woord en zinssematiek

Question 1

Synoniem

Answer 1

Woorden met dezelfde betekenis, vb. auto, wagen.

Question 2

Antoniem

Answer 2

Woorden die elkaars tegengestelde zijn, vb. lang, kort.

Question 3

Homoniem

Answer 3

Eén woord, twee verschillende betekenissen, vb. arm (lichaam, geld).

Question 4

Homofoon

Answer 4

Zelfde uitspraak, andere spelling, andere betekenis, vb. leider, lijder.

Question 5

Homograaf

Answer 5

Eén woord, zelfde spelling, andere betekenis, vb. v(é)rspringen.

Question 6

Polysemie

Answer 6

Woord(groep) dat verschillende betekenissen of namen kan hebben, vb. steen (kei, edelsteen, grafsteen).

Question 7

Letterlijk/Figuurlijk

Answer 7

Vb. “Ik zit op het puntje van mijn stoel.”

Question 8

Denotatie

Answer 8

Letterlijke betekenis, vb. patattenzak: zak met patatten.

Question 9

Connotatie

Answer 9

Figuurlijke betekenis, vb. patattenzak: iemand die niet sierlijk is.

Question 10

Pejoratief

Answer 10

Woorden met een slechte connotatie, vb. wijf (echtgenote, slechte vrouw).

Question 11

Melioratief

Answer 11

Woorden met een gunstige connotatie, vb. homo (eerst scheldwoord, nu oké).

Question 12

Contaminatie

Answer 12

Mengeling van woorden of uitdrukkingen, vb. “Ik zal dat eens nachecken.” (nakijken/checken).

Question 13

Eponiem

Answer 13

Woorden afkomstig van eigennamen, vb. zeppelin, Celsius, Fahrenheit.

Question 14

Geoniem

Answer 14

Woorden afkomstig van geografische plaatsen, vb. bikini, frankfurter, rugby.

Question 15

Polyseem

Answer 15

Woorden met verschillende betekenissen, maar met verband, vb. glas melk, glas raam.

Question 16

Eufemisme

Answer 16

Stijlfiguur waarmee iets mooier of vriendelijker wordt gemaakt, vb. ongewenst bezoek (inbraak).

Question 17

Dysfemisme

Answer 17

Stijlfiguur waarmee iets slechter of negatiever wordt gemaakt, vb. moddervet (dik).

Question 18

Vergelijking

Answer 18

Het ene ten opzichte van het andere zetten.

Question 19

Hyponiem

Answer 19

Woorden die gedekt worden door andere woorden met een ruimere betekenis, vb. moeder, vader (hyponiemen van “ouder”).

Question 20

Hyperoniem

Answer 20

Woorden die hyponiemen dekken, vb. ouder (voor moeder en vader).

Question 21

Personificatie

Answer 21

Levenloze, niet-menselijke of abstracte begrippen krijgen menselijke eigenschappen, vb. “Mijn pc heeft weer moeilijk gedaan vandaag.”

Question 22

Hyperbool

Answer 22

Overdrijving, vb. “Ik heb eeuwen moeten wachten.”

Question 23

Paradox

Answer 23

Schijnbare tegenstelling die op een dieper niveau logisch is, vb. “Weinig alcohol kan te veel zijn.”

Question 24

Pleonasme

Answer 24

Overbodige combinatie van twee woorden, vb. rood bloed (bloed is altijd rood).

Question 25

Tautologie

Answer 25

Benadrukken van een woord met een ander woord met een vergelijkbare betekenis, vb. gratis en voor niks, voor eeuwig en altijd.

Question 26

Metafoor

Answer 26

Beeldspraak met impliciete vergelijking, vb. "Met zo’n diploma gaan alle deuren voor je open."

Question 27

Metoniem

Answer 27

Verandering van naam door associatie, vb. "België won van Duitsland" (bedoeld wordt het voetbalteam).

Question 28

Spreekwoord

Answer 28

Onveranderlijke formulering, vb. "Na regen komt zonneschijn."

Question 29

Zegswijze

Answer 29

Kan een zin vormen en aangepast worden, vb. "Het loopt de spuigaten uit."

Question 30

Spreuk

Answer 30

Een korte, bondige uitspraak, vb. "Geluk kun je vermenigvuldigen door het te delen."

Question 31

Stijlfouten

Answer 31

Verkeerd gebruikte woorden of uitdrukkingen; indien opzettelijk, kan het een stijlfiguur zijn, vb. "Dat kost duur."

Question 32

Modaliteit

Answer 32

Gebruik van modale hulpwerkwoorden of bijwoorden om een gevoel te versterken zonder de betekenis te veranderen, vb. "Luister nou toch eens even."

Question 33

Betekenisverandering

Answer 33

Woord dat doorheen de tijd een andere of ruimere betekenis heeft gekregen.

Question 34

Stijlfiguren

Answer 34

Gebruik om indruk te maken of een boodschap krachtiger over te brengen, vb. pleonasme, eufemisme, tautologie.

Question 35

Stijlfouten

Answer 35

Foutief gebruik van stijlfiguren, vb. foutieve samentrekking, tangconstructie, dubbele ontkenning.

Question 36

Foutieve samentrekking

Answer 36

Twee zinnen samenvoegen zonder het werkwoord correct aan te passen.

Question 37

Tangconstructie

Answer 37

Woorden die bij elkaar horen, staan te ver uit elkaar in een zin.

Question 38

Dubbele ontkenning

Answer 38

Twee ontkenningen in een zin waardoor de betekenis omgekeerd wordt, vb. "Ik heb nooit geen dorst" (zou moeten betekenen: "Ik heb altijd dorst").