Week 5 Flashcards

(88 cards)

1
Q

huid en functies van de huid?

A

= de grootste en een van de belangrijkste organen.
- - - - -
Bescherming
o Tegen micro-organismen, chemicaliën, UV-licht, water
o Isolatie/stootkussen
Signaalfunctie (sensorisch)
o Temperatuur, pijn, druk, aantasting (tast)
Reguleren lichaamstemperatuur
o Zweten, kippenvel, bloeddoorstroming
Absorptie en excretie
o Bv. via pleister (nicotine, morfine)
o Zweet à water, zout en/of afvalstoffen
Productie vitamine D
o O.i.v. zonlicht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

wondgenezing?

A

primair= randen dicht bij elkaar (snijwond)
secundair= randen raken elkaar niet, grote wond

3 fasen
o (hemostase) + ontsteking ==> reiniging
o Proliferatie ==> migratie van fibroblasten en vorming van granulatieweefsel
o Maturatie ==>voltooide ontwikkeling en toenemende wondcontractie/epithelialisatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

oorzaken decubitus?

A

Oorzaken extern
o Druk- en schuifkrachten
o Bedlegerigheid/immobiliteit
Predisponerende factoren
o Slechte voedingstoestand, incontinentie, infectie, sensorische stoornis, slechte
bloedsomloop
Druk geeft ischemie en evt. necrose

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

4 stadia decubitus?

A

o Graad 1: bovenlaag
o Graad 2: deels bovenlaag met blaarvorming (dermis kan klein beetje aangetast
worden)
o Graad 3: door dermis heen en vaak ook door hypodermis heen
o Graad 4: alle lagen van de huid voorbij

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

huidinfecties van virussen, bacterieen en schimmels?

A

Virussen

o Humaan Papilloma Virus (HPV)
§ Wratten ==> verruca vulgaris, condylomata accuminata
o Herpes Simplex Virus 1 – 2 (HSV)
§ Koortlip (herpes labialis, herpes genitalis)
o Varicella Zoster Virus (VZV)
§ Behoort tot de familie van herpesvirussen
§ Waterpokken (Varicella)
§ Gordelroos (Herpes zoster)

Bacteriën
o Impetigo
§ Krentenbaard
§ Honinggele korsten
§ Besmettelijk
§ Meestal S. aureus
o Erisypelas vs. Cellulitus
§ Erysipelas
* Dermis + opp. Subcutis
* ‘Wondroos’, ‘belroos’
* Porte d’entree
* Streptococcus pyogenes of S. aureus
* Algehele malaise, ernstige infecties
* Antibiotica
§ Cellulitis
* Onderhuids vet- en bindweefsel

Schimmels
o Ringworm (tinea corporis)
o Zwemmerseczeem (tinea pedis)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

3 chronische huidaandoeningen?

A

Acne vulgaris
o Comedonen
§ Ontsteking rondom talgklieren
§ Open/dicht, klein/groot
§ Meestal in puberteit
§ Hormonen
§ Propionibacterium acnes
o Vooral op jongvolwassen leeftijd

Eczeem
o Atopisch/constitutioneel===> allergisch eczeem
o Contactallergisch ==> nikkel, zilver
o Ortho-ergisch ==> bij te veel handen wassen of handen desinfecteren
o Seborroïsch –> droog waar veel talgklieren zitten
o Vetzalf voor onderhoud en bij allergisch eczeem ook hormoonzalf

Psoriasis
o Huidziekte + reumatische aandoening als de gewrichten meedoen
o Ellebogen, nek, romp voorkeursplekken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

3 vormen van huidkanker?

A
  • Basaalcelcarcinoom
    o Komt heel vaak voor
    o Zit vaak in het gelaat
    o Kan maligne zijn
    o Als het te veel ruimte inneemt wordt het kwaadaardig
    o Zaait vaak niet uit - -

Plaveiselcarcinoom (spinocellulair carcinoom)
o Kwaadaardig

Melanoom
o Een van de kwaadaardigste tumoren die we kennen
o Verandering in moedervlek qua kleur, grootte, vorm, etc
§ Of als het gaat bloedenw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

wat doet de hypothalamus bij koorts?

A

De hypothalamus bepaalt het setpoint voor de kerntemperatuur. -
Bij koorts wordt het setpoint omhoog gegooid ==> nadelig voor de meeste micro-organismen
en gunstig voor het afweersysteem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

welke 2 vormen van hyperthermie zijn er?

A

Klassieke (passief) = opname van buitenwarmte en daarbij een slechte warmteafgifte

Inspanning (actief) = excessieve productie van energie, die de warmteafgifte overstijgt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

waarom is het gevaarlijk als de lichaamtemperatuur 42 graden word?

A

eiwitten in het lichaam kunnen gaan stollen en hun functie verliezen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

PROVOKE?

A

Plaats, Rangschikking, Omvang, Vorm, Omtrek (begrenzing), Kleur, Efflorescentie (papels,
plaques, macula) om huidproblemen te constateren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

atopisch eczeem?

A

Atopische eczeem (constitutioneel eczeem) -
Rol erfelijkheid ==> fillagrine eiwit - - -
Rol allergenen
o Voedingsallergenen
o Inhalatieallergenen
Onderdeel van de atopische mars
o Koemelkallergie
o Allergische astma
o Allergische rhinitis
Behandeling
o Aanpassen leefstijl (handenwassen, douchen)
o Vetzalven en corticosteroïd(hormoon)zalven (4 klassen)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

psoriasis?

A

Klinisch beeld: huid schilferingen, snelle groei van huidcellen/weinig
differentiatie, op een rode achtergrond ontstaan dan witte plaques
Multifactoriële oorzaak (rol erfelijkheid tot 50% als beide ouders het
hebben)
Leeftijd
o Type 1 ==> vroege onset psoriasis (< 40 jaar, 75% gevallen)
o Type 2 ==> late onset psoriasis (> 40 jaar)
Verergeringen door
o Emotionele stress, griep, keelontsteking (met streptokokken)
o Sommige medicijnen (lithium, beta-blokkers)
Medicatie
o Lokaal (hormonaal, vit.D), lasertherapie, UV-behandeling, systemische therapie
(tabletten en biologicals)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

verruca seborroica (ouderdomswratten)?

A

Klinisch beeld: goedaardige huidwratten
o Begint meestal geelachtige vlekjes of verhevenheden, maar
met de tijd worden ze geel-bruin, bruin tot zwart; ze
bereiken soms een grootte van 2-3 cm
o Met het ouder worden, worden ze bloemkoolachtig,
wratachtig
o Locatie vooral op de slapen en op de romp
o Meestal meervoudig, soms zeer grote aantallen aanwezig
-Oorzaak
o Ouder wordende huid, bij uitgebreide vormen rol van erfelijkheid, geen virale rol
o Zijn goedaardige vormsels van de huid -
-Behandeling ==> geen nodig, chirurgisch mogelijk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

landman’s huid (actinische keratose)?

A

Landman’s huid (actinische keratose) - - - - - - -
Rode huid met schilferingen, Korsten en verhardingen
Huidschade bij het ouder worden
Rol voor de zon en de ouder wordende huid
Wordt beschouwd als premaligne afwijking
Voorkomen door niet te veel zonnen
Voorkomen door antizonnebrandcrème
Behandeling bijvoorbeeld 5-FU zalf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

dysplastische naevus syndroom?

A

Onrustige moedervlekken
o Wat onregelmatiger van vorm en kleurverdeling (verschillende
tinten bruin tot zwart naast elkaar in dezelfde moedervlke) en
vaak is er ook sprake van een roodachtige verkleuring
o Groter dan een normale moedervlek en kan eerder jeukklachten
geven
o Kan voorloper zijn van een melanoom ==> beleid is dan
dermatoscopie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

moedervlekken?

A

Moedervlekken
o Gemiddeld blank persoon heeft er ongeveer 20
o Ophoping pigmentvormende cellen (melanocyten) in de huid
o Normaal en goedaardig
o “Naevus naevocellularis”
o Meeste moedervlekken zijn later verworven, maar er bestaan aangeboren
moedervlekken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

welke huidaandoeningen zijn pre-meligne?

A

actinische keratose en dysplastische naevus syndroom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

huidtumoren?

A

Kwetsbare huid
Zon blootstelling
Erfelijke vormen
Er zijn diverse huidaandoeningen, die premaligne zijn
o Actinisch keratose, dysplastische naevi
Tumoren
Basaalcelcarcinoom
o Basaalcelcarcinoom meest voorkomen, metastaseert niet
o Melanoom komt het minst voor, maar erg maligne
o Plaveiselcelcarcinoom zie je regelmatig bij
immuungecompromitteerden -
Behandeling ==> chirurgie, bij melanoom ook chemo- en
immunotherapie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

impetigo (krentenbaard) klinisch beeld, oorzaak en behandeling?

A

Klinisch beeld
o Jeukende rode ontstekingen met gele korsten rond de ogen,
neus en mond, soms ook op de armen of benen à beginnend
met blaasjes met pus erin
o Twee vormen: met korsten (impetigo crustosa) en met blaren
(impetigo bullosa)
o Vooral bij kinderen (< 7 jaar)
Oorzaak
o Bacteriële besmetting met stafylokokken, streptokokken of
beide bacteriesoorten
o Vooral in de late zomer en vroege herfst
o Zeer besmettelijk
Behandeling
o Lokaal ==> losweken korsten met zoute olie, uitwendige antibiotica zalven
(fusidinezuur)
o Systemisch ==> antibiotica bij een uitgebreide infectie of koorts of lymfklierzwellingen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

erysipelas (wondroos) klinisch beeld, oorzaak en behandeling?

A

Klinisch beeld
o Lokaal: roodheid, oedeem, scherp begrensd, pijnlijk,
uitbreidende ontsteking
o Systemisch: koorts, koude rillingen, ziekte gevoel,
misselijkheid en braken
o Kan leiden tot sepsis en zelfs overlijden

Oorzaak
bacterieel ==> meestal een streptokok of een stafylokok of een combinatie van beide - -
Vaak een port ‘entree ==>schimmelinfectie, open been, lymfoedeem, handeczeem, acuut
beschadigde huid

Behandeling
o Antibiotica
o Zwachtelen 5-7 dagen
o Opname bij een ernstige infectie of verzwakte patiënt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

cellulitis klinisch beeld, oorzaak en behandeling?

A

hetzelfde als bij wondroos
-
Klinisch beeld
o Lokaal: roodheid, oedeem, niet scherp begrensd,
pijnlijk, uitbreidende ontsteking
o Systemisch: koorts, koude rillingen, ziekte gevoel,
misselijkheid en braken
o Vaak dieper in de huidlagen gelegen
o Kan leiden tot overlijden
Oorzaak bacterieel à meestal een streptokok of stafylokok of een combinatie van beide - -
Vaak een port ‘entree ==> schimmelinfectie, lymfoedeem, handeczeem, acuut beschadigde
huid

Behandeling
o Antibiotica
o Zwachtelen 5-7 dagen
o Opname bij een ernstige infectie of verzwakte patiënt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

verschil wondroos en cellulitis?

A

cellulitis in de onderste huidlagen en wondroos in de bovenste huidlagen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

koortslip?

A

Veel voorkomend probleem
Herpes simplex virus type 1 of 2
Besmettelijke periode
o Al voor de blaasjes tot opgedroogd stadium
o Zeer besmettelijke infectie
Endogene re-infectie komt vaak voor
Behandeling o.a. Aciclovir crème
Gevaarlijk bij mensen met een verminderde weerstand en pasgeborenen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
gordelroos (herpes zoster)? klinisch beeld, gevolgen en behandeling?
- - - - Klinisch beeld o Roodheid, pijn, blaasjes in een dermatoom o Kan in het gelaat voorkomen o Neuropathische pijn in het dermatoom Reactivatie van een virus o Varicella zoster virus (waterpokken) o Cave bij immuun-gecomprimiteerde patiënten Gevolgen ==> postherpetische pijn (zenuwpijn) Behandelingen o Orale antivirale behandeling met een nucleoside-analogon komt bij de herpes virusinfecties alleen in bepaalde situaties in aanmerking o Binnen 48 uur starten o Indrogende zalf met zinkzalf of lotio alba FNA o Behandeling van de neurpathische pijn is mogelijk
26
ulcus cruris (open been)? klinisch beeld, oorzaak
lcus cruris (open been) - - Klinisch beeld o Lokaal: roodheid, huidomranding, diepte wond, grootte wond, kleur wond, slecht genezende wond o Na het ontstaan gaat het slecht dicht Oorzaak o Lokaal: arterieel of veneus vaatlijden, lokaal oedeem, gevoelsstoornissen o Systemisch: afweerstatus, voeding, conditie, chronische ziekten, medicatie o Veneus vaak mediaal, arterieel vaak lateraal op enkel o Arterieel: cardiovasculaire risicofactoren
27
4 stadia wondgenezing?
1. Hemostase (bloedstolling) 2. Ontsteking 3. Proliferatie 4. Maturatie
28
5 functies van de huid?
- - - - - Bescherming o Belangrijkste functie van de huid o Tegen schadelijke invloeden vanuit de buitenwereld, maar ook tegen waterverlies en warmteverlies uit het lichaam zelf o Barrière voor micro-organismen Warmteregulatie o Huid en onderhuidse bindweefsel vormen warmte-isolerende laag o Bij te hoge lichaamstemperatuur zorgt de huid voor afkoeling door toename van de doorbloeding van de huid en van de zweetproductie o Koelt het lichaam te veel af, dan reageert de huid door een mindere doorbloeding + minder zweet uitscheiding Uitscheiding o Zweet + bepaalde zouten worden uitgescheiden o Gespecialiseerde klieren in de borsten scheiden moedermelk uit Waarneming o Warmte, koude, pijn, trillingen, druk, harde en zachte oppervlakken o Als de huid ergens mee in contact komt, worden verschillende soorten sensoren geprikkeld (zintuigcellen) Aanmaak van vitamine D o Belangrijkste vormen zijn vitamine D2 en vitamine D3 o D2 krijg je via plantaardige voedingsmiddelen binnen o Onder invloed van UV wordt een op cholesterol lijkende stof in de huid omgezet in vitamine D3 o In de lever en de nieren wordt vitamine D omgezet in een hormoon dat de calciumopname vanuit de darm en de terugresorptie van calcium in de nieren bevordert o Vitamine D nodig voor de botstofwisseling en de spierfunctie
29
waaruit bestaat de huid (cutis)?
duit de opperhuid (epidermis) en de lederhuis (dermis)
30
opperhuid?
Opperhuid (epidermis) - Bestaat uit meerlagig plaveiselepitheel Belangrijke functie is weerstand bieden aan mechanische, biologische en chemische invloeden van buitenaf Buitenste laag van de epidermis heeft een slijtfunctie ==> bestaat uit afgestorven cellen die na verloop van tijd loslaten o Van binnenuit worden nieuwe cellen aangevoerd In 28 dagen wordt de opperhuid compleet vervangen Niet doorbloed en bevat geen lymfevaten
31
uit welke 6 lagen bestaat de opperhuid?
1. basale laag - diepst gelegen laag - bestaat uit huidstamcellen - bevat melanocyten - vormen melanine 2. stekelcellenlaag - Bestaat uit cellen die via uitsteeksels (spinae) verbindingen hebben met naburige cellen - Geeft een groot deel van de stevigheid van de huid - Bij beschadiging kan het door celdeling nieuwe epidermiscellen vormen ==> onder invloed van histamine 3. kiemlaag = basale laag + stekelcellenlaag 4. korrellaag - Opgebouwd uit 1-5 lagen cellen bevatten korrels die in een later stadium gebruikt worden bij de vorming van keratine (hoornstof) 5. helderde laag - Cellen vrijwel plat en bevatten het kleurloze voorstadium van keratine - Cellen zijn bezig af te sterven 6. hoornlaag - Meest oppervlakkig gelegen laag -15-20 lagen platte en dode cellen vol keratine - Eelt is een verdikking van de stratum corneum op plaatsen waar de huid regelmatig wrijving ondervindt à maakt je huid op die plaatsen minder kwetsbaar voor beschadiging
32
huidskleur?
Wordt bepaald door de hoeveelheid melanine die door de melanocyten worden gevormd Activiteit van melanocyten wordt gestimuleerd door UV-straling in zonlicht o Het bruin worden is een beschermende reactie à donkere pigment absorbeert UV straling van de zon Verbranding van de huid ==> stratus germinativum kan beschadigen Naevus (moedervlek) is een plaatselijke opeenhoping van pigmentcellen die veel melanine produceren Efeliden (sproeten) zijn het gevolg van ophopingen van melanine
33
lederhuid en uit welke 2 lagen bestaat die?
Bestaat uit bindweefsel met daarin capillairnetwerken, lymfevaten, zenuwen en huidsensoren - Twee lagen o Stratum reticulare (reticulaire laag) § Hoge gehalte aan collagene vezels ==> rekbaarheid en veerkracht huid o Stratum papillare (papillaire laag) § Veel uitstulpingen; papillae dermis (dermale papillen) § In de papillae bevinden zich bloedvaten, zenuwen en zintuigjes
34
hoe gaat het herstel van de huidwond?
Beschadigde huidcellen geven meteen signaalstoffen af, waardoor mastocyten (mestcellen) uit de buurt erop afkomen en een ontstekingsreactie in gang zetten o Produceren het weefselhormoon histamine Kapotte huidcellen scheiden zelf ook histamine af ==> lokaal bloedvatverwijding ==> meer bloed naar het beschadigde gebied ==> rood en warm rond de wond Via het bloed worden macrofagen aangevoerd ==> ruimen bacteriën op Stollingscascade wordt gestart
35
onderhuids bindweefsel?
Hoort niet bij de huid ==> is er wel mee verbonden Hierin bevinden zich bloedvaten en lymfevaten, zenuwen en sensoren Bestaat uit losmazig bindweefsel ==> maakt huid goed verschuifbaar In handpalmen niet verschuifbaar, komt door stevige collagene bindweefselstrengen
36
37
Wat bevindt zich in de nagels?
Haren, bloedvaten, lymfevaten, zenuwen en sensoren ## Footnote Dit verwijst naar de anatomie van de huid en nagels.
38
Waaruit bestaat de subcutis?
Losmazig bindweefsel en onderhuids vetweefsel ## Footnote De subcutis maakt de huid goed verschuifbaar.
39
Waarom zijn handpalmen niet verschuifbaar?
Door stevige collagene bindweefselstrengen ## Footnote Dit is een kenmerk van de huidstructuur in handpalmen.
40
Wat zijn de functies van onderhuids vetweefsel?
* Warmte-isolator * Reservevoorraad brandstof * Stootkussen ## Footnote Vrouwen hebben meer onderhuids vetweefsel dan mannen.
41
Wat is een haarwortel?
Het weggezonken deel van de haar ## Footnote Dit is een belangrijk onderdeel van de haarstructuur.
42
Wat is een haarfollikel?
Het zakje waar een haar zich in bevindt ## Footnote Dit speelt een cruciale rol in de haargroei.
43
Wat is de haarbulbus?
De bodem van de haarfollikel, waar mitose plaatsvindt ## Footnote Dit is waar de haar aangroeit.
44
Wat zijn de twee soorten haar?
* Vellushaar - donsachtig, dun, klein, ongepigmenteerd * Terminaal haar - dikker, langer, gepigmenteerd ## Footnote Dit verwijst naar de variëteiten van haartypes.
45
Wat veroorzaakt rood haar?
Het pigment caroteen ## Footnote Dit is een specifiek pigment dat haarkleur beïnvloedt.
46
Wat veroorzaakt grijs haar?
Vervanging van pigment door kleine luchtbelletjes ## Footnote Dit heeft te maken met de veroudering van het haar.
47
Wat is de nagelwal?
Een kleine huidplooi aan de zijkanten en aan de basis waar de nagel is ingebed ## Footnote Dit ondersteunt de structuur van de nagel.
48
Hoeveel groeien nagels van de vingers per maand?
2-3 mm per maand ## Footnote Dit is een gemiddelde groeisnelheid voor vingernagels.
49
Wat is een lunula?
Het wit gekleurde half maantje onder de nagelriem ## Footnote Dit is een herkenbaar kenmerk van de nagelstructuur.
50
Wat produceert een talgklier?
Talg, een vettige substantie ## Footnote Dit houdt huid en haren vettig en soepel.
51
Wat is het verschil tussen perspiratie en transpiratie?
* Perspiratie - het verdampen van zweet * Transpiratie - als sprake is van druppels zweet ## Footnote Dit zijn termen gerelateerd aan zweetproductie.
52
Wat bestaat zweet voor 99% uit?
Water ## Footnote De rest bestaat uit opgeloste zouten en bepaalde zuren.
53
Wat is de samenstelling van de borst?
* Klierweefsel * Onderhuids bindweefsel * Vetweefsel ## Footnote De verhouding van deze weefsels beïnvloedt de grootte en stevigheid van de borsten.
54
Wat gebeurt er met de borstklieren tijdens de zwangerschap?
Ze ontwikkelen zich tot melkklieren ## Footnote Dit is een belangrijke functie van de borsten.
55
hoe werkt de bloedvoorziening van de huid?
In de epidermis zitten geen bloedvaten ==> voeding gebeurt vanuit de dermis en de subcutis, die zijn uitgebreid doorbloed
56
Wat zijn de drie vaatnetwerken in de huid en wat is hun functie?
Fasciale vaatnetwerk: Diep, tussen fascie en subcutis, arterieel, voedt diepere huidlagen. Cutane vaatnetwerk: Middelste, tussen subcutis en dermis, arterieel, aftakkingen van fasciale netwerk. Subpapillaire vaatnetwerk: Oppervlakkig, tussen stratum reticulaire en papillaire dermis, veneus hoger dan arterieel, voedt epidermis.
57
2 lichaamstemperaturen?
Kerntemperatuur (binnenin het lichaam) gemiddeld 37˚C Schiltemperatuur (buitenkant van het lichaam) gemiddeld 33˚C Rondom de lever is de kerntemperatuur altijd iets hoger, als gevolg van de hoge stofwisselingsactiviteit van het orgaan
58
bij warmteoverdracht via de huid spelen vier mechanismen een rol:
o Warmte-uitstraling = warmere objecten stralen warmte uit naar hun koudere omgeving § Wanneer de omgevingstemperatuur hoger is dan de lichaamstemperatuur, neemt het lichaam door warmte-uitstraling vanuit de omgeving in omgekeerde richting warmte op o Warmtegeleiding (conductie) = door direct contact met koudere objecten stroomt warmte vanuit de huid daarnaartoe § Andersom kan de huid verwarmd worden door warmere objecten aan te raken o Verdamping = levert aanzienlijke verkoeling op o Luchtstroming (confectie) = door luchtstroming kan de warme lucht vlakbij de huid weggevoerd worden Warmte-uitstraling en warmtegeleiding werken bij omgevingstemperaturen boven de 36˚C niet meer en zijn onvoldoende bij zware lichaamsinspanning
59
Hoe reguleert het lichaam de warmteafgifte bij veranderingen in de lichaamstemperatuur en omgevingstemperatuur?
Hersenen: Belangrijke rol in het reguleren van lichaamstemperatuur. Bloedvaten in de huid (subpapillaire en cutane vaatnetwerken): Impulsen vanuit de hersenen veroorzaken vasodilatatie (openen van bloedvaten) of vasoconstrictie (vernauwen van bloedvaten). Veel warmte afvoeren: Vasodilatatie: Bloedvaten openen → huid wordt rood en meer zweet wordt geproduceerd. Weinig warmte afvoeren: Vasoconstrictie: Bloedstroom door subpapillaire vaten wordt kleiner → huid wordt bleek + kippenvel. Skeletspieren: Worden geactiveerd → rillen en klappertanden om warmte te behouden.
60
61
Wat handhaaft de hypothalamus?
De kerntemperatuur via vaatvernauwing of vaatverwijding in de huid
62
Hoe beperkt of verhoogt de hypothalamus warmteafgifte?
Via: * Straling * Stroming * Geleiding * Verdamping
63
Waar komt lichaamswarmte in rust vandaan?
Van verbrandingsreacties in lever, hart en hersenen
64
Wat gebeurt er in een koude omgeving met de vaten?
Vasoconstrictie
65
Wat gebeurt er in een warme omgeving?
Vasodilatatie
66
Wat is de kerntemperatuur bij lichte hypothermie?
32 à 33-36 ˚C
67
Noem enkele symptomen van lichte hypothermie.
* Snel ademhaling * Snelle hartslag * Klagen over kou * Rillen * Bleek of blauw zien
68
Welke hormonen spelen een rol bij lichte hypothermie?
Stresshormonen
69
Wat is een effectieve behandeling voor lichte hypothermie?
Dekens, droge kleren en afscherming tegen wind/tocht en nattigheid
70
Wat is de kerntemperatuur bij matige hypothermie?
28-32 à 33 ˚C
71
Noem enkele symptomen van matige hypothermie.
* Langzame ademhaling * Trage pols * Reageert amper * Rilt niet meer
72
Wat is nodig bij matige hypothermie?
Actief opwarmen, bijvoorbeeld met een warmtematras of warmtedeken
73
Wat is een nadeel van externe opwarming?
Huidcirculatie toeneemt, waardoor er meer koud bloed naar vitale organen stroomt
74
Wat is een ander ongewenst effect van vaatverwijding door warmtematras?
Bloeddrukdaling
75
Wat is de kerntemperatuur bij ernstige hypothermie?
< 28 ˚C
76
Noem enkele symptomen van ernstige hypothermie.
* Respiratoir insufficiënt * Bradycardie of ventrikelfibrilleren * EMV score < 12 * Huidvaatjes staan open
77
Wat is nodig bij ernstige hypothermie?
Beademing, forse infusie, en continue ecg-bewaking
78
Wat kan spierarbeid tijdens rillen veroorzaken?
Hypoglycemie
79
Wat kan optreden door vertraagde trombocytenaggregatie?
Bloedingen
80
Wat leidt tot polyurie bij onderkoeling?
Hoge bloeddruk en energiegebrek in de nierbuisjes
81
Wat kan ontstaan door polyurie?
Dehydratie
82
verhoging, koorts en hyperthermie?
- - Verhoging: kerntemperatuur 37,5 – 38 ˚C o Kan optreden bij steriele ontstekingsreacties zoals reuma of hartinfarct Koorts: kerntemperatuur 38 – 41 ˚C o Komt door infecties, zoals griep of sepsis o Prostaglandinen verhogen het instelpunt van de hypothalamus à laat de temperatuur stijgen door vasoconstrictie en rillen o Fase met oplopende temperatuur wordt ‘koude rilling’ genoemd o Pas als kerntemperatuur het nieuwe instelpunt heeft bereikt, zorgt het temperatuurcentrum voor warmteafgifte door vaatverwijding en zweten o Rode, natte huid na een koortspiek maakt duidelijk dat de hypothalamus de temperatuur wel onder controle heeft Hyperthermie: kerntemperatuur van 40 – 42 ˚C o Zonder voldoende warmteafgifte door zweten of vaatverwijding o Hypothalamus is controle over lichaamstemperatuur kwijt o Kan komen doordat de patiënt in een warme omgeving al te veel gedehydreerd is geraakt om nog te zweten o Andere oorzaken: reacties op drugs, psychofarmaca en anesthesiemiddelen o Koelen met vocht en ventilatie nodig om te voorkomen dat de temperatuur oploopt naar 42 ˚C, waarbij bloedeiwitten coaguleren o Complicaties: dehydratie door extra verlies van lichaamsvocht en bloedingen door beschadiging van trombocyten en coaguleren van stollingseiwitten
83
welke 3 graads branden heb je?
Eerstegraads = schade beperkt tot het epitheel o Verschijnselen: roodheid en pijn - - o Genezing snel en spontaan, omdat de basale laag van het epitheel nog leeft Tweedegraads = schade tot in de dermis o Verschijnselen: roodheid, blaren en veel pijn § Roodheid als gevolg van vaatverwijding bij een ontsteking § Blaren door lekkage uit beschadigde huidvaatjes § Pijn doordat prostaglandinen en histamine uit de beschadigde dermis intacte, vrije zenuwuiteinden in de diepte sterk prikkelen o Genezen meestal spontaan vanuit de haarwortels, maar kan weken duren Derdegraads= lederhuid totaal verbrand o Verschijnselen: witte, bruine en/of zwarte verkleuring § Weinig pijn doordat zenuwen verbrand zijn o Vaak transplantatie nodig o Wond groter dan een euro dan wordt donorhuid aangebracht (tijdelijk) of een autotransplantaat toegepast
84
wanneer neemt de kans op shock toe?
als er meer dan 9% is verbrand
85
behandeling shock?
Plat met de benen hoog (tenzij patiënt benauwd is door rook of koolmonoxide) Alarmeren en niet laten drinken (om aspiratie te voorkomen) Ventilatie Infusie (vooral kristalloïden) Pompkracht verhogen bij MAP < 50-60 mmHg
86
wat is een wond en welke 7 soorten zijn er?
= onderbreking van de samenhang van weefsels - - - - - 1.Open wonden: hebben een verbinding met de buitenwereld, waardoor infectie (met huidflora) kan optreden Schaafwonden, snijwonden, steekwonden en scheurwonden 2.Gesloten wonden: huid erboven is intact en vormt een barrière voor micro-organismen o Kneuzing (contusie) 3. Schaafwonden: ontstaan als de opperhuid afgeschuurd is o Doet veel pijn, omdat die vaak een groot oppervlak prostaglandinen en histamine maakt, waardoor veel vrije zenuwuiteinden geprikkeld worden 4. Snijwonden: kunnen diep zijn en hebben over het algemeen gladde wondranden 5.Steekwonden & kogelwonden: kunnen diep zijn, terwijl er oppervlakkig weinig te zien is 6. Scheurwonden: door bijvoorbeeld een hondenbeet of als iemand aan iets scherps blijft hangen bij een ongeluk o Bijtwonden zijn meestal rafelig en bevatten micro-organismen uit de mond van dier of mens - o Door de rafelige randen is de kans op necrose groot 7.Decubituswonden: door druk- en schuifkrachten o Beginnen vaak bij benige uitsteeksels zoals hielen, os sacrum, schouderblad of achterhoofd o Stadium 1: roze of blauwe verkleuring van de huid o Stadium 2: blaarvorming o Stadium 3: als subcutaan bindweefsel is beschadigd o Stadium 4: ook dieper gelegen weefsels, zoals spieren, zijn aangetast
87
wondgenezing in 3 fases?
1. Onstekingsfase/inflammatiefase o Granulocyten en macrofagen ruimen beschadigd weefsel en micro-organismen op o Wond vertoont de vijf lokale ontstekingsverschijnselen à roodheid, warmte, zwelling, pijn en functieverlies 2. Proliferatie/regeneratiefase o Vanaf de wondranden groeien jonge fibroblasten en bloedvaatjes o Als de wond daarmee opgevuld is, groeit het epitheel er weer overheen vanuit de wondranden 3. Remodellering/littekenvorming o Brede rode litteken verandert in een smal wit streepje o Bij grote verwonde oppervlakken kan het versmallen van het litteken leiden tot een contractuur à dwangstand door schrompelend weefsel o Een te dik litteken kan gevormd worden à keloïd
88