2.5 Pancreas insufficiëntie Flashcards
Wat is de functie van de exocriene pancreas?
Secretie van spijsverteringsenzymen in het duodenum:
- Eiwitafbrekende (proteolytische) pro-enzymen: Trypsinogeen, chymo-trypsinogeen, pro-elastase, pro-carboxypeptidases
- Vetafbrekende (lipolytische) enzymen: pancreas lipase, pro-colipase
- Koolhydraat afbrekende (glycosidische) enzymen : alfa-amylase
Secretie van bicarbonaat in het duodenum:
- Voorkomt zuurschade aan de darmwand (ulcera)
- Zorgt voor optimale pH (>6) voor digestieve enzymen in het duodenum
Hoe gaat de takenverdeling in de exocriene pancreas?
Pancreas bestaat uit een acinair gedeelte waar spijsverteringsenzymen worden afgegeven en een ductulair gedeelte waar bicarbonaatrijke vloeistof wordt afgegeven
Acinaire secretie (Eiwit en enzymen) wordt gereguleerd door de CCK en Gastrine
Ductulaire secretie (NaHCO3 rijke vloeistof) wordt gereguleerd door secretine
Wat is de functie van de acinaire cel?
- Enzym synthese (vooral pancreas enzymen)
- Opslag
- Secretie (Enzym secretie door exocytose)
Veel rER waar de secretie en synthese van de spijsverteringsenzymen plaatsvindt
Hoe gaat de regulatie van de acinaire secretie in de pancreas?
In de acinaire cel zitten zymogene granula’s (blaasjes) welke hun inhoud afgeven aan het apicale membraan en vervolgens weer worden opgenomen
Dit gebeurd wanneer de acinaire cel wordt geactiveerd door CCK (Of Secretine/ACh (Vagus)) ze potentiëren het effect van ACh en CCK op de acinaire secretie. Het is een Calcium gemideerde endocytose (IP3, DAG en PLC spelen een rol)
CCK zorgt voor verhoging calcium waardoor de blaasjes gaan ‘fuseren’
ACh en CCK zijn dus de key regulatoren. ACh is permissive voor CCK
Hoe gaat de regulatie van de ductulaire secretie in de pancreas?
Ductulaire cel is betrokken bij de secretie van bicarbonaat rijke vloeistof
Centraal in de cel zit CFTR (Chloor kanaal en is gereguleerd). Normaal zit het dicht, maar als het open gaat kan chloor naar buiten de cel. Het kan nu via de AE kanaal worden uitgewisseld met HCO3- (Cl- gaat nu weer in de cel en HCO3- gaat naar buiten). Natrium en water gaan passief mee naar buiten
Het wordt geactiveerd door secretine wat voor cAMP verhoging zorgt. Hierdoor wordt een deel van het CFTR gefosforyleerd en gaat het openstaan en Cl de cel uitgaan
CFTR kan ook geactiveerd worden door guanyline (apicale receptor). Weer door fosfaatgroep wordt CFTR geactiveerd en gaat openstaan. Het wordt geremd door somatostatine
Wat is de luminocriene regulatie en de endocriene regulatie?
Luminocriene regulatie: Coördineert acinaire en ductulaire secretie
Endocriene regulatie: Koppelt HCl toevoer aan HCO3- secretie naar het duodenum
Hoe ziet de intestinale fase eruit bij de regulatie van de pancreas secretie?
Het duodenum is een belangrijke regulator van de exocriene pancreas. In het epitheel van het duodenum zitten 2 celtypes welke de hormonen (CCK en Secretine) vrijmaken
I-cel is belangrijk voor de afgifte van CCK en wordt gestimuleerd door vetzuren, aminozuren, peptiden en CCK-RF
S-cel maakt secretine vrij bij een pH van onder de 4,5 (H+ ionen)
Hoe gaat de regulatie van secretine door de S-cel?
S-cel geeft secretine af bij een lage pH. Secretine zorgt dat de ductulaire cel bicarbonaat afgeeft. Dit komt in het duodenum en neutraliseert het proton (H+)
Het is een negatief terugkoppelsysteem
Hoe gaat de regulatie van de CCK afgifte in de I-cel?
De I-cel wordt geactiveerd door de CCK-RF (tonische secretie door dunne darm). Het gaat CCK uitscheiden. CCK komt via het bloed bij de acinaire pancreas cel. CCK zorgt dat de acinaire cel afbraakenzymen zoals trypsine gaan maken en uitscheiden
Als er geen voedingseiwitten meer in het duodenum zitten, heeft trypsine niets meer te doen. Het gaat nu CCK-RF afbreken, er wordt minder CCK verkregen. De acinaire cel wordt minder geactiveerd en er is minder trypsine
Hoe zorgt de pancreas ervoor dat het zichzelf niet verteerd (4)?
- Zymogenen worden in een inactieve (pro)vorm aangemaakt (uitzondering is lipase en alfa-amylase)
- Cellulaire sequestratie van zymogenen in granulae
- Verpakt tezamen met trypsine inhibator (TI)
- Zymogeen secretie en activering in gescheiden anatomische compartimenten (enterokinase exclusief in het duodenum)
Wat doet enterokinase?
Het zit in de wand van het duodenum en is een eiwit splitsend enzym. Het heeft maar 1 substraat: Trypsinogeen.
Wanneer enterokinase aan trypsinogeen bindt wordt het trypsine. Trypsine zorgt dat alle andere pro-enzymen (chymotrypsinogeen, pro-elastase, trypsinogeen zelf etc.) worden geactiveerd (door stukje af te knippen/splitsen)
Welke enzymen maakt de pancreas?
Acinus: Excretie van verteringsenzymen
- Lipase
- Amylase
- HCO3-
- Trypsine
- Protease
- Vetten
- Proteïnen
- Koolhydraten
Ductus: Excretie van elektrolyten
- Sodium en potassium
- Chloride en HCO3- (Neutraliseert HCL, zorgt voor optimale gebufferde pH voor de verteringsenzymen functie)
Alles in de pro-vorm behalve lipase en amylase
Welke cellen vallen onder de endocriene secretie?
Alfacellen:
- 10-20%
- Glucagon
Bètacellen:
- 75-80%
- Insuline
Wat gebeurt er tijdens de cefale en gastrische fase?
Cefale fase:
- Efferente vagus impuls: Acetylcholine en VIP
Gastrische fase:
- Vagus reflexen/gastrine: Acetylcholine, VIP en Gastrine
