Week 6 Flashcards
(2 cards)
Opschorting
Definitie: Het tijdelijk uitstellen van de eigen prestatie totdat de wederpartij aan zijn verbintenis heeft voldaan. Dit kan de schuldeiser doen om de schuldenaar onder druk te zetten om na te komen of als opmaat naar een eventuele ontbinding.
Twee vormen van opschorting:
●
Algemene regeling (art. 6:52 BW): Toepasbaar op alle verbintenissen, ongeacht de bron.
●
Bijzondere regeling (Exceptio non adimpleti contractus, art. 6:262 BW): Alleen van toepassing op verbintenissen uit een overeenkomst.
Stappenplan Opschorting (algemeen en ENAC):
1.
Tekortkoming: Is er sprake van een tekortkoming van de schuldenaar?
○
Is er sprake van niet-nakoming van een verbintenis?
■
Vormen van niet-nakoming: geen nakoming, niet-tijdige nakoming, niet-deugdelijke nakoming.
2.
Wederkerige overeenkomst: Vloeit de verbintenis voort uit een wederkerige overeenkomst?
3.
Opeisbare verbintenis: Is de verbintenis opeisbaar?
○
Anticipatory breach: De gevolgen van niet-nakoming kunnen reeds intreden voordat de vordering opeisbaar is in de gevallen van art. 6:80 lid 1 BW.
■
Opschorting is in dit geval niet mogelijk op grond van de algemene regeling (art. 6:54 sub b BW).
■
Opschorting is in dit geval wel mogelijk op grond van de ENAC (art. 6:264 BW), mits het een opmaat naar ontbinding is.
4.
Verzuim: Moet de schuldenaar in verzuim zijn?
○
Verzuim is niet vereist voor opschorting.
○
Redelijkheid en billijkheid kunnen vereisen dat de schuldeiser de wederpartij meedeelt dat en waarom hij opschort.
○
HR Spector/Fotoshop: Verduidelijkt de mededelingsplicht bij opschorting.
5.
Connexiteit: Staat de verbintenis die de schuldeiser wil opschorten tegenover de verbintenis die de schuldenaar niet nakomt?
○
ENAC (art. 6:262 BW): Vereist een directe tegenoverstaande verplichting.
○
Algemene regeling (art. 6:52 BW): Vereist ‘voldoende samenhang’.
■
Samenhang kan worden aangenomen bij verbintenissen uit dezelfde rechtsverhouding of zaken die partijen regelmatig met elkaar doen.
●
HR Breda/Antonius: Verduidelijkt het begrip ‘regelmatig’ in de context van connexiteit.
6.
Proportionaliteit: Rechtvaardigt de tekortkoming de opschorting?
○
Gedeeltelijke of niet-behoorlijke nakoming: Opschorting is toegestaan voor zover de tekortkoming dit rechtvaardigt (art. 6:262 lid 2 BW).
○
Gezichtspunten: waarde van de prestatie, geringe betekenis van niet-nakoming, aansporende functie van de opschorting.
■
HR Kenter/Slierings: Opschorting mag als pressiemiddel worden gebruikt.
Rechtsgevolgen van opschorting:
●
De schuldenaar kan de nakoming van zijn verbintenis opschorten.
●
De schuldenaar heeft een verweermiddel tegen vorderingen van de wederpartij (nakoming, schadevergoeding, ontbinding).
●
Uitstel, geen afstel: Opschorting leidt tot uitstel van de uitvoering van de overeenkomst, niet tot ontbinding.
Ontbinding
Definitie: Het beëindigen van een overeenkomst vanwege een tekortkoming in de nakoming.
Stappenplan Ontbinding:
1.
Tekortkoming: Is er sprake van een tekortkoming van de schuldenaar?
○
Is er sprake van niet-nakoming van een verbintenis?
■
Vormen van niet-nakoming: geen nakoming, niet-tijdige nakoming, niet-deugdelijke nakoming.
2.
Wederkerige overeenkomst: Vloeit de verbintenis voort uit een wederkerige overeenkomst?
3.
Opeisbare verbintenis: Is de verbintenis opeisbaar?
○
Anticipatory breach: De gevolgen van niet-nakoming kunnen reeds intreden voordat de vordering opeisbaar is in de gevallen van art. 6:80 lid 1 BW.
4.
Verzuim: Is de schuldenaar in verzuim? (Vereist, tenzij nakoming blijvend of tijdelijk onmogelijk is).
○
Art. 6:265 lid 2 BW: Verzuim is vereist, tenzij nakoming blijvend of tijdelijk onmogelijk is.
○
Art. 6:81 BW: De schuldenaar is in verzuim wanneer de prestatie uitblijft nadat deze opeisbaar is geworden en aan de eisen van art. 6:82 en 6:83 is voldaan.
■
Zie week 5 voor meer informatie over verzuim.
5.
Tenzij-regel (art. 6:265 lid 1 BW): Rechtvaardigt de tekortkoming de ontbinding met haar gevolgen?
○
Hoofdregel: Iedere tekortkoming geeft de bevoegdheid tot ontbinding.
○
Tenzij: De tekortkoming, gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis, de ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt.
○
HR Eigen Haard: Slechts een tekortkoming van voldoende gewicht rechtvaardigt ontbinding. Alle omstandigheden van het geval zijn relevant.
■
Gezichtspunten:
●
Wettelijke gezichtspunten (art. 6:265 lid 1 BW): bijzondere aard of geringe betekenis van de tekortkoming, gevolgen van de ontbinding.
●
Overige relevante omstandigheden (jurisprudentie):
○
Is er sprake van een redelijk alternatief?
■
HR Mol/Meijer: Toetsing aan de tenzij-regel is voldoende, een redelijk alternatief hoeft niet te worden onderzocht.
○
Heeft de schuldenaar alsnog gepresteerd of aangeboden te presteren?
○
Aard van de overeenkomst.
○
Was de schuldenaar bewust van de tekortkoming?
○
Aard en betekenis van het beding.
Rechtsgevolgen van ontbinding:
●
Bevrijding: Partijen worden bevrijd van de getroffen verbintenissen (art. 6:271 BW).
○
Geen terugwerkende kracht (art. 6:269 BW): Verbintenissen vervallen vanaf het moment van ontbinding. Reeds nagekomen verbintenissen blijven geldig.
■
Er ontstaan ongedaanmakingsverbintenissen voor reeds ontvangen prestaties (art. 6:271 BW).
●
Niet-nakoming van ongedaanmakingsverbintenissen: rechtsgevolgen worden op dezelfde manier vastgesteld als bij andere verbintenissen.
○
Aanvullende regels indien nakoming van de ongedaanmakingsverbintenis onmogelijk is.
■
Toevallige onmogelijkheid:
●
Vordering tot nakoming is niet mogelijk.
●
Vergoeding van ontbindingsschade (art. 6:277 BW) en eventueel aanvullende schadevergoeding (art. 6:74 lid 1 jo. 6:75 BW) is mogelijk.
○
Toerekening enkel op basis van verhinderende omstandigheden na de ontbinding.
○
Eventuele correctie met art. 6:273 BW.
■
Onmogelijkheid vanwege de aard van de prestatie:
●
Waardevergoeding: Vergoeding in plaats van ongedaanmaking (art. 6:272 BW).
●
Ontbindingsschade: De schuldenaar moet ontbindingsschade vergoeden (art. 6:277 BW).
Aanvullende opmerkingen:
●
De rechter kan ontbinding wel ambtshalve toepassen.
●
HR Schwarz/Gnjatovic: Bij duurovereenkomsten kan ontbinding gerechtvaardigd zijn zonder verzuim. (Zie jurisprudentie week 5)
●
HR Twickler/R.: Iedere tekortkoming, ook van een beding dat niet de kern van de prestatie raakt, kan tot ontbinding leiden.
Tip: Oefen met het toepassen van de stappenplannen in concrete casussen uit de bronnen.
