W9 HC.1 Vitamines en deficiënties (inclusief weekinleiding)

Question 1

Wat zijn de energiecomponenten en essentiële componenten van een adequaat dieet?

Answer 1

Energie componenten:
- koolhydraten
- eiwitten
- vetten
Essentiële componenten:
- sommige aminozuren en sommige vetzuren (die lichaam niet zelf maakt)
- vitamines
- mineralen

Question 2

Welke voedingseiwitten hebben een hoge biologische waarde?

Answer 2

Voedingseiwit waarin alle essentiële aminozuren aanwezig zijn. Ze zijn in onderlinge verhouding nodig voor de mens en hebben daarom een hoge biologische waarde, bv: ei, melk, vlees

Alternatieven leiden tot een tekort aan bepaalde aminozuren
- peulvruchten: Met, Trp tekort
- Granen: Ile, Lys tekort
- Mais: Lys, Trp tekort
- Soja: Met tekort

Question 3

Waarom moet je als vegetariër gemengde voeding eten?

Answer 3

Een vegetariër moet vanuit verschillende eiwitbronnen eiwit halen, zodat hij/zij voldoende essentiële aminozuren binnenkrijgt.

Question 4

Welk soorten vetzuren zijn er?

Answer 4

Poly-onverzadigde vetzuren (PUFA):
- omega-3, omega-6 en omega-9

Mono-onverzadigde vetzuren (MUFA):
- oliezuur, palmitoleïnezuur

Verzadigde vetzuren (SFA):
- Long chain: palmitinezuur, stearinezuur, myristinezuur
- Medium chain: laurinezuur, caprinezuur, caprylzuur

Question 5

Waar halen we Omega-3, omega-6, MUFA en verzadigd vet vandaan?

Answer 5

• Omega-3 (PUFA): visolie en walnoten
• Omega-6 (PUFA): plantenolie
• MUFA: olijfolie
• Verzadigd vet: dierlijk vet. Trans-vetzuren zijn onverzadigde vetzuren

Question 6

Wat is de functie van voedingsvezel?
A= fermenteerbare vezels
B= niet-fermenteerbare vezels

Answer 6

• vertraagd vertering voedsel: verlengt verzadigingsgevoel (A en B)
• binding water en wateropgeloste voedingsstoffen: verlaagt glycemische index (A)
• binding galzure zouten: verlaagt LDL cholesterol (A)
• activering darmperistaltiek: bevordert stoelgang (B)
• buffering darm pH en bevordering darmflora: verlaagt risico colorectaal kanker (A)

Question 7

Welke mineralen en spoorelementen zijn er?

Answer 7

• Macromineralen: Mg2+, Ca2+, Pi, K+, Na+, zwavelionen
• Spoorelementen: Fe2+, F-, I-, Cu+/2+, Zn2+, Co2+, Mn2+, Cr3+, seleenionen

Question 8

Welke vitamines vallen onder vetoplosbaar en welke onder wateroplosbaar?

Answer 8

Vetoplosbaar: A, D, E, K
Wateroplosbaar: B1, B2, B3, B5, B6, biotine foliumzuur, B12, C

Question 9

Vitamine B1, B2, B3, B5, B6 en biotine deficiëntes kenmerken zich door?

Answer 9

vermoeidheid, neuropathie, verminderde spiercoördinatie, verwardheid en een ontsteking van de mondhoeken en tong (door gestoorde energiehuishouding)

Question 10

Vitamine B1 deficiëntie uit zich in twee vormen, welke?

Answer 10

1. Beriberi: wordt veroorzaakt door een eenzijdig witte rijst dieet
   -> spieruitval, zenuwuitval, oogspierverlamming, geheugenprobleem en ataxie
2. Wernicke-Korsakoff: wordt veroorzaakt door alcoholisme
   -> oogspierverlamming, desoriëntatie, extreme geheugenproblemen en uiteindelijk coma/dood

Question 11

Beriberi komt voor in twee types klinische syndromen die elkaar kunnen overlappen:

Answer 11

Natte beriberi: hierbij is er primaire aantasting van het hart, dit leidt tot:
-> een vergroot hart, tachycardie, decompensatio cordis, oedeem, ascites en lactaatacidose

Droge beriberi: hierbij worden de zenuwen primair aangetast, dit leidt tot:
-> spierslapte, motorische en sensorische dysfunctie van de extremiteiten en verlies van oog coördinatie.

Question 12

Vitamine B1 heeft als co-enzym TPP+. Welke metabole pathways zijn afhankelijk van TPP+?

Answer 12

• pyruvaat dehydrogenase: aerobe glycolyse
• a- ketoglutaraatdehydrogenase: citroenzuurcyclus
• vertakt a-ketozuurdehydrogenase: aminozuurafbraak
• transketolase: pentose-fosfaat shunt
  acetylcholine synthese

Question 13

Welke metabole pathways zijn afhankelijk van vit B6?

Answer 13

• Transaminases: gluconeogenese en ureumcyclus
• Phosphorylase: glycogenolyse is gestoord

(biotine en carboxylering reacties)
- Pyruvaat carboxylase: gluconeogenese
- Acetyl-CoA carboxylase: vetzuursynthese en vetzuuroxidatie
- Propionyl-CoA carboxylase: gluconeogenese

Question 14

Wat kan zorgen voor anemie?

Answer 14

• tekort vitamine B12 (vlees, lever, melk) of foliumzuur (bladgroente)
• tekort vitamine E (bladgroente, plantenolie)
• tekort ijzer (vlees)

Question 15

vit C =
- antioxidant (haal je uit citrusfruit en groente (rauw))
- zorgt voor vorming van hydroxy-lysine en -proline in procollageen
- synthese carnitine, noradrenaline

Wat gebeurt er bij een vitamine C deficiëntie?

Answer 15

• huidbloedingen (benen)
• neusbloeding
• gezwollen, pijnlijk tandvlees
• tanduitval

Question 16

Vitamine E (lipofiele anti-oxidant) haal je uit bladgroente en vegetarische olie. Wat gebeurt er bij een deficiëntie van E?

Answer 16

• neurologische problemen (verminderde coordinatie, spierzwakte)
• hemolytische anemie
• verhoogd risico op hart- en vaatziekten