2.6 Acute en chronische pancreatitis Flashcards
Wat is de functie van de pancreas?
Digestie van de pancreas enzymen (exocriene functie):
- Trypsine
- Lipase
- Amylase
Bloed glucose regulatie hormoonproductie (endocriene functie):
- Insuline
- Glucagon
Exocriene functie van de pancreas heeft te maken met de acinaire en ductulaire cellen. Hoeveel procent van de pancreas bestaat uit acini?
80%
Wat doe CCK en secretine ook al weer in de intestinale fase?
CCK zorgt voor het activeren van de acinaire cellen waardoor verteringsenzymen worden gemaakt en uitgescheiden (CCK zorgt ook voor stimulatie van D-cellen voor somatostatine)
Secretine zorgt voor de activatie van de ductulaire cellen waardoor water met bicarbonaat wordt uitgescheiden (Secretine zorgt ook voor remming pariëtale cellen)
Hoe neemt de secretie toe met eten?
Synchroon aan de contracties dat er wordt gegeten nemen de pancreas enzym secretie toe. In fase 3 is deze het meest in het eerste uur (intestinale fase). Dit houdt 3-4 uur aan op een lager level
Wat is exocriene insufficiëntie?
De pancreas is niet goed in staat tot een adequate afbraak van voedselproducten te zorgen.
Wat zijn de oorzaken van exocriene insufficiëntie?
- Afname van de pancreas secretie door bijvoorbeeld acute/chronische pancreatitis, Cystic Fibrose of een tumor
- Na een operatie zoals pancreas chirurgie of Roux-and-Y (Er is dan vaak een mismatch vanwege een langere weg)
- Verminderde darmomgeving door bijvoorbeeld coeliakie, Morbus Crohn of Zollinger-Ellison
- Obstructie van de ductus pancreaticus (en verminderde excretie van pancreasenzymen). Kan komen door pancreascarcinoom of chronische pancreatitis
Wat is de klinische presentatie van acute pancreatitis?
- Extreme Buikpijn (uitstraling naar diep in de rug): VATS-score 10 (Morfine geven)
- Ziek en ingedeukt
- Als de oorzaak van de acute pancreatitis een biliaire oorzaak is presenteert zich soms met koliekpijn (Door bijvoorbeeld steen in de papil van Vater)
- 6-12 uur na heftig/stevig (binge) drinken
- Serum amylase stijging >3x LLN
- Bijpassende radiologische aanwijzingen
Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de acute pancreatitis?
- Toxische stoffen -> Alcohol of drugs (!)
- Galstenen (Obstructie) (!)
- Trauma (Vaak bij kinderen)
- Metabolische abnormaliteiten (Hoge triglyceride of hypercalciëmie)
- Genetische aandoeningen
- Infecties
- Auto-immuun
- Vasculaire abnormaliteiten
- Medicatie
Indicentie is 70-700 per 1.000.000 en recidiverende pancreatitis in 10-20% van de gevallen. Mortaliteit is 9%
Pancreatitis begint per definitie altijd met een steriele ontsteking door te vroeg geactiveerde enzymen
Wat kan een gevolg zijn van acute pancreatitis?
Mensen met acute pancreatitis kunnen uiteindelijk ook exocriene insufficiëntie krijgen
80% van de acute pancreatitis verloopt ‘mild’, want na paar dagen wordt de patiënt ontslagen en er is geen necrose (2% mortaliteit)
20% van de acute pancreatitis is ernstig met necrose van de pancreas en/of andere falende organen. 70% is een steriele necrose (12% mortaliteit) en 30% is een geïnfecteerde necrose (25% mortaliteit)
Mensen die genezen van acute pancreatitis behouden geen enkele vorm van littekens of tekenen van een doorgemaakte pancreatitis
Wat is er aan de hand bij chronische pancreatitis?
Er is irreversibele schade aan de pancreas. Er is fibrose en calcificatie (Fibroinflammatoire syndroom) te zien op de CT-scan of verminderde functionerende pancreas
Symptomen zijn vaak buikpijn, insufficiëntie (exocrien/endocrien) en radiologische beeldvorming van de chronische pancreatitis
Prevalentie is 0,04-5% en de mortaliteit is 50% gedurende 25 jaar.
Wat zijn de oorzaken van chronische pancreatitis?
- Toxisch metabool: Alcohol, roken (30% meer kans op pancreaskanker), drugs
- Medicatie (Phenacetin)
- Toxisch (DBTC)
- Idiopathisch (10%)
- Genetische vorm
- Auto-immuun
- Obstructie
- Na een acute pancreatitis of recidiverende pancreatitis
Wanneer treedt er malabsorptie op?
Wanneer de capaciteit voor de enzymsecretie met meer dan 90% verminderd is
Dan pas is er vet in de urine aanwezig (exocriene insufficiëntie)
Wat zijn beeldvormende kenmerken van een chronische pancreatitis, waarvan de meerderheid dan ook een exocriene insufficiëntie heeft?
Een gecalcificeerde pancreas (80%) of een gedilateerde pancreas ductus (82,2%)
Meer dan 80% van de chronische pancreatitis patiënten heeft dan ook exocriene insufficiëntie
Ook chirurgie kan zorgen voor exocriene insufficiëntie. Hoe zorgt chirurgie hiervoor?
- Doordat bijvoorbeeld de n. Vagus is aangetast. Hierdoor is er een verminderde neurale stimulatie of een verminderde hormonale stimulatie
- Door asynchronie tussen waar het eten terecht komt en waar de secretie van de pancreas enzymen is
- Doordat een deel van de pancreas is verwijderd (Of door het onderliggende ziektebeeld)
Ook een veranderde darmomgeving kan zorgen voor exocriene insufficiëntie. Wat is een voorbeeld van een ziekte die dit veroorzaakt?
Coeliakie. Het is een inflammatie in het duodenum
Door de inflammatie treedt er atrofie op in de mucosa van de duodenum -> Minder secretie van CCK en secretine
Ondanks glutenvrij dieet komt lage faeces elastase bij 30% van de patiënten voor
Faeces elastase test zou vals-positief kunnen zijn in het geval van diarree
Faeces elastase kan verhogen bij het verbeteren van het probleem duodenaal
Waarmee kan de exocriene pancreas insufficiëntie worden gemeten?
Met faeces elastase. Kan echter wel fout positief zijn bij bijvoorbeeld diarree door verdunning
Het kan worden gebruikt voor de diagnose, maar niet voor de controle van de therapie want de elastase blijft, ondanks de enzymsuppletie, laag
