zaoczni Flashcards
(13 cards)
Zasady interwencji dla osób doświadczających straty perinatalnej
Five Vs, których stosowanie może ułatwić przejście żałoby:
- Uprawomocnienie (validating) - uznanie śmierci dziecka i danie rodzicom prawa do bycia w żałobie
- Docenienie (valuing) - uznanie, że dziecko było wartością dla rodzica
- Potwierdzenie i urealnienie (verifying) - pomoc w gromadzeniu pamiątek po dziecku (np. tzw. memory boxes); chodzi o uprawomocnienie tego, że to dziecko było; jeśli mówimy o wczesnej stracie to problemem jest to, że tych pamiątek jest mało, trzeba się wysilić i coś wymyślić (zdjęcia, przedmioty, opaska ze szpitala, test ciążowy)
- Odreagowanie i wentylacja emocji (ventilating) - przyzwolenie na ujawnienie i przeżywanie różnych emocji
- Przewidywanie (being visionary) - pomoc w przewidzeniu przyszłych sytuacji, w których mogą pojawić się silne i nieoczekiwane emocje ze stratą
Zespół dziecka zranionego
występuje u dzieci, które doświadczyły zagrożenia życia przed 1. rokiem życia, powoduje silne, trwałe i bierne przywiązanie do matki oraz brak zaufania do ludzi
implikacje hospitalizacji w wieku niemowlęcym
Okres niemowlęctwa i dzieciństwa to okres budowania zaufania do siebie i świata, autonomii, inicjatywy i uznania które jest znacznie zaburzone przez separację od rodzica i bolesne zabiegi medyczne!
⭐ Zespół dziecka zranionego
Systemowy model rodziny radzenia sobie z chorobą, J. S. Rolland
- System wierzeń, przekonań o chorobie
- Fazy życia osoby, rodziny, choroby
- Typ choroby
Rolland - typ choroby
Typ choroby
Analizujemy:
- Początek
- Przebieg - znany czy nieznany
- Rokowania
- Rodzaj dysfunkcji
- choroba śmiertelna/nieśmiertelna
- zakaźna/niezakaźna
Rolland - Fazy choroby
Faza kryzysu 🌩️
→ Okres przed diagnozą i zaraz po niej
→ Obejmuje kluczowe zadania przystosowania do choroby:
- nadanie znaczenia chorobie, by móc sobie z nią radzić - aspekt poznawczy
- żałoba po sposobie funkcjonowania rodziny sprzed choroby
- akceptacja chroniczności choroby
- reorganizacja życia rodziny
- rozwijanie elastyczności życia w obliczu zagrożenia stratą
- nauka życia z objawami
- nawiązanie współpracy z służbą zdrowia - nauka komunikacji
Faza chroniczna 😐
→ Może być stała, progresywna lub epizodyczna (w zależności od choroby).
→ Długa podróż lub życie z dnia na dzień
→ Zadania:
- dostosowanie tempa życia w celu uniknięcia wypalenia
- minimalizowanie nieporozumień między chorym i resztą rodziny
- utrzymanie autonomii poszczególnych członków rodziny - starania o zaspokajanie indywidualnych potrzeb, nie tylko osoby chorej
- przedefiniowanie lub utrzymanie celów rodziny
- podtrzymanie intymności i otwartej komunikacji
Faza terminalna 🪦
→ Zadania:
- zakończenie antycypowanej żałoby
- rozwiązanie konfliktów rodzinnych, spraw finansowych, testamentu, zainteresowanie się wizją pogrzebu osoby chorej
- wspieranie chorego
- wspieranie pełnego życia pozostałych członków rodziny
- początek reorganizacji życia rodzinnego
→ Najlepsza adaptacja: odpuszczenie kontroli i pozwolenie na odejście
Rolland - przekonania odnośnie choroby
→ Transgeneracyjna historia chorób - postrzeganie choroby zależy od strat i kryzysów danej rodziny związanych z chorobami. Obejmuje informacje kto? na co? jak? czy cierpiał? czy była to wielka strata? dlaczego?.
→ Należy zebrać szczegółowy wywiad rodzinny w perspektywie systemowej na temat:
- schematów adaptacji
- powtórzeń
- przesunięć w relacjach rodzinnych
- triangulacji
- alienacji
- separacji
→ Informacje, które należy zebrać w wywiadzie:
- przekonania i wierzenia rodzinne co do natury chorowania
- postrzeganie relacji między ciałem i umysłem
- postrzeganie “normalności”
- postrzeganie kontroli nad chorobą
- tworzenie zasad komunikacji
- przekonania o przyczynach choroby
- postrzeganie ról związanych z płcią i rytuałów
Wskaźniki patologicznej żałoby:
- Niemożność rozmawiania o osobie zmarłej bez “żywych” emocji (po długim czasie).
- Niektóre wydarzenia, mniej istotne, wzbudzają intensyfikację żałoby.
- Niemożność odseparowania się od przedmiotów zmarłego (pozostawienie przez lata pokoju, ubrań itd.).
- Wyrzucenie wszystkiego zaraz po śmierci.
- Symptomy podobne do tych, doświadczanych przez zamarłego (np. dziecko umarło na problemy z oddychaniem a matka zaczyna cierpieć na duszności). Występowanie symptomów w momentach rocznicowych.
- Radykalne zmiany w stylu życia, unikanie znajomych lub rodziny związanej ze zmarłym (na początku to normalne, żeby sobie poradzić ze stratą - chodzi o przedłużające się zmiany).
- Przymus naśladowania osoby zmarłej - zachowań, cech, wcześniej krytykowanych.
- Smutek bez wyraźnego powodu, który pojaiwa się każdego roku w określonym czasie (mogą to być okresy, w których spędzano razem czas).
- Bardzo intensywny lęk przed jakąś chorobą.
Żałoba według koncepcji przywiązania Johna Bowlby’ego
- Faza oszołomienia lub niedowierzania (kilka godzin do tygodnia), może być przerywana napływami bólu i/lub złości.
- Faza poszukiwania i tęsknoty (od kilku miesięcy do kilku lat). Uświadomienie straty powoduje spazmy (bardzo silne wyładowania emocjonalne), utrzymujące się przenikliwe pragnienie osoby, która odeszła (przytulanie się do kocyka, trzymanie w rękach ubrań tej osoby), zatrzymywanie w myślach wspomnień, szukanie znaczących miejsc, dyspercepcje wzrokowe i słuchowe, rozmowy ze zmarłym, impuls dołączenia (”chciałabym wykopać sobie grób i położyć obok niego”) - to jest naturalne i normatywne, niekoniecznie świadczy o myślach samobójczych; może się przejawiać w wielogodzinnych odwiedzinach na cmentarzu, częstym odwiedzaniu.
- Faza dezorganizacji i desperacji (do trzech lat). Bezsens, bezradność, emocje mniej intensywne ale duże prawdopodobieństwo pojawinia się depresji; depresja reaktywna; akceptacja straty.Zmiany dotyczą:⇒ relacji ze zmarłym (mam teraz aniołka w niebie, rozmawiam z nią często itd.)⇒ siebie samego (nowa tożsamość, np. osoby osieroconej, matki, mimo że dziecko żyło krótko)⇒ świata zewnętrznego (nowe umiejętności, role)
Teoria systemów ekologicznych Bronfenbrennera
→ Dziecko przewlekle chore dorasta w rodzinie ze swoistym podziałem ról, organizacją, systemem przekonań o zdrowiu, chorobie i rozwoju. Rodzina decyduje o znaczeniu, jakie przepisuje się znaczenie chorobie dziecka i jak się na nią reaguje.
→ Dziecko przejmuje od rodziny/otoczenia sposób rozumienia swojej choroby i reakcji na nią. To jak postrzega ból i jak sobie z nim radzi zależy głównie od rodzinnych i kulturowych uwarunkowań.
→ Wyjaśnia mechanizmy wzajemnych wpływów choroby, indywidualnych cech dziecka i właściwości jego otoczenia.
dziecko ←→ środowisko
Rozwój dziecka jest wypadkową jego funkcjonowania w kontekście środowiska.
Zapadalność (diagnoza) na choroby przewlekłe nasila się, ponieważ:
- Nastąpił postęp w zakresie wczesnej diagnozy
- Terapia okołoporodowa jest bardziej intensywna
- Pojawiają się nowe choroby wynikające z nadużywania środków psychoaktywnych przez rodziców
Co można zrobić, by dzieci nie bały się śmierci
Daniel Oppenheim (2004): dzieci nie boją się śmierci, o ile zostaną spełnione określone warunki:
- zaspokojenie fizycznych potrzeb (opanowany ból i dyskomfort)
- brak poczucia samotności
- rodzice nie zmienią swojego stosunku i zachowania względem nich
- nie będą ich spostrzegać jako zmienione i inne (deklaracja typu “Moje dziecko tak się zmieniło, że ledwo je poznaj” może zostać odebrana w ten sposób, że należy się już do innego świata i jedyne, co pozostało to umrzeć
- będą pewne, że rodzice o nim nie zapomną
Model kontroli pierwszo- i drugorzędowej
Radzenie sobie - zbiór procesów zmierzających do utrzymania kontroli nad sobą i środowiskiem
kontrola pierwszorzędowa - dążenie do uzyskania kontroli nad środowiskiem przez procesy skierowane na modyfikację sytuacji lub własnych reakcji
strategie: poszukiwanie rozwiązań, wsparcia społecznego
przydaje się w przypadku stresorów modyfikowalnych
kontrola drugorzędowa - przystosowanie do sytuacji poprzez regulację samopoczucia, sposobu myślenia i działania
strategie: poznawcza restrukturyzacja, modulacja emocji
przydaje się w przypadku stresorów niemodyfikowalnych (np. adaptacyjna w przypadku choroby)
