Week 2 - Het BVerfG: de EG als 'statenverbond' Flashcards
(24 cards)
De uit HvJ Van Gend en Loos, HvJ Costa vs. ENEL en HvJ Les Verts voortvloeiende uitbreidingen van de EU zijn mede mogelijk gemaakt door de teleologische interpretatie van het Verdrag van Rome. Wat houdt dit in?
‘Telos’ betekent ‘doel’. Met de teleologische interpretatie wordt dan ook bedoeld dat degene die de doeleinden willen bereiken, akkoord moeten gaan met de middelen die daarvoor nodig zijn. Dus: wie een vrije markt wilt bewerkstelligen, moet de voorrangsregel, directe werking en constitutionele toetsing accepteren.
In 1992 is het Verdrag van Maastricht ondertekend. Wat is het gevolg hiervan?
Als gevolg van het ondertekenen van het Verdrag van Maastricht is de Europese Unie opgericht.
Waarom heeft het BVerfG het Maastricht-arrest gewezen?
In dit arrest is getoetst of het Verdrag van Maastricht verenigbaar is met de Duitse grondwet.
Wat is een bondsstaat?
Een bondsstaat bestaat uit verschillende deelstaten welke vallen onder één overheid. De grondslag van de bondsstaat is een grondwet.
Wat is een statenverbond?
Een statenverbond is een groep autonome landen die samen zijn gaan werken op basis van een verdrag.
Sluit het HvJ in haar arresten meer aan bij de EU als statenverbond of de EU als bondsstaat?
Het HvJ heeft altijd gedaan alsof de EU een bondsstaat is. In een bondsstaat staat een overheid boven verschillende deelstaten, waarbij wetten van de federale overheid altijd voorrang hebben op wetten van de deelstaten. Dit sluit aan op wat het HvJ heeft geoordeeld in HvJ Costa vs. ENEL en HvJ Van Gend en Loos.
De argumenten van het BVerfG kunnen op drie manieren worden gegroepeerd. Welke zijn dit?
- De autonomie van het gemeenschapsrecht
- Het democratieprincipe
- Representatie volgens het BVerfG
Het HvJ heeft in haar arresten bepaald dat de EU een autonome rechtsorde heeft welke voorrang heeft op de nationale rechtsordes. Wat zegt het BVerfG hier over in het Maastricht arrest?
Het BVerfG oordeelt dat de EU geen autonome rechtsorde betreft maar een samenwerkingsverband. Hierbij maakt zij gebruik van het strikte onderscheid tussen een bondsstaat en een statenverbond. Volgens het BVerfG is de EU een statenverbond, en niet een bondsstaat. Duitsland neemt deel aan een supranationale organisatie. Zij behoort niet tot een Europese staat.
Het BVerfG kwalificeert de EU als een statenverbond. Deze kwalificatie brengt enkele praktische gevolgen met zich mee. Welke zijn dit?
- Lidstaten als heren van het verdrag. De lidstaten blijven de bazen van de EU en niet andersom.
- Delegatie van bevoegdheden, geen overdracht. Lidstaten hebben geen soevereine rechten overgedragen aan de EU. Deze zijn slechts gedelegeerd. Hierdoor kunnen de lidstaten de rechten weer opeisen.
- Eigen rechtmatigheidscontrole. Indien Europees recht een inbreuk maakt op de kern van de Duitse grondwet, dan zal het BVerfG het Europese recht niet van toepassing verklaren in Duitsland.
- Verbindendheid van unierecht in Duitsland. Omdat de EU geen autonome rechtsorde is, is het EU recht slechts bindend in Duitsland wanneer het geratificeerd wordt door de Bondsstaat Duitsland en indien het, waar nodig, een grondwettelijke toets doorstaat.
- Impact op prejudiciële beslissingen. Nationale rechters zijn verplicht om prejudiciële vragen te stellen. Indien er een risico is dat de Duitse grondwet wordt aangetast door een prejudiciële procedure, wordt het verzoek niet gehonoreerd.
Wat houdt het principe van democratische legitimatie in?
Een bondsstaat ontleent haar macht aan een volk.
Hoe definieert het BVerfG het democratieprincipe?
Al het staatsgezag vloeit voort uit het volk.
Leg uit hoe het volk fungeert als ‘pouvoir constituant’.
Het volk is de grondwetgever. Het volk geeft zichzelf de wet. Hierin wordt bepaald welke machten er zijn en welke bevoegdheden zij hebben. De geconstitioneerde machten ontlenen hun bevoegdheden derhalve aan de constitutie en uiteindelijk aan het volk.
Leg uit hoe het BVerfG aan de hand van het democratieprincipe beargumenteert dat de EU geen bondsstaat kan zijn.
Het Europese volk bestaat niet. Hierdoor kan er geen Europese grondwet bestaan. Omdat een grondwet niet mogelijk is, moet de Europese Unie een statenverbond zijn.
Waarom heeft het HvJ zich volgens het BVerfG verkeerd uitgelaten in het arrest HvJ Les Verts?
In HvJ Les Verts heeft het HvJ geoordeeld dat het EEG verdrag een constitutioneel handvest is. Echter, een constitutie verondersteld een handeling van politieke zelfbeschikking van een volk. Hier is nooit sprake van geweest bij de EU.
Wanneer is er volgens het BVerfG sprake van een volk?
Wanneer er een relatief homogene groep mensen bestaat die zich op geestelijk, sociaal en politiek vlak met elkaar verbonden voelen. In dat geval is het volk een politieke eenheid.
Hoe kan een politieke eenheid volgens het BVerfG een juridische eenheid worden?
Wanneer het volk zich wilt uitdrukken, doet zij dit in de vorm van een grondwet. Het volk is dan de grondwetgever waarmee zij de grondwet en de trias politica in het leven roepen.
Wat is het verschil tussen legitimiteit en legaliteit?
Er is sprake van legaliteit wanneer iets volgens de wet gebeurd. Dit wordt gezien als de materiële grondwet. Er wordt namelijk slechts gekeken naar de inhoud van de grondwet (de juridische betekenis).
Legitimiteit gaat over de aanvaardbaarheid. Vind het volk het aanvaardbaar? Het gaat dan over hoe de grondwet tot stand gekomen is, waardoor het gezien kan worden als een formele grondwet (de politieke betekenis).
Waarom kan volgens het BVerfG niet eerst de juridische betekenis van een grondwet komen? Betrek het arrest HvJ Les Verts.
Er moet eerst sprake zijn van legitimiteit (politieke betekenis van een grondwet) voordat hier juridische betekenis aan kan worden gegeven. Het HvJ gaat in Les Verts in op de juridische betekenis van het verdrag. Zij toetst aan de inhoud hiervan. De juridische betekenis van een constitutie verondersteld de politieke betekenis van een constitutie. Er kan dus geen juridische grondwet bestaan die niet te herleiden is naar een volk.
Op welke wijze moet er volgens het BVerfG onderscheid gemaakt worden bij het uitleggen van wat met het begrip ‘volk’ wordt verstaan?
- Formele toerekeningsprincipe. Dit ziet op de handeling van politieke zelfbeschikking waaruit blijkt dat volkeren zich samen willen verbinden.
- Materiële toerekeningsprincipe. Dit ziet op kenmerken op basis waarvan burgers kunnen worden beschouwd als één volk: relatieve homogeniteit.
Waarom is er volgens het BVerfG geen sprake van een Europees volk?
In de preambule van het Verdrag wordt gesproken van ‘volkeren van Europa’ en niet ‘het Europese volk’. Hieruit blijkt dus niet dat de volkeren zich willen verbinden. Hierom is er geen sprake van een Europees volk.
Waarom kan de EU volgens het BVerfG geen grondwet hebben?
In Les Verts beschouwt het Hof het EEG-Verdrag als een constitutioneel handvest, maar dit vereist legitimiteit. Legitimiteit houdt in dat het Verdrag door het volk als aanvaardbaar moet worden beschouwd. Omdat er geen sprake is van een Europees volk, kan de EU ook geen grondwet hebben.
Waarom kan de EU volgens het BVerfG geen echt Europees Parlement hebben?
De EU kan geen Europees Parlement hebben omdat een parlement een relatief homogeen volk vereist. Dit leidt tot een democratisch tekort.
Hoe kan het democratisch tekort in de EU worden opgelost volgens de EU, en hoe kijkt het BVerfG hier tegenaan?
Volgens de EU kan het tekort worden opgelost door meer bevoegdheden te verleggen naar het Europees Parlement.
Volgens het BVerfG zal dit het tekort alleen maar vergroten. Dit omdat het Europees Parlement geen volwaardig parlement is zonder een volk om te vertegenwoordigen.
Hoe kan het democratisch tekort worden opgelost volgens het BVerfG?
Dit kan gedaan worden door het overdragen van meer bevoegdheden aan de nationale parlementen.
