Zaburzenia swoiste dla okresu adolescencji Flashcards

(95 cards)

1
Q

Zaburzenia swoiste dla okresu adolescencji

A
  • depresja młodzieńcza
  • zaburzenia osobowości
  • zaburzenia zachowania
  • uzależnienia
  • zaburzenia jedzenia
  • OCD
  • dysforia płciowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Adolescencja: definicja

A
  • okres rozwojowy: duża podatność na zranienie, duże możliwości rozwojowe, etap ustalania tożsamości, kryzys normatywny (Erikson)
  • kryzys autorytetu (Omer)
  • okres dojrzewania wprowadza zmiany we wszystkie zakresy funkcjonowania poszczególnych członków i całej rodziny, stanowi ryzyko pojawienia się symptomatologii (Józefik)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Diagnoza kompleksowa

A

obejmuje różne aspekty życia i funkcjonowania (psychologiczna, pedagogiczna, badająca działanie w systemach, diagnoza rodziny i środowiska)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Podział zaburzeń ze względu na umiejscowienie procesów

A
  • internalizacyjne (zaburzenia nastroju, epizod depresyjny, epizod hypomaniakalny, choroba afektywna dwubiegunowa, uporczywe zaburzenia afektywne)
  • eksternalizacyjne (zaburzenia dezorganizujące, kontroli impulsów i zachowania; zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi i uzależnieniami)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Depresja młodzieńcza

Obraz kliniczny depresji młodzieńczej

A
  • zaburzenia nastroju
  • lęk
  • nasilenie autodestrukcji
  • astenizacja psychiczna (osłabienie, zmęczenie)
  • dystymia (ciągły obniżony nastrój)
  • anhedonia
  • syndrom suicydalny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Depresja młodzieńcza

Dekompensacja

A

zaburzenie adaptacyjne, nagła zmiana w zachowaniu, załamanie mechanizmów obronnych pod wpływem stresu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Depresja młodzieńcza

4 formy depresji młodzieńczej

A
  1. apatyczno-abuliczna
  2. buntownicza
  3. rezygnacyjna
  4. labilna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Depresja młodzieńcza

Postać apatyczno-abuliczna

A

brak woli, bierność, brak radości, uczucie pustki, nudy, braku sensu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Depresja młodzieńcza

Postać butnownicza

A

przerysowanie zachowań buntowniczych, poczucie mniejszej wartości, brak wiary w przyszłość, przeżywanie siebie jako osoby bezwartościowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Depresja młodzieńcza

Postać rezygnacyjna

A

brak wiary w siebie, brak planów życiowych, pesymistyczne spojrzenie w przyszłość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Depresja młodzieńcza

Postać labilna

A

zmienność nastroju, zachowania samobójcze w okresach nasilenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Depresja młodzieńcza

Triada diagnostyczna/poznawcza Becka

A
  1. stosunek do siebie
  2. stosunek do otoczenia
  3. stosunek do przyszłości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Depresja młodzieńcza

Trzy wymiary depresji

A

biologiczny, psychologiczny, rodzinny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Depresja młodzieńcza

Wymiar biologiczny

A

zaburzenia koordynacji wewątrzwydzielniczej: hormony, cukrzyca, tarczyca, uzależnienia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Depresja młodzieńcza

Wymoar psychologiczny

A

kruchy obraz siebie, tożsamość psychoseksualna, popędowość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Depresja młodzieńcza

Wymiar rodzinny

A

problem koindywiduacji, temat separacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Depresja młodzieńcza

Leczenie

A
  • psychoterapia: indywidualna, rodzinna, grupowa
  • leczenie farmakologiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Depresja młodzieńcza

Czynniki leczące

A
  • akceptacja, normalizowanie, określanie potrzeb, oswajanie afresywnych i seksualnycb impulsów
  • konstruktywne radzenie sobie z frustracją w relacji terapeutycznej
  • doświadczanie naprawy w relacji
  • stałe, powtarzalne spotkania, lecząca terapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji

A
  • zaburzenia hiperkinetyczne (ADHD)
  • zaburzenia postępowania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji

Zaburzenia hiperkinetyczne (ADHD)

A
  • zakłócenia aktywności i uwagi
  • hiperkinetyczne zaburzenia zachowania
  • inne zaburzenia hiperkinetyczne
  • nieokreślone zaburzenia hiperkinetyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji

Zaburzenia postępowania (zachowania)

A
  • zaburzenia postępowania ograniczone do kontekstu rodzinnego
  • niespołeczne zaburzenia postępowania
  • grupowe zaburzenia postępowania
  • zaburzenia opozycyjno-buntownicze
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji

Dynamika objawowa

A
  • ADHD –> zespół opozycyjno-buntowniczy –> zespół zaburzeń zachowania
  • ciągłość homotypowa M (stałe nasilenie objawów)
  • ciągłość heterotypowa K (zmienne nasilenie objawów)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji

Zaburzenia opozycyjno-buntownicze: objawy

A
  • zaliczane do zaburzeń postępowania
  • obserwowane w młodszym wieku szkolnym
  • 5+ objawów:
    -wybuchy złości
    -spieranie się z dorosłymi
    -aktywne przeciwstawianie się wymaganiom dorosłych
    -zachowania dokuczliwe
    -oskarżanie innych za swoje błędy
    -nadwrażliwość lub tendencja do bycia kozłem ofiarnym
    -drażliwość i zły humor
    -zawziętość, mściwość
    -przeklinanie, język obsceniczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji

Zaburzenia opozycyjno-buntownicze: charakterystyka

A
  • labilność nastroju z tendencją do obniżenia, zwiększenie aktywności, chaotyczne poszukiwanie nowości, podejmowanie nowych aktywności i znajomości, drażliwość, arogancja, bezpardonowość w słowach
  • prowadzi do trudności szkolnych, ucieczek z domu
  • w tle często zaburzenia emocjonalne: lęki, bezsenność, objawy wegetatywne, zaburzenia koncentracji, zaburzenia łaknienia, hipochondryczna koncentracja na ciele
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji Zaburzenia opozycyjno-buntownicze u adolescentów
co najmniej 3 z poniższych: * więcej niż jedna kradzież bez kontaktu z ofiarą (wliczając podrabianie podpisów) * przynajmniej dwie ucieczki na noc z domu lub jedna bez samodzielnego powrotu * kłamstwa, ale jeżeli nie służą one unikaniu przemocy fizycznej/seksualnej * zaangażowanie w podpalenia * wagarowanie * włamanie do czyjegoś domu, budynku publicznego lub samochodu * okrucieństwo fizyczne wobec zwierząt * wymuszenie aktywności seksualnej * zniszczenie czyjejś własności * użycie broni w bójce * inicjowanie bójek * kradzież przy istniejącym kontakcie z ofiarą * wyłudzanie, szantażowanie * okrucieństwo fizyczne wobec ludzi
26
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji Teoria tworzenia się symptomów zaburzonego zachowania - teoria behawioralno-poznawcza
1. wczesne doświadczenia: przemoc, frustrowanie potrzeb, zaniedbywanie, odrzucenie 2. dysfunkcjonalny schemat, który wartościuje zachowania i organizuje percepcję 3. krytyczne wydarzenie jako katalizator - aktywacja przekonań 4. automatyczne negatywne myśli 5. symptomy zaburzeń (somatyczne, zaburzenia emocjonalne, zachowania, poznawcze)
27
Diagnoza kompleksowa
* stan zdrowia * możliwości umysłowe * rozwój emocjonalny * poziom wiadomości szkolnych * diagnoza sytuacji szkolnej * diagnoza rodziny
28
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji Zaburzenia osobowości: psychodynamiczne podejście do zaburzeń (Kernberg)
* gratyfikacja/frustracja potrzeb rozszczepiają się na dobre lub złe * tworzą się bloki: frustracja/gratyfikacja + afekt z tym związany + osoba z tym związana * im więcej bloków frustracji (z którymi powiązany jest negatywny afekt) tym większa szansa na rozszczepienie rozwojowe * później nastepuje redukcja rozszczepienia (intelektualizacja, ambiwalencja) * następnie dochodzi do integracji osobowości
29
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji *Introjekcja*
kodowanie; osobowość to obszar introjektów (procesów psychicznych)
30
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji Zaburzenia osobowości: integracja między dobrym i złym
* obiekty całościowe powstają, gdy dobrych introjektów jest więcej * jeśli jest więcej złych introjektów - rozszczepienie: osoba nie potrafi przeżywać siebie i innych całościowo *może prowadzić do rozwoju osobowości narcystycznej*
31
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji Zaburzenia osobowości: czynniki ryzyka
* wrażliwy układ nerwowy * reaktywny temperament * choroba somatyczna * doświadczenia bólowe, traumatyczne * ograniczenia ruchowe * zaniedbania
32
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji Zaburzenia osobowości: terapia
* długoterminowa * moze dojść do rozszczepienia obiektu terapeuty * cel: integracja osobowości * wpływa na to: powtarzalność, regularność, budowanie więzi, przyjmowanie wszystkich emocji pacjenta, wytrzymanie ataków
33
# Zaburzenia zachowania, postępowania i emocji Zaburzenia osobowości: elementy diagnozy
* tożsamość (Kernberg: zintegrowana, rozszczepiona, patologicznie zintegrowana) * głębokość rekacji z obiektem * mechanizmy obronne (nie/dojrzałe) * poziom integracji superego (poczucie winy) * testowanie rzeczywistości
34
# Zaburzenia odżywiania Zaburzenia żywienia w ICD-11
* jadłowstręt psychiczny * bulimia * zaburzwnia z napadami objadania się * zaburzenia odżywiania polegające na unikaniu/ograniczaniu przyjmowania niektórych pokarmów * zaburzenia odżywiania polegajace na nadmiernym stosowaniu suplementów diet * zaburzenia odżywiania polegające na nadmiernej koncentracji na diecie (ortoreksja) * pica (zjadanie substancji niejadalnych) * zaburzenia ulewania i przeżuwania pokarmu * zespół wymiotów cyklicznych
35
# Zaburzenia odżywiania Zaburzenia zywienia w DSM-V
* anorexia nervosa * bulimia nervosa * zaburzenie odżywiania niewyspecyfikowane gdzie indziej
36
# Zaburzenia odżywiania Zaburzenia żywienia w ICD-10
* zaburzenia jedzenia/jadłowstręt psychiczny * atypowy jadłowstręt psychiczny * żarłoczność psychiczna * atypowa żarłoczność psychiczna * nadmierne jedzenie związane z innymi zakłóceniami psychicznymi
37
# Zaburzenia odżywiania Anorexia nervosa: obraz kliniczny
* lęk przed przybraniem na wadze * odmowa jedzenia * spadek wagi ciała poniżej 85% * aktywność fizyczna * środki przeczyszczające
38
# Zaburzenia odżywiania Bulimia nervosa: obraz kliniczny
* napadowe przejadanie się * prowokowanie wymiotów * stosowanie środków przeczyszczających * przyjmowanie leków tarczycowych przyspieszających przemianę materii * poczucie winy
39
# Zaburzenia odżywiania Charakterystyka osobowości
* tendencja do dystatnsu emocjonalnego * preferowanie rutyny * trudności z przystosowaniem się do zmian * skłonności perfekcjonistyczne * wytrwałość nawet przy braku nagrody * chwiejność emocjonalna * impulsywność
40
# Zaburzenia odżywiania Trudności diagnostyczne
* zachowania rozwojowe * funkcja objawu w rodzinie * funkcja objawy w środowisku społecznym
41
# Zaburzenia odżywiania BMI (Body Mass Index) 1832
* wskaźnik Queteleta * szacowanie, czy waga jest prawidłowa * masa ciała/wzrost^2 * Pożądana masa ciała BMI 18,5-24,99 * wygłodzenie < 16,0 * wychudzenie 16,0-16,99 * niedowaga 17,0-18,49 * nadwaga 25,0-29,99 * otyłość I stopnia 20,0-24,99 * otyłość II stopnia (duża) 35,0-39,99 * otyłość III stopnia (chorobliwa) > (większe równe) 40,0
42
# Terapia rodzin Rodzina psychosomatyczna
rodziny mierzące się z kryzysem choroby dziecka
43
# Terapia rodzin Terapia narracyjna (White, Goolishian)
* to problem (a nie rodzina, dziecko) jest problemem * eksternalizacja objawu (oddzielenie od osoby) * rozmowy eksternalizujące * oddzielenie tożsamości jednostki od problemu * dekonstrukcja problemu * uprzedmiotowiona, zewnętrzna narracja * zjednoczenie rodziny przeciwko chorobie * rekonstrukcja narracji odwołująca się do zasobów jednostki i rodziny * tworzenie alternatywnych narracji * technika wyjątkowych wyników - poszukiwanie zdarzeń niepasujących do dominującej historii rodziny
44
# Terapia rodzin Terapia rodzin: rodzaje spotkań
* cała rodzina * spotkania z subsystemami rodziców i dzieci * spotkania z jedną osobą w ramach terapii rodzinnej
45
# Terapia rodzin Cele terapii rodzinnej (Józefik)
* odbarczenie rodziny od poczucia winy * zrozumienie mechanizmu i dynamiki choroby * radzenie sobie z chorobą * zwiększenie autonomii i procesu separacji * poprawienie komunikacji * wypracowanie narzędzi do rozwiązywania konfliktów * analiza wzorów międzypokoleniowych i złagodzenie napięcia * zdolność do różnicowania i integracji * zmiana dynamiki rodziny
46
# Terapia rodzin Proces separacji
* poczucie winy, że zostawia się rodziców * poczucie powinności opieki nad rodzicami (*konflikt, kryzys małżeński*) * szczególna bliskość z jednym z rodziców * wykluczenie/zatrzymanie rozwoju jako "dar" dla rodziców
47
# Zaburzenia odżywiania Garner, Garfinkel: model wieloczynnikowy
* czynniki predyspozycji (indywidualne, rodzinne, socjokulturowe) * czynniki wytrącające (stres, dieta, spadek wagi) * czynniki utrwalające (poznawcze i środowiskowe wzmocnienia)
48
# Zaburzenia odżywiania Slade: koncepcja trzyczynnikowa
* czynniki predysponujące (biologiczne, psychologiczne, rodzinne) * wyzwalające (trudne sytuacje, utraty) * podtrzymujące (zmniejszenie konfliktów małżeńskich)
49
# Zaburzenia odżywiania Czynniki predysponujące do wystąpienia objawów związane z funkcjonowaniem rodziny (Slade)
* pozostawanie rodziców w zależności od rodziny pochodzenia * niska pozycja ojca w rodzine * silne wiązanie między matką i córką * utrudnienia procesu separacji * zatarcie granic wewnątrzrodzinnych * przekaz dotyczący roli kobiety poświęcającej się dla rodziny * przeżywanie silnego poczucia winy przez członków rodziny * pragnienie zachowania wizerunku idealnej rodziny
50
# Zaburzenia odżywiania Cechy podmiotowe pacjenta predysponujące do wystąpienia objawów związane z funkcjonowaniem rodziny (Slade)
* wrażliwość emocjonalna * potrzeba kontroli * wysokie wymagania wobec siebie * potrzeba rywalizacji * przeżywanie poczucia winy * niezadowolenie z siebie
51
# Zaburzenia odżywiania Czynniki wyzwalające związane z funkcjonowaniem rodziny (Slade)
* kontekst społeczny - presja wysokich wymagań * konflikt związany z adolescencją * kryzys rodziny - przejście do kolejnego etapu
52
# Zaburzenia odżywiania Czynniki podtrzymujące związane z funkcjonowaniem rodziny (Slade)
* poczucie sukcesu pacjentki zwiazane z kontrolą ciała i posiadaniem wpływu na otoczenie * koncentracja rodziny na objawach chorobowych w celu zachowania obrazy troskliwej rodziny
53
# Zaburzenia odżywiania Proces zachorowania
* odchudzanie * zmniejszenie masy ciała/brak przyrostu * zachowania mające na celu zmniejszenie masy ciała * obawa przed przytyciem, zaburzony obraz własnego ciała * zaburzenia hormonalne * obniżony obraz siebie, depresyjność * poczucie społecznej niepewności * perfekcjonizm * wysokie oczekiwania osiągnięć * potrzeba wywiązania się z obowiązków * niepokój związany z dojrzewaniem * zależność emocjonalna od rodziców
54
# Zaburzenia odżywiania Leczenie stacjonarne
* hospitalizacja pediatryczna: bradykardia, niskie ciśnienie tętnicze, obniżenie temperatury ciała, zaburzenie rytmu serca, niewydolność narządów, znaczne odwodnienie, omdlenie/zawroty głowy wynikające z niedożywienia, poważne zaburzenia elektrolitowe * hospitalizacja psychiatryczna: długo utrzymujące się BMI <14, masa ciała <70% zalecanej, gwałtowny spadek masy ciała, odmowa przyjmowania posiłków/płynów, nasilone objawy bulimiczne, koniecznosć nadzoru spożywania posiłków, myśli i zachowania samobójcze
55
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne OCD
występowanie nawracających, natrętnych myśli (obsesje) i/lub czynności (kompulsje), którym trudno się oprzeć (próba wiąże się z lękiem, niepokojem, napięciem, cierpieniem)
56
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Dawne nazewnictwo OCD
* nerwica natręctw * zespół anankastyczny * nerwica anankastyczna
57
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Przyczyny OCD
* nieprawidłowości w budowie anatomicznej i/lub funkcjonowania OUN * obciążenia okołoporodowe * czynniki genetyczne i środowiskowe
58
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Obsesje: definicja
* natrętne myśli * charakter nasilony, intensywny * przeżywane jako własne
59
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Typy obsesji
* natrętna niepewność * natrętne, niechciane, o bluźnierczym czu obscenicznym lub wulgarnym charakterze * impulsy natrętne, nieodparte myśli * ruminacje * obawy
60
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Obsesje: natrętna niepewność
najczęściej dotyczy rzeczy prozaicznych, np. czy zamknęłam dom
61
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Obsesje: natrętne, niechciane, o bluźnierczym czy obscenicznym lub wulgarnym charakterze
często nasilane w miejscach, gdzie szczególnie są nie na miejscu
62
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Obsesje: impulsy natrętne, nieodparte myśli
chęć (bez wykonania) zrobienia czegoś kompromitującego, agresywnego w stosunku do osób, od których nie mamy złych zamiarów i są nam bliskie
63
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Obsesje: ruminacje
ciągłe, wielogodzinne, bezużytyeczne wracanie do jednego tematu, kwestii lub myśli z niemożnością podjęcia decyzji i dojścia do konstruktywnych wniosków
64
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Obsesje: obawy
o życie i zdrowie bliskich, nasilające się w sytuacji rozłąki, chorobą, popełnieniem grzechu; moga łączyć się ze sferą seksualności --> poczucie winy
65
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne Lęk
* obsesyjny lęk przed brudem, nieczystością (myzofobia) * konieczność perfekcyjnego, nierealnego porządku * potrzeba symetrii, układu * lęk przed ostrymi przedmiotami (ajchmofobia) * lęk przez zarazkami (bakcylofobia)
65
# Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne kompulsje
czynności natretne z zachowaną świadomścią ich bezensowności
65
# Używanie substancji psychoaktywnych Pomiar głębokości problemów: ocena wskaźników
* ilość * częstość występowania * upijanie się, czasowe używanie do stanu zagrożenia życia
66
# Używanie substancji psychoaktywnych Substancje
alkohol, konopie indyjskie, kokaina, MDMA, amfetamina, stymulanty, syntetyczne środki psychoaktywne
67
# Używanie substancji psychoaktywnych Uzależnienia w krajach EU
* dotyczy 4-10% populacji * upijanie się w gronie rówieśniczej * spożywanie mimo poważnych problemów spowodowanych używaniem
68
# Używanie substancji psychoaktywnych Predyktory
* dysregulacja psychiczna w okresie dzieciństwa (poznawcza dysfunkcja wykonawcza, impulsywność behawioralna, chwiejność emocjonalna) char. eksternalizacyjny (np. agresja) - aktywacja układu nagrody przez narkotyki * char. intentalizacyjny (np. lęk) - kontrola nadwrażliwego układu strach-lęk * cecha wspólna: trudności poznawcze, behawioralne, emocjonalne
69
# Używanie substancji psychoaktywnych Uzależnienia czynnościowe
uzależnienia behawiorane można rozpatrywać jako nieprawidłowy sposób wykonywania danej czynności, prowadzącu do istotnego zakłócenia funkcji psychicznych i zaburzenia zachowania
70
# Używanie substancji psychoaktywnych Zaburzenia funkcji psychicznych
zakłócenia myślenia ze względu na niewykonanie czynności - wynikają z abstynencji
71
# Używanie substancji psychoaktywnych Warunkowanie instrumentalne
Używanie jakiejść substancji lub wykonywanie czynności łączy się z odczuwaniem przyjemności
72
# Używanie substancji psychoaktywnych Uzależnienia czynnościowe: typy
* uzależnienie od internetu IAD * uzależnienie od gier IGD (8-10h dziennie) *przeszkadzają w życiu codziennym i rodzinnym, doprowadzaja do zaniedbywania obowiązków*
73
# Używanie substancji psychoaktywnych Poczucie braku kompetencji życiowych - konsekwencje
* popycha do poszukiwania szybkiej i przewidywanej gratyfikacji (np. przez środki psychoaktywne) * refulatne osiąganie takiej zapłaty szybkko przekształca się w uzależnienie bardziej nasilające poczucie braku kompetencji (Peele, Brodsky)
74
# Używanie substancji psychoaktywnych Objawy łączące uzależnienie czynnościowe i chemiczne
* złe samopoczucie psychiczne i fizyczne, lęk, drażliwość * powracające pragnienie ponownego podjęcia nałogowego zachowania w sytuacji jego braku
75
# Używanie substancji psychoaktywnych Uzależnienie chemiczne
* zespół występowania różnych zjawisk na poziomie biochemicznym, fizjologicznym, psychicznym i behawioralnym * główny objaw: pragnienie przyjęcia określonego środka * używanie szkodliwe: problemy zdrowotne spowodowane używaniem substancji lub zażywanie substancji w celu uniknięcia/złagodzenia zespołu odstawienia
76
# Używanie substancji psychoaktywnych Kryteria uzależnienia ICD-11
Co najmniej 3 z poniższych: * silna, natrętna potrzeba zażywania substancji * upośledzona zdolność kontrolowania zażywania substancji * występowanie objawów abstynencyjnych po odstawieniu lub zażywanie substancji w celu ich zapobiegania * zmiana tolerancji na substancje * wystąpienie tolerancji * zaniedbywanie alternatywnych przyjemności, zachowań, zainteresowań * zażywanie substancji mimo świadomości szkodliwości
77
# Transpłciowość ICD-10
transseksualizm, transwestytyzm o typie podwójnen roli, zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie, inne i nieokreślone zaburzenia identyfikacji płciowej, transwestytyzm fetyszystyczny
78
# Transpłciowość ICD-11
niezgodność płciowa w adolescencji lub dorosłości, niezgodność płciowa w dzieciństwie, niezgodność płciowa niespecyficzna *odstąpienie od postrzegania niezgodności płciowej jako objawu zaburzenia*
79
# Transpłciowość Niezgodność płciowa
wyraźna i trwała niezgodność między doświadczaną przez daną osobą płcią a płcią, jaka została jej oznaczona przy urodzeniu
80
# Transpłciowość Dysforia płciowa
cierpienie/dyskomfort wynikający z rozbieżności między płcią przypisaną a tożsamością płciową; może wiązać się z chęcia poddania się korekcie płci
81
# Transpłciowość Euforia płciowa
stan zadowolenia z uzyskanej zgodności między wyglądem i/lub ekspresją płciową a tożsamością
82
# Transpłciowość Deadname
imię nadane przy urodzeniu
83
# Transpłciowość Binder
element garderoby służący do spłaszczenia piersi
84
# Transpłciowość Supresja dojrzewania
wdrożenie leków hormonalnych w celu zablokowania dojrzewania
85
# Transpłciowość Cispłciowość
stan zgodności między płcią oznaczoną a odczuwaną tożsamością płciową
86
# Transpłciowość Agender
niebinarna tożsamość płciowa, osoba nieposiadająca płci
87
# Transpłciowość Tożsamosć niebinarna
osoba więcej niż jednej płci lub żadnej, celowa rezygnacja z etykietyzacji
88
# Transpłciowość Tranzycja
proces zmiany ekspresji płci w sposób zgodny z wewnętrznym poczuciemtożsamości płciowe
89
# Transpłciowość Złoty standard (WPATH - Światowe Stowarzyszenie Specjalistów do Spraw Zdrowia Osób Transpłciowych)
* depsychiatryzacja * od modelu binarnego do ciągłego * od podejścia paternalistycznego do skoncentrowanego na osobie * elastyczność podejscia w zależności od potrzeb osoby * częściwa rezygnacja z Testu Realnego Życia (zmiana wyglądu i przedstaiianie się zgodnie z tożsamością w danych grupach społecznych) * częściowa rezygnacja z trójetapowego modelu sekwencyjnego (2 etapy: coming Out, działania związane z tranzycją) * psychoterapia: od konieczności do rekomendacji
90
# Transpłciowość Model świadomej zgody
* ocena dysforii płciowej * edukacja * pomoc we współwystepujących problemach ze zdrowiem psychicznym * ocena kryteriówwłączenia interwencji medycznych * pomoc w środowisku * pomoc prawna
91
# Transpłciowość Atypowy rozwój tożsamości płciowej: dzieci i młodzież
* doświadczają róznorodności płciowej * przejawiają nonkonformizm płciowy (brak przywiązania do stereotypowych ról płciowych) * odczuwają niezgodność płciową w dzieciństwie * wyjawiają silne pragnienie bycia innej płci niż przypisana, niechęć do anatomicznych cech płciowych - doświadczanie lęku i bołu, samouszkodzenia, zabawy * zabawy typowe dla płci doświadczanej * utrzymuje się 2 lata
92
# Transpłciowość Praca z rodzicami: model otwartej uwagi (Omer)
* podtrzymywanie relacji z dzieckiem * obecność, kontrola siebie, przejrzystość, opór bez przemocy * stworzenie przymierza z rodzicami * znalezienie opisu, który nikogo nie obwinia * podtrzymanie relacji z dzickiej, wysyłanie ofert zgody * psychoedukacja
93
Fongy: rodzicielska funkcja refleksyjna
rodzic tworzy wewnętrzną reprezentację dziecka w swoim umyśle, która jest internalizowana przez dziecko