HC 14 Ovarium

Question 1

Ovarium pijn

Answer 1

Anamnese
- Acute/of juist sluimerende buikpijn
- Pre- of postmenopauzaal

Question 2

Differentiaaldiagnose

Answer 2

Differentiaaldiagnose
- Steeldraai/torsie
- Benigne: functionele cyste, endometrioom, cystadenoom, matuur teratoom
- Maligne: borderline, ovariumcarcinoom

Question 3

Benigne adnextumor

Answer 3

• Functionele cyste (meest voorkomend)
• Endometrioom: gaat niet vanzelf weg
• Cystadenoom (sereus/mucineus)
• Matuur teratoom (dermoid/wondercyste)

Question 4

Functionele cyste (Benigne adnextumor)

Answer 4

• Functionele cyste (meest voorkomend)
  o Folliculair (gestoorde ovulatie)
  o Luteinecyste (geen regressie (=verkleining) corpus luteum)
  o Uniloculair (1 cyste)
  o Verdwijnt meestal binnen 6-8 weken

Question 5

Endometrioom (Benigne adnextumor)

Answer 5

• Endometrioom: gaat niet vanzelf weg
  o Oorzaak: woekering endometriose extra-uterien: baarmoederslijmvlies in de eierstok
  o 1 op de 7 vrouwen aangedaan
  o Symptomen:
   Dysmenorrie: pijnlijke menstruatie
   Chocoladecyste: bij opening van cyste komt er bruin vloeistof
   Subfertiliteit: verminderde vruchtbaarheid

Question 6

Cystadenoom (Benigne adnextumor)

Answer 6

• Cystadenoom (sereus/mucineus)
  o Verschijnselen:
   Glaswandig
   Echografisch ‘goedaardig’
   Ongecontroleerde vocht en slijm aanmaak
   Cyste kan groot worden
  o Soorten:
   Sereus: dun en waterig vocht
   Mucineus: dik en slijmachtig

Question 7

Matuur teratoom (Benigne adnextumor)

Answer 7

• Matuur teratoom (dermoid/wondercyste)
  o Oorzaak:
• Ontstaan uit kiemcelresten
• Alle kiembladen (voornamelijk ectoderm)
• Kunnen zicht vormen tot huid, tand, huidweefsel en andere weefsel
  o Verschijnselen:
• Geeft snel torsie: er vormt huidweefsel, vet, bot i.p.v. slijm en vocht  het wordt zwaar en draait
• Torsie van het ovarium/adnex
• ‘steedraai’
• Acute pijn
• Cave fertiliteit
• Talg kan peritonitis geven

Question 8

Ovarium carcinoom

Answer 8

Ovarium carcinoom
Prevalentie
- Incidentie 1500 per jaar met 1100 sterfte
- Piek rond 60e levensjaar

Question 9

Ovarium carcinoom oorzaak

Answer 9

Oorzaak
- 5-10% mutaties BRCA1 of BRCA2
- Ovulatie zorgt voor kleine wondje bij het epitheel van de ovarium. Tijdens herstel kunnen er fouten ontstaan  tumor
- IVF zorgt voor grote schade aan het ovarium omdat er meer eicellen springen
- Vrouwen met weinig ovulatie zijn beschermend
o Preventie: pil, hoog kindertal, borstvoeding
o Optie: verwijderen van eileiders  verminderde kans eierstokkanker

Question 10

Ovarium carcinoom verschijnselen

Answer 10

Verschijnselen
- Silent killer
o Laat stadium ontdekt (vaak pas op FIGO-stadiering 3 ontdekt)
o Vroege en massale metastasering door de plek van de ovarium
o Stadiëring van belang om overlevingskansen in te schatten

Question 11

Ovarium carcinoom symtomen

Answer 11

Symptomen
- Aspecifieke klachten  moeilijk detecteerbaar
o Malaise, anorexie
o Gastro-intestinale klachten
o Opgezette buik
o Mictieklachten
- Geen specifieke markers voor tumor detectie

Question 12

Ovarium carcinoom borderline tumoren: niet maligne tumor celtype/histologie

Answer 12

Mucineus/Sereus

Question 13

Ovarium carcinoom borderline tumoren: Epithelial ovariumcarcinomen (80%) celtype/histologie

Answer 13

• Sereus
  -mucineus
  -Endometroid
  -Clear cell
  -Ongedifferentieerd carcinoom

Question 14

Ovarium carcinoom borderline tumoren: Niet-epitheliale tumoren

Answer 14

-kiemceltumoren (kiembladen, immatuur teratoom)
-sexcord-stromaceltumoren
-granulosa-thecacel -> oestrogenen
-Sertoli-Leydig-> testosteron
- Mesenchymale tumoren (sarcomen)

Question 15

Ovarium carcinoom borderline tumoren behandeling

Answer 15

Behandeling
- Laparoscopie
- Rationale chirurgische debulking: volume van de tumor reduceren door de bulk te verwijderen
o Rationale = de gedachtegang/achterliggende redenen om dit bij deze tumorsoort te doen
o Dit zorgt voor beter aanslaan van de chemotherapie
- Intervaldebulking: als rationele chirurgische debulking niet werkt, afwisselend chemo en operatie
o Chemo voor- en achteraf de operatie

Question 16

Ovarium carcinoom borderline tumoren diagnose

Answer 16

Diagnose
- RMI: risk of malignancy index
o Criteria over de cyste (via echo) en menopauze status
o Verdere beeldvorming: X-thorax en CT
o Echter schijnt patroonherkenning door experts betere sensitiviteit en specificiteit te hebben
- Echo

Question 17

Benigne tumor kenmerken

Answer 17

Benigne kenmerken
- Uniloculair
- Solide componenten waarvan grootste max doorsnede <7mm
- Akoestische schaduw
- Gladde multiloculaire tumor met grootste doorsnede <100mm
- Geen bloeddoorstroming (kleurscore 1)

Question 18

Maligne tumor kenmerken

Answer 18

Maligne kenmerken
- Onregelmatige solide tumor
- Aanwezigheid van ascites
- Minstens vier papilaire structuren
- Onregelmatige multiloculair-solide tumor met grootste doorsnede >100mm
- Zeer sterke bloeddoorstroming (kleurscore 4)