зоология Flashcards
(129 cards)
1
Q
Ақсу жабағылы қорығындағы жануарлар
A
барыс
аю
борсық
үнді жайрасы
жұмақ құсы
ұлар
2
Q
Алматы қорығының қызыл кітапқа енген өсімдіктері
A
Сиверс алмасы
Недзвецкий алмасы
қызғалдақ
жанаргүл
3
Q
Алматы қорығының одан бөлек өсімдіктері
A
тянь-шань шыршасы
жабайы алма
өрік
островский қызғалдағы
4
Q
Алматы қорығындағы жануарлар
A
барыс
сілеусін
орақтұмсық
сабаншы
күзен
марал
қарақұйрық
5
Q
Наурызым қорығындағы жануарлар
A
жабайы шошқа
елік
қоян
ақкүс
аққұлақ
борсық
қарсақ
аққу
үйрек
қаз
6
Q
Барсакелмес қорығындағы жануарлар
A
ақбөкен
құлан
қарақұйрық
жармасқы кесіртке
қалқантұмсық жылан
7
Q
Қорғалжын қорығындағы жануарлар
A
суыр
қарсақ
дуадақ
безгелдек
шалшықшы
құтан
қоқиқаз
8
Q
Марқакөл қорығындағы жойылып бара жатқан өсімдіктер
A
қызғылт семізот
бұйра лалагүл
9
Q
Марқакөл қорығындағы жануарлар
A
елік
теңбіл бұғы
марал
қара аққу
суқұзғыны
10
Q
Үстірт қорығындағы өсімдіктер
A
сексеуіл
жыңғыл
үстірт таспасы
11
Q
Үстірт қорығындағы жануарлар
A
үстірт арқары
қарақұйрық
шұбар күзен
кекілік
ұзын инелі кірпі
қарақал
сұр келес
12
Q
Батыс Алтай қорығындағы өсімдіктер
A
марал тамыры
алтын тамыр
алтай сарғалдағы
женьшень
13
Q
Батыс Алтай қорығындағы жануарлар
A
бұлғын
елік
бұғы
сусар
аю
14
Q
Алакөл қорығындағы құстар
A
аққу
реликті шағала
қаз
15
Q
Қаратау қорығындағы өсімдіктер
A
шренк тобылғысы
грейрг қызғалдағы
бекарин терегі
16
Q
Қаратау қорығындағы жануарлар
A
жыланжегіш бүркіт
ителгі
17
Q
Жануарлардың қанша түрі бар
A
2млн түрі, 25типі бар
Өсімдіктердің 600мың түрі бар
18
Q
Ішекқуыстыларға жатады
A
Гидра
Маржан (полип)
Медуза
19
Q
Бұлшықет жүйесі бар
A
Жалпақ құрттарда: ақсұлама
20
Q
Шұбалшаңдардың қанша түрі
A
9 мың
22
Q
Ұлу өкілдері
(былқылдақденелілер, молюскілер)
A
Ұлу
Устрица
Сегізаяқ
Теңіз құрттар
23
Q
Желілердің қанша түрі бар
A
40мың
24
Q
Қосмекенділердің түрі
A
2500 түрі бар
Бақа
Құрбақа
Бақбақыл бақа
Құйрықты бақа
Саламандра
Тритон
25
Q
Жорғалаушы түрі
A
6мың түрі бар
Кесіртке
Жылан
Тасбақа
Қолтырауын
Құбылғы
26
Ұлуларда болады
Денесі жұмсақ және міндетті арнайы тері қатпары шапанша = мантия болады
Шапаншадан - бақалшақ = раковина түзіледі
130мың түрі бар
27
Құстардың түрі
8мың түрі бар
28
Дененің кез-келген бөлігінен түзілетін жасуша цитоплащмасының уақытша томпаюы
Жалған аяқ -> амеба қозғалады
29
Қоршаған сұйықтықта бұрама (винт) сияқты бұралған талшықтар жасушаны алдыға қарай қозғалтады
Талшықтар (жгутики) ->
Бодо
Лейшмания
Трипаносома
Эвглена
Лямблия қозғалады
30
Тері-бұлшықет қапшығы арқылы алдыға қарай жылжып қозғалады
Шұбалшаң
31
Реактивті қозғаладв
Медуза
Сегізаяқ
Каракатица
32
Бұлшықеттердің жеке шоғырв пайда болды
Буынаяқтыларда
33
Жәндіктердің қозғалуы
3 жұп бунақталған аяқ
2 жұп қанат
34
Шаян қозғалуы
5 жұп жүру буынаяқтары -> бас көкірегінде
1-жұбы: қысқыш
құрсағында құрсақ аяқтары болады, оларға аналығы уылдырығын салып жетілдіреді
35
Өрмекші қозғалуы
4 жұп жүру аяғы
Әр аяқта үш-үштен тырнақтары бар
Ерекше тарақты тырнақтар ұстағыш топ - өрмекті өру үшін, қалған тырнақтары оның бетімен қозғалу үшін қажет
36
Суда мекендейтін жүзбеқанаттар
балық
теңіз тасбақасы
сүтқоректілерден - кит, теңіз түлені, теңіз мысығы
құстардан - пингвин
37
Құрлықта тіршілік ететіндер қозғаладв
4 немесе 2 аяғы арқылы
38
Балықтың денесі жабылған
Сүйекті қабыршақпен
39
Балықтардың қозғалуына қатысады
Жұп көкірек
Құрсақ жүзбеқанаттары
40
Бақаның алдыңғы және артқы аяқтары
алдыңғы: қары, білек, алақан (4саусақ)
артқы: сан, сирақ, табан (5саусақ+жүзу жарғақтары)
41
Құстарда күрделі сегізкөзді түзеді
Бел
Сегізкөз
Алдыңғы құйрық
Оған жамбас сүйектері қосылады
Олар бірігіп артқы аяқтарға тірек қызметін атқарады
42
Диффузиялы / торлы жүйке жүйесі
жауап беру реакциясы алуан түрлі емес
қозуға реакциясы дәл емес, көмескі сипатта болады
Ішекқуыстыларға (гидра) тән
43
Диффузиялық-түйінді жүйке жүйесі тән
Қозғалғыш ішекқуысты медузаға тән
44
Бағанды жүйке жүйесі
Жалпақ құрттарға тән
жұп жүйке түйіндерінен (ганглия)
жүйке бағандарынан
аралық сақиналардан тұрады
Бойлай орналасқан екі баған (бүйір, құрсақ) ерекше дамыған
45
Жалпақ құрттарда жүйке жүйесі қаоыптастырады
Реттеуші орталық аппарат
46
Сатылы жүйке жүйесі
Буылтық құрттарға тән
жұтқыншақмаңы жүйке буылтығы
құрсақ жүйке тізбегінен тұрады
47
Түйінді жүйке жүйесі
ұлу мен буынаяқтыларға тән
жұтқыншақүсті жүйке түйіні
жұтшыншақасты жүйке түйіні
құрсақ жүйке тізбегінен тұрады
48
Ұлуларда жақсы дамыған
бас жүйке түйіндері
аяқ бұлшық еттерін бақылайтын түйін
49
Бас түйіндері мүлде ламымаған
устрица
басқа да қосжақтаулы ұлуларда
50
Қорегін белсенді аулауға байланысты сегізаяқ = басаяқты ұлуда дамыған
көру мүшесі
жұтқыншақүсті түйіні -> миға айналған
51
Жұтқыншақүсті түйіндері нашар дамыған
Өрмекші тәріздестерде
Ол жәндіктерде 3 бөлімнен тұратын ми түзеді
52
Омыртқалылардвң ең ұарапайым өкілі
Ланцентник = қандауырша
53
Диффузды тыныс алу тән
қарапайымдылар
ішекқуыстылар
жалпақ құрт
жұмыр құрт
буылтық құрт (ылғалдв терісі арқылы)
54
Ара тыныштық және активті күцде тыныс алады
тыныштық: түтікшелер гемолимфаға толып, 40рет
активті: түтікшелер ауаға толып, 120рет
55
Ең алғаш құрлықты игерген омыртқасыздар
Өрмекшілер -> кеңірдекпен тыныс алады (жапырақ/қапшық тәрізді өкпесі бар)
Олардың бұл түтікшелері жәндіктермен салыстырғанда нашар жетілген және қысқа
56
Қостынысты организм
Балық (желбезек+торсылдақ)
57
Қосарлы тыныс алу тән
Құстарға
тыныс алу қозғалысы тыныштық күйінде 26-дан ұшу кезінде 400-ге дейін көтерілуі мүмкін
58
Омыртқалв жануарлардың тыныс алу жүйесі
ауыз қуысы
аңқа
көмекей
демтүтік
бронхы
өкпе
59
Қарапайым ұлу жүрегі
Жүзім ұлуында жүрегі 2 камералы, минутына 20-30рет жиырылады, қаны түссіз
60
Жәндіктердің жүрегі
Түтікше тәрізді
Арқа жағында орналасады
61
Шаянның жүрегі
Бесбұрышты, баскөкірегінде орналасады
62
Өрмекшінің жүрегі
Көп қуысты түтікше, құрсақ шуысында орналасады
63
Жиырылғыш вакуоль арқылы бөліп шығарады
қарапайымдылар
губка
ішекқуыстылар
64
Ең алғаш рет зәрді бөліп шығаратын дербес мүше пайда болды
Жалпақ құртта
2 жағынан ұзыннан созылып жатқан, жұлдызша тәрізді түтіктер
65
Жұмыртқұрттардвң бөліп шығару мүшесі
Денесінің ортасында орналасқан тесік
66
2 бүйрегі бар ұлулар
Сегізаяқ
Устрица
67
Метанефридиялы бүйрек
Жұп жасыл без
68
Өрмекшілер мен буынаяқтылардың зәр шығару мүшесі
Мальпигий түтікшесі
Бір ұшы ішекке, бір ұшы денеге ашылады
69
Бүйрегі ұзын таспа тәрізді
Балық
Ол лене қуысының арқа жағында, қабырға мен торсылдақ арасында орналасқан
70
Бүйрегі ұзыннан дақсы созылған және бөліктерге бөлінген
Жылан
71
Бүцрегі жамбас сүйектерінің ойысына тығыз жинақталған
Құстар
72
Екі бөліп шығару өнімі бар
Сүйекті балықтарда
несепнәр + аммиак
73
Пуриндік негіз бөліп шығару өнімі
Гуанин С5Н5N5O
Барлық өрмекшітәрізділерге тән
Құрамы жағынан зәр қышқылына ұқсайды
74
Аммиакты бөлір шығарады
Тұщы суда мекендецтіндер
Сүйекті балық, тұщы суда тіршілік ететін заттар
75
Несепнәрді бөліп шығарады
CH4N2O
Құрлық (қоңыржай климат) мүмкін су ортасындағылар
Сүтқоректі, адам, теңіз сүйектілері, барлық шеміршекті балықтар, ересек бақалар
76
Зәр қышқылын бөліп шығарады
С5H4N4O3
құрлық, тұзды су
жер бетіндегі бунақденелілер, құстар, жорғалаушылар, ересек шеміршекті балықтар
77
Жауынқұрттың асқорыту жүйесі
ауыз
сілекей безі
жұтқыншақ
өңеш
жемсау
қатпары бар асқазан
ішек
аналь тесігі
78
Сиырдың қоректі ұстап, оны микроағзалардың ұзағырақ ыдыратуы
Жұмыршақта
79
Сиырда ас дақсылап ұсақталған қорек бактериялар мен қараппйымдылар арқылы біржола қорытылады
Қатпаршақ
Сұйықтықтың бір бөлігі қанға сіңіріледі
80
Сиырда қорек нәруыздары, сонымен қатар қарынның алдыңғы бөлімдерінде асқорытуға қатысқан микроағазалар қорытылады
Ұлтабар
81
Сиырдың үстіңгі жағында
Күрек тістері болмайды, тек азу тістері болады
82
Адамдарда бактерия болады
Тоқішекте
83
Сиырда жасұнықты пайдаланады
сиыр да
симбиоздық микроағзаларда: бактерия, инфузория, біржасушалылар пайдаланады
84
Митоз арқылы көбейеді
амеба, жасыл эвглена
хлорелла, хламидомонада
85
Бөлшектену = стробиляция арқылы көбейеді
сцифоидты ішекқуыстылардан полип
жалпақ құрт (16бөлшекке бөлініп)
теңіз жұлдызы
буылтық құрт
86
Құлақты мелузаның көбеюі
1) жұмыртқа
2) планула
3) дернәсіл
4) дернәсілдің бүршіктенуі
5) бүрмелену / стробиляция
6) бүрмеленуден бөлінген 6 табақша
7) жас медуза
87
Бүршіктену арқылы көбейеді
ішекқуыстылар
губка
88
Партоногенезбен көбейеді
паразит құрттар
ұсақ шаянтәрізділер - дафния
биттің жазғы дернәсілі
біте
аралардың аталықтары
89
Өздігінен ұрыұтанады
Паразит құрттар -> сиыр цепені
90
Жауынқұрттар қанша күн ішінде аналық құртқа айналады
7-10күн
91
Тура ламу тән
Қосмекенділерден басқа барлық омыртқалылар
92
Көпжасушалы омыртқасыздардан тура даму тән
1) шұбалшаң
2) сүлік
3) құрсақаяқты ұлу
4) басаяқты ұлу = 8аяқ
5) өзен шаяндары
6) өрмекшітәрізділер
93
Шала түрленіп даму тән
1) дәуіт
2) шегіртке
3) тарақан
4) бит
5) қандала
6) инелік
94
Шөмішбалық
Суда тіршілік етеді, желбезекпен тыныс алады, жүрегі екікамералы, құйрығы арқылы қозғалады және балдырмен қоректенеді
95
Шөмішбалықтың метаморфозы
Артқы жұп аяқтары өсіп-жетіле бастағанда метаморфоз басталады
Құйрықтары жойыла бастағанда желбезектері де жойылады, ішектері жетіледі, қан айналым жүйесі өзгереді
96
Ересек бақа
Жәндіктермен қоректенеді, өкпесімен тыныс алады, 3камералы жүрек пайда болады, құрлықта және суда тіршілік етеді
97
Толық түрленіп даму тән
1) қоңыз
2) көбелек
3) шыбын
4) маса
5) ара
6) құмырсқа
98
Көбелек жұлдыз құрты қоректенеді
Жапырақпен
Ересек көбелек нектармен қоректенеді
99
Заузақоңыздың дернәсілдері қоректенеді
Топырақта 3 жыл мекендеп, шөп+бұтақ+ағаш тамырымен қоректенеді
Ересек қоңыз жапырақ жейді
100
Маса дернәсілдері қоректенеді
суда тіршілік етіп, су омыртқасыздарымен қоректенеді
Ересек масалар нектар және қанмен қоректенеді
101
Қытай-Малай орталығының жануарлары
тауық
үйрек
тұт жібек құрты
102
Үнді орталығы жануарлары
буйвол
ит
тауыс
тауық
үнді мысығы
балара
103
Оңтүстік Батыс Азия орталығы
ірі қара
қой
ешкі
шошқа
сыңар өркешті түйе
кептер
балара
104
Жерорта теңізінің жануарлары
ірі қара
жылқы
қой
шошқа
үйрек
нілдік қаз
қоян
105
Оңтүстік Америка орталғының жануарлары
лама
альпака
күркетауық
теңіз шошқасы
106
Африка жануарларв
түйеқұс
мысыр тауығы
мысық
ит
есек
шошқа
107
Азия, Орталық Азия жануарлары
жылқы
түйе
ірі қара
ешкі
қой
108
Шаруашалықтың пайдаланудан толық алынған, ерекше қорғалатын аумақ
Қорық
10 қорық бар
109
Ақсу жабағылы қорығы
Оңт Қазақстан, ең алғашқы қорық
Жануарлары: барыс, аю, борсық, үнді жайрасы, жұмақ құсы, ұлар
110
Алматы қорығы
Алматы облысы, Іле Алатауда
Жоғары сатылы өсімдіктердің 1100түрі бар, 50і сирек кездеседі, 26сы қызыл кітапқа енген
Қызыл кітапқа енген өсімдік: Сиверс алмасы, Недзвецкий алмасы, қызғалдақ, жанаргүл
Бұдан бөлек: тянь-шань шыршасы, жабайы алма, өрік, островский қызғалдағы
Жануарлардан: барыс, сілеусін, орақтұмсық, сабаншы, күзен, марал, қарақұйрық
111
Наурызым қорығы
Қостанай облысы
Жануарлардан: жабайы шошқа, елік, қоян, ақкүс, күзен, аққұлақ, борсық, қарсақ, аққу, үйрек, қаз
112
Барсакелмес қорығы
Аралда
Жануарлардан: ақбөкен, құлан, қарақұйрық, жармасқы кесіртке, жұмырбас кесіртке, қалқантұмсық жылан
113
Қорғалжын қорығы
Ақмола облысы
Жануарлардан: суыр, қарсақ, дуадақ, безгелдек, шалшықшы, құтан, қоқиқаз
114
Марқакөл қорығы
Шығыс Қазақстан қорығы
Жоғары сатыдағы 1000 өсімдік бар, 15сі сирек кездеседі: қызғылт семізот, бұйра лалагүл
Жануарлардан: елік, теңбіл бұғы, марал, қара аққу, суқұзғыны
115
Үстірт қорығы
Маңғыстау облысы
Өсімдіктерден: сексеуіл, жыңғыл, үстірт таспасы
Жануарлардан: үстірт арқары, қарақұйрық, шүбар күзен, кекілік, ұзын инелі кірпі, қарақол, сұр келес
116
Батыс Алтай қорығы
Шығыс Қазақстан
Өсімліктерден: марал тамыры, алтын тамыр, алтай сырғалдағы, женьшень
Жануарлардан: бұлғын, елік, бұғы, сусар, аю
117
Алакөл қорығы
Алматы облысы
Жануар, құстан: аққу, реликті шағала, қаз
118
Қаратау қорығы
Оңт Қазақстан, ең жас қорық
Өсімдіктерден: шренк тобылғысы, грейрг қызғалдағы, бекарин терегі
Жануарлардан: жыланжегіш бүркіт, ителгі
119
Ұлттық табиғи саябақтар
1) Жоңғар Алатауы
2) Жетісу Алатауы
3) Іле Алатауы
4) Бұйратау
5) Бурабай
6) Баянауыл
7) Көлсай
8) Көкшетау
9) Қарқаралы
10) Катонқарағай
11) Шарын
12) Сайрам-Өгеш
13) Алтынемел
120
Ерекше тарихи, экологиялық, эстетикалық құндвлығы бар табиғат кешендерін қорғау үшін құрылған
Ұлттық табиғи саябақтар
Олар ағарту, ғылыми, мәдени мақсатта қолданвладв
Бұл жерде демалуға, денсаулықты қалпына келтіруге, туризм, спорт, таным-жорық, экскурсия жасауға болады
Бірақ өсімдік+жануар қатаң қорғауға алынған
121
Әртүрлі мақсатта қолданылады, шектеуіде әртүрлі (ботаникалық, геологиялық, ландшафт)
Табиғи қорыққорлар
Ботаникалық қорыққорларда болмайды: мал жаюға, шөп шабуға, ағаш кесуге
Аң аулау, балық аулау қатаң регламенттелген
122
Биологиялық алуантүрлілікті сақтау және қалпына келтіруге көңіл бқледі
Табиғи резерваттар
5штук бар:
Ертіс орманы
Семей орманы
Алтындала
Ақжайық
Ырғыз-Торғай
123
Қызыл кітапта айтылады
Зерттеу, қорғау, өсіру, тиімді пайдалану шаралары
124
Ғылыми, тарихи, оқу-ағарту, мәдени-эстетикалық маңызы зор
Табиғат ескерткіштері
Оларға жатады: кішкентай тоғай, көл, аңғар, үңгір, түзіліс
125
Қазақстанның биологиялық алуан түрлілігін сақтаудың негізгі жолдары
1) заң шығарушы база
«Жануарлар дүниесін қорғау және пайдалану туралы», «Қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы»
2) биологиялық алуантүрлілікті сақтаудың ғылыми дәйектемелерін жасау
3) сақтау және қалпына келтіру іс-шаралары
126
Қызыл кітап шыққан жылдары
1) 1978
2) 1991
3) 1996
4) 2010
127
1-қызыл кітабы
А. А. Слудский
Омыртқалылар-87
Сүтқоректі-31
Құстар-43
Жорғалаушы-8
Қосмекенді-1
Балық-4
1981де өсімдіктердің 307түрі енгіщілген 2-бөлімі шықты
128
2-қызыл кітап
Алғаш рет омыртқасыздар енгізілді:
жәндік
ұлу
шаянтәріздестер
өрмекшітәріздестер
құрттар
129
4-қызыл кітап
Омыртқалылар-128
Дөңгелекауыз-1
Сүтқоректі-40
Құстар-57
Жорғалаушы-10
Қосмекенді-3
Сүйекті балық-17
130
Желбезек бөлімдері
желбезек доғасы
желбезек жапырақшалары
талшықтар
