Ενδοκρινικο Flashcards
(82 cards)
Αδενωμα Υποφυσης
Οριο Μικρο - Μακροαδενωμα
Συχνοτερα
Συμπτωματα
10 mm
Προλακτινωμα (40-50%)
Υπερεκκριση ορμονων (ισως)
Πιεστικα φαινομενα (ισως)
- Αμφικροταφικη ημιανοψια
- Υποφυσ Ανεπαρκεια
GH
Κοινο προδρομο μοριο με PRL
κατα ωσεις (κυριως σε Υπνο + Ασκηση)
η κυρια Αναβολικη ορμονη σε νηστεια + στρες
ανταγωνιζεται ινσουλινη
▶︎ Παραγωγη IGF1 απο Ηπαρ –> Αυξηση επιφυσιακων πλακων + ↑ GFR + κυτ αναπτυξη + διαφοροποιηση
(αιμοποιηση, αναπτ εμβρυου + πλακουντα, μυων, αγγειοδιαστολη, μυελινωση εγκεφ)
▶︎ Απευθειας δραση GH –> Λιπολυση + μεταβ υδατανθρ –> ↑ Γλυκοζης
Μεγαλακρια - Κλινικα
Διογκωση ακρων + προσωπου
Υπεριδρωσια (50-90%)
Γιγαντισμος, προγναθισμος
Αυληση υπεροφριου τοξου
Μακρογλωσσια
Κεφαλαλγια
Αρθριτιδα
Σ. Καρπιαιου σωληνα
Υπνικη απνοια
Λιπαρο δερμα
Υπερταση
Καρδιακη υπετροφια
Πολυποδας παχεως εντ. (–> Ca –> Κολονοσκοπηση!! )
Διαταραχες Υπνου
Διαταραχες περιοδου (χωροκατακτιτικα) Γαλακτορροια
Με υπερπαραθυρεοειδισμο (ΜΕΝ1) Καταθλιψη,
prob Μνημης μαθησης
Απελευθερβση και οξειδωση λιπιδιων (Αντινσουλινικη δραση)
Κατακρατα νατριο και νερο
Εγκεφαλικα Ανευρυσματα !
Υποφυσιακη ανεπαρκεια (πχ Υπογοναδισμο)
Πολυοζ Βρογχοκηλη
Υπερθερεοειδισμος
ΜΕΝ 1
1ο παθης Υπερπαρα
Ογκοι υποφυσης (Μεγαλακρια)
Εντεροπαγκρεατικος ογκος (παγκρεατος) = ινσουλινωμα, zollinger elison
3 “P”s = Parathyroid, Pancreas, Pituitary gland
ΜΕΝ 2 Α
Μυελοειδες καρκινωμα θυρεοειδους
Υπερπλασια παραθυρεοειδων
Φαιοχρωμοκυττωμα
1 “M”, 2 “P”s = Medullary thyroid carcinoma, Pheochromocytoma, Parathyroid
MEN 2B
Μυελοειδες καρκινωμα θυρεοειδους
Φαιοχρωμοκυττωμα
Υποβλεννογονιο Νευρωμα
Υπερπλασια γαγγλιων εντερικου σωληνα
2 “M”s, 1 “P” = Medullary thyroid carcinoma, Marfanoid habitus/Multiple neuromas, Pheochromocytoma
Διαγνωση Μεγαλακριας
- Διαδοχικες μετρησεις στη διαρκεια 3 ωρων GH >1 μg/L
- OGTT = Καμπυλη σακχαρου:
Μη καταστολη GH (>1 μg/L) με χορηγηση Γλυκοζης (75 g)
– καταστολη : < 0.4 (αποκλεισμος διαγνωσης) - Παθολογικη τιμη IGF1 (βαση age + φυλου)
Θεραπεια Μεγαλακριας
- Διασφηνοειδικη προσπελαση (Εκριζωση αδενωματος)
πολυ καλη για ΜΙΚΡΟαδενωμα ή/και οταν ↓GH, IGF
— Μετα ετησιος ελεγχος με OGTT (υποτροπη εως δεκαετιες μετα) - ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΝΤΟΠΑΜΙΝΗΣ (δρουν μονο σε υπερεκκριση PRL)
* Βρωμοκρυπτινη (οκ + σε εγγυο)
* Καρβεγολινη (AE Βαλβιδοπαθεια)
ΑΕ Ορθοστατικη Υποταση - ΑΝΑΛΟΓΑ ΣΩΜΑΤΟΣΤΑΤΙΝΗΣ
* Octreotide (inj)
* Lanreotide (inj) - ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ GH
* Pegvisomant (SC) - ΑΚΘ Υποφυσης (τελευταια λυση)
αποτελεσμα θα φανει σε 5-10 ετη(μεχρι τοτε φαρμακα)
ΑΕ
Βλαβη οπτικου χιασματος
Υποφυσιακη ανεπ
Υπερπρολακτιναιμια - Αιτια
- Φαρμακα
Ανταγ DA: Αντιψυχωσικα !!
Μετοκλοπραμιδη, Δομπεριδονη (αντιεμετικα)
Ανταγ Ca : Βεραπαμιλη
Οιστρογονα (Υπερπασια λακτοτροπων +
αναστελλουν DA υποδ) - 1ο παθης ΥΠΟθυρεοειδ –> ↑TRH –> διεγερση λακτοφορων κυτ
- Ηπατικη, νεφρικη ανεπαρκεια
- Ερπης Ζωστηρας
- Στρεσσ, ασκηση
- Ιδιοπαθης
Κυηση
Θηλασμος - Υποθαλαμος (ογκος, ακτινοβολια)
- Υποφυση (Προλακτινωμα, Μεγαλακρια, Βλαβη μισχου - στοπ DA)
PRL > 250 μg/l → αδένωμα
PRL > 500 μg/l → μακροπρολακτίνωμα
Προλακτινωμα - Θεραπεια
Το μονο αδενωμα που Χειρουργειο ΔΕΝ ειναι εκλογης
Κυριως φαρμακα = Αγωνιστες DA
Βρωμοκρυπτινη (οκ για Κυηση)
Καρβεγολινη
Υποφυσιακη Ανεπαρκεια ΑΙΤΙΑ
Συγγενη
Ιδιοπαθης
Κυστη Rathke (ανατομ βλαβη τουρκ. εφιπιου)
Βλαβες ΚΝΣ σχετιζ με ματια (ανοφθαλμια, μικροφθαλμια)
Επικτητα
Αδενωμα Υποφυσης (ΜΑΚΡΟ)
Κρανιοφαρυγγιωμα
Τραυμα
Χειρουργειο περιοχης
ΑΚΘ περιοχης
Αποπληξια
Διαταραχες Αιματωσης
Αυτοανοσια
Αντικαρκινικα φαρμακα (Ιπιλιβουμαμπη)
Υποφυσ. Ανεπαρκεια ΚΛΙΝΙΚΑ
▶︎ Ανεπαρκεια Κορτικοτροπινης
Αδυναμια, κοπωση, ναυτια, εμετο, υποταση, υπογλυκαιμια, Χρονια: απωλεια βαρους
▶︎ Ανεπαρκεια Θυρεοτροπινης
Κοπωση, δυσανεξια στο κρυο, καταθλιψη, τριχοπτωση, ξηροδερμια, αυξηση βαρους, βραδυκαρδια, δυσκοιλιοτητα
▶︎ Ανεπαρκεια Γοναδοτροπινων
Μ: μειωμενη λιμπιντο, σεξ ενεργοτητα, μειωση μυικης + οστικης μαζας
F: ολιγο ή αμηνορροια, στειροτητα, μειωμενη λιμπιντο, δυσπαρευνια, οστεοπωρωση, πρωιμη αθηροσκληρυνση
▶︎ Ανεπαρκεια GH
μειωση μυικης μαζας + δυναμης, αυξηση λιπωδους ιστου, κοπωση
(παιδι: νανισμο)
▶︎ Ανεπαρκεια PRL : αδυναμια θηλασμου
▶︎ Ανεπαρκεια ADH : Αποιος Διαβητης
πολυουρια, πολυδιψια, νυκτουρια
Αποπληξια Υποφυσης
οξύ κλινικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από
✓ αιφνίδια κεφαλαλγία,
✓ ναυτία, έμετο,
✓ οπτικές διαταραχές,
✓ οφθαλμοπληγία
✓ διαταραχές του επιπέδου συνείδησης.
- Συμβαίνει κυρίως σε ασθενείς που προυπάρχει ένα αδένωμα στην υπόφυση στο οποίο γίνεται εκτεταμένη νέκρωση ή αιμορραγία
Στρες - ADH
Κορτιζολη: Αναστελλει ADH
Συνδρομο Sheehan
Υποφυσιακη ανεπαρκεια μετα τον τοκετο
Ισχαιμικη νεκρωση υποφυσης σε τοκετο λογω απωλειας αιματος (αιμορραγιας) ή υπογκαιμικου σοκ
Εμφανιση αμεσως μετα τον τοκετο ή και μηνες μετα
Πολυουρια
ορισμος + 2 τυποι
Ουρα > 3 L/ημέρα στους ενήλικες και
> 2 L/m2 στα παιδιά
- Υδατικη Διουρηση (Ωσμωτ ΟΥΡΩΝ < 250 mOsm/ kg)
- Κεντρικος αποιος
- Νεφρογενης αποιος
- 1ο παθης πολυδιψια - Ωσμωτικη Διουρηση (Ωσμωτ ΟΥΡΩΝ > 300 mOsm/ kg)
- NaCl
- Μανιτολη
- Γλυκοζουρια
Υπεργλυκαιμια
SGLT2 αναστολεις
- Ουρια
Αζωθαιμια
Καταβολισμος ιστων (κορτικοστεροειδη)
- Εντερικη σιτιση ↑ σε πρωτεινες
Αποιος Διαβητης - Θεραπεια
Κεντρικου
▶︎ Οξεια φαση –> IV υγρα
▶︎ Χρονια φαση –> Δεσμοπρεσσίνη = ADH
θειαζιδικα διουρητικα
ΜΣΑΦ
Νεφρογενους Δίαιτα χαμηλή σε αλάτι και πρωτείνη Θειαζιδικά διουρητικά ΜΣΑΦ
Αποιος Διαβητης - ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΝΕΡΟΥ
= 0.4 χ ΣΒ χ (Να / 140 -1)
Ρυθμος διοεθωσης νερου ΟΧΙ > 10 meq/l την ημέρα
Αποιος Διαβητης - Κεντρικου vs Νεφρογενους τυπου
ΔΔ αυτων των 2 με Δοκιμασια Στερησης Υδατος (+ χορηγησης Δεσμοπρεσσινης –> στον Κεντρικο αποιο: αυξηση ωσμωτικοτ ουρων)
SIADH - Διαγνωση
- Uosm>100 (δυσανάλογα υψηλή)
- U[Νa+]>40 meq/l εκτός και ο ασθενής είναι
υποογκαιμικός (τοτε λογικο) . (συνηθως ευογκαιμικος) - Φυσιολογικός όγκος πλάσματος = ΕΞΥ (μετρω κλινικα: ορθοστατικη υποταση, σφαγιτιδες)
- Φυσιολογική νεφρική, επινεφριδιακή και θυρεοειδική λειτουργία
- Υπονατριαιμία και υποωσμωτικότητα (πραγματικη υπονατριαμια)
- ph + K Φυσιολογικα
SIADH - Θεραπεια
▶︎1. Θεραπεία υποκείμενης νόσο
▶︎2. IV χορήγηση διαλύματος Nacl με ωσμωτικότητα μεγαλύτερη εκείνης των ούρων (NaCl 3%)
▶︎3. Περιορισμός ύδατος <800ml/ημέρα (όχι στην υπαραχνοειδή αιμορραγία)
▶︎4. Δίαιτα υψηλή σε ωσμώλια (αλάτι και πρωτείνη)
▶︎5. Ουρία
▶︎6. Αλάτι και φουροσεμίδη
▶︎7. Ανταγωνιστές του υποδοχέα της βαζοπρεσσίνης
SIADH - Αιτιες
✓ Νεοπλασματα
✓ Φαρμακα (ADH, Καρβαμαζεπινη, Τρικυκλικα
αντικαταθλιπτικα, αναστ ΜΑΟ, SSRI,
αντιρετροικα)
Λοιμωξεις (πνευμονια, ΤΒ, Μηνιγγιτιδα)
Αγγειακα (ΑΕΕ, θρομβωση σηραγγωδους)
Νευρολογικα (MS, Guillain Barre, Ψυχωση)
Ασθμα, Πνευμοθωρακας, Αναπνοη θετικης Ρ
Συγγενεις (Λαγοχειλ, υπεριωσχιστια)
ΣΔ - Τυποι
✓Τυπος 1 : καταστροφη β. κυτ
Α: αυτοανοσος (αντιπαγκρεατικα αυτο Abs)
Β: ιδιοπαθης
▶︎απόλυτη ανεπάρκεια ινσουλίνης
✓LADA : λανθανων αυτοανοσος/βραδεως εξελισσομενο ΣΔ ενηλικων με καθυστερημενη εμφανιση ως τυπου 1 (Συχνα συγχεεται με τυπου 2)
30-50 ετών, λεπτόσωμα, χωρίς ιστορικό, αρχικά ήπια υπεργλυκαιμία,που faster than ΣΔτ2 go προς ανεπάρκεια παγκρέατος και ανάγκη χρήσης ινσουλίνης (συνήθως σε 3-5 έτη από τη διάγνωση)
✓Τυπος 2: αντίσταση στην ινσουλίνη
✓MODY (Α/Ε ΣΔ2 στους νεους)
✓Νεογνικος (ισως υποχωρησει + επανεμφανιστει)
✓Κυησης (διαβητογονες ουσιες απ πλακουντα - -> αντισταση) συνήθως μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδος
✓Νοσοι εξωκρινους μοιρας (παγκρεατίτιδα, κυστική ίνωση, παγκρεατεκτομή, αιμοχρωμάτωση, νεοπλασία)
✓Φαρμακα (Κορτικοειδη, β-αγων, θειαζιδικα, γενικά όσα προκαλούν υποκαλιαιμία)
✓Ενδοκρινοπαθειες: Cushing, μεγαλακρια
✓Γενετικά σύνδρομα (Down, Klinefelter, Turner , Prader-Willi)
✓Λοιμωξεις: συγγενης ερυθρα (ρουμπελα), CMV
ΣΔ - Διαγνωστικα Κριτηρια
▶︎Γλυκόζη νηστείας ≥126 mg/dL
▶︎Γλυκόζη 2 ωρών μετα απο OGTT ≥200 mg/dL (σε δοκιμασία φόρτισης με γλυκόζη 75 γρ.)
▶︎Τυχαία μέτρηση γλυκόζης πλάσματος ≥200 mg/dL σε ασθενή με τυπικά συμπτώματα
υπεργλυκαιμίας ή υπεργλυκαιμική κρίση
δηλ με πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία ή/και ανεξήγητη απώλεια βάρους
▶︎ HbA1c ≥ 6.5%