucagon/prolactine zijn geladen en kunnen dus niet automatisch de cel in. Activeren de cel d.m.v. receptoren die in de membraan liggen waaraan intracellulaire mechanismen binden bijv. aan G-eiwitten > stimualtie/remming cAMP > cellulaire respons.

Question 6

Wat zijn kernreceptoren en waar bevinden deze?

Answer 6

Receptoren die direct in de kern hun werking uitoefenen. (bijv. steroïdhormoon of schildklierhormoon = wateroplosbaar dus kunnen door lipidenmembraan > receptor).

Question 7

Welke communicatie kan er d.m.v. hormonen plaatsvinden?

Answer 7

• Endocrien
• Paracrien
• Autocrien

Question 8

Hoe werkt endocriene communicatie?

Answer 8

Hormoon wordt via de bloedbaan naar de doelwitcellen vervoerd.

Question 9

Hoe werkt paracriene communicatie en waar zit hierbij de receptor?

Answer 9

Signaalmoleculen bereiken via de intracellulaire vloeistof nabijgelegen cellen.
- Receptor op naastgelegen cellen aanwezig.

Question 10

Hoe werkt autocriene communicatie?

Answer 10

Hormoon uit cel bindt op de receptor van diezelfde cel, cel scheidt GF/hormoon uit, op eigen cel receptoren effect.
(Cellen produceren hormoon maar ook receptor, kan ook gebruikt worden voor negatieve feedback.)

Question 11

Wat zijn de belangrijkste endocriene klieren?

Answer 11

• (Hypothalamus) zenuwcellen die hormonen produceren.
• Hypofyse
• Schildklier
• Bijnieren
• Testis
• Ovarium
• Pancreas

Question 12

Hoe werkt de endocriene as?

Answer 12

Hypothalamus > hypothalaam hormoon > hypofyse voorkwab > hypofyse voorkwab hormoon > perifere endocriene klier > perifeer hormoon > doelwit orgaan.
(Ook negatieve feedback aanwezig op niveau van hypothalamus en hypofyse).

Question 13

Waar leidt een hormonale disbalans tot?

Answer 13

Endocriene ziekte
Bijv. acromegalie (reuze groei), ziekte van Cushing (teveel aan cortisol), ziekte van Addison (na virusinfectie > bijnier aangedaan > te weinig hormoon), ziekte van Graves (schildklier te hard werken) en ziekte van Hashimoto (schildklier beschadigd dus te langzaam werken).

Question 14

Waar eindigen de uitlopers van grotere neuronen?

Answer 14

Uitlopers lopen helemaal door de hypofyse steel naar beneden en geven dan direct hun hormonen af aan de bloedbaan aan de hypofyse achterkwab.

Question 15

Waar eindigen de uitlopers van kleinere neuronen?

Answer 15

Neuronen met kleine cellichamen geven hun hormonen af in de bloedbaan in de hypofysesteel, via de bloedbaan bereiken deze hormonen de hypofysevoorkwab. Deze hormonen reguleren via de hypothalamus de afgifte van de hormonen door de hypofyse voorkwab cellen.

Question 16

Wat zijn de klassieke achterkwab hormonen?

Answer 16

Oxytocine en ADH (vasopressine) worden in de hypothalamus gemaakt en in de hypofyse achterkwab aan de bloedbaan afgegeven.

Question 17

Wat zijn de klassieke voorkwab hormonen?

Answer 17

• TSH
• ACTH
• FSH/LH
• GH
• PRL
• Endorfine
  Productie in hypothalamus via een endocriene weg.

Question 18

Waar kleurt de neurofilament kleuring het sterkst aan?

Answer 18

In de hypofyse achterkwab (waar alle zenuwuitlopers zitten).

Question 19

Hoe heten cellen die GH produceren?

Answer 19

Somatotrope cellen - 50%

Question 20

Hoe heten cellen die prolactine maken?

Answer 20

Lactotrope cellen - 15%

Question 21

Hoe heten cellen die ACTH maken?

Answer 21

Corticotrope cellen - 20%

Question 22

Hoe heten cellen die TSH maken?

Answer 22

Thyrotrope cellen - 5%

Question 23

Hoe heten cellen die LH en FSH maken?

Answer 23

Gonadotrope cellen - 10%
(LH en FSH sturen de testis en gonaden aan).

Question 24

Hoe werkt de hypothalamus-hypofyse bijnieras?

Answer 24

De bijnier wordt aangestuurd vanuit de hypothalamus door CRH > stimulerend effect op hypofyse voorkwab > productie ACTH > stuurt bijnier aan tot productie cortisol en bijnierandrogenen (deze hormonen hebben weer een negatief effect op de hypofyse en hypothalamus).

Question 25

Hoe werkt de hypothalamus-hypofyse schildklier as

Answer 25

Productie van TRH stimuleert de hypofyse voorkwab tot de productie van TSH > productie T4 > omgezet in T3 > negatief effect op de hypofyse en hypothalamus

Question 26

Hoe werkt de hypothalamus-hypofyse GH as

Answer 26

GHRH (+) stimuleert de hypofyse voorkwab tot de productie van GH, GH stimuleert de lever tot productie van IFG1 (groeifactor) > negatieve feedback op hypofyse en hypothalamus

Somatostatine (-) vanuit de hypothalamus reguleert ook het effect van GHRH op de hypofyse.

Ghreline (+) stimuleert de productie van GH > balans extra gestimuleerd en gereguleerd.

Question 27

Hoe werkt de hypothalamus-hypofyse gonaden as?

Answer 27

GnRH (+) stimuleert de hypofyse achterkwab tot productie van LH en FSH, deze hormonen stimuleren beide de testes en ovarium > productie van geslachtshormonen: testosteron (man), oestradiol en progesteron (vrouw) > negatieve feedback hypothalamus en hypofyse.

Question 28

Wat is prolactine en wat doet het?

Answer 28

Prolactine wordt geproduceerd om de melkafgifte te stimuleren, ook onderdrukt het dopamine.
Minder dopamine (zoogreflex) > meer prolactine

Question 29

Wat voor effect heeft oxytocine op de afgifte van melk?

Answer 29

Oxytocine door lange uitlopers die in de hypofyseachterkwab uitkomen, zoogreflex > minder dopamine productie en afgifte oxytocine > samentrekking borstklieren > zoogreflex melk afgifte.

Question 30

Welke stimulerende hormonen uit de hypotalamus bestaan er?

Answer 30

GHRH, CRH & AVP, TRH en GnRH

Question 31

Welke remmende hormonen uit de hypotalamus bestaan er?

Answer 31

Somatostatine en dopamine

Question 32

Wat is het effect van vasopressine (ADH)?

Answer 32

Stimuleert reabsorptie van water in de nier - Bloeddruk

Question 33

Wat is het effect van oxytocine?

Answer 33

Zorgt voor baarmoeder contractie (bevalling), borstklier bij zogen.

Question 34

Welke hormonen volgen een circadiaan ritme (cyclus 1 dag)?

Answer 34

GH, PRL, TSH en ACTH
(Pulsactief om receptoren niet over te prikkelen en hormonen uit te putten)

Question 35

Waar leidt hoog ACTH tot?

Answer 35

Tot hoog cortisol in de ochtend

Question 36

Wat gebeurt er met cortisol als ACTH laag is in de avond?

Answer 36

Cortisol is dan ook laag in de avond

Question 37

Waarvoor zorgt eiwit binding?

Answer 37

Voorkomt activiteit en afbraak van hormoon

Question 38

Wat gebeurt er bij een verstoring in de as door bijv. stress?

Answer 38

Hierdoor neemt de totale fractie toe doordat er meer bindend eiwit is > daling vrij hormoon (reguleert normaal negatieve feedback) > acute compensatie waardoor er meer hormoon aangemaakt wordt tot nieuw evenwicht.

Question 39

Wat is de verhouding tussen bindend eiwit, vrije factie en totale fractie?

Answer 39

Bij meer bindend eiwit zal de vrije factie van hormoon gelijk blijven maar de totale fractie zal toenemen.

Question 40

Wat zijn voorbeelden van hormoonbindende eiwitten?

Answer 40

Pil (SHBG), CBG en albumine

Question 41

Wat gebeurt er door het veranderen van de concentratie van het bindend eiwit?

Answer 41

De totale en vrije hormoonconcentratie verandert