W4 HC.4 Epigenetica en kanker Flashcards
Wat is MDS?
- Myelodysplastisch syndroom (ook wel pre-leukemie genoemd)
- hematologische aandoening: klonale ziekte van de hemopoetische stamcel
! - cytopenie (vermindering van aantal gezonde bloedcellen) in 1 of meer cellijnen eventueel met dysplastische kenmerken (maximaal 20% blaseten)
! - beenmerg met dysplastische kenmerken in 1 of meer cellijnen (maximaal 20% blasten)
- vaak ineffectieve hematopoiese
- indien % blasten 20% of meer: acute myeloide leukemie
Waar zorgt 5-azacytidine bij MDS voor?
- betere overleving
- vertraging progressie naar AML
- meer transfusie-onafhankelijkhied
Wat kan je histologisch zien bij MDS?
verhoogd aantal blasten (maar niet meer dan 20%, anders namelijk AML)
Wat is epigenetica?
Elke cel heeft hetzelfde DNA, maar genen kunnen uit en aan staan en dat bepaalt de manier waarop een cel werkt. En deze info wordt dan ook weer doorgestuurd naar een volgende cel, welke weer precies op dezelfde manier aan/uit staat (neuron blijft een neuron en spiercel blijft een spiercel)
Welke 2 vormen van epigenetische regulatie zijn er?
- DNA methylering
- histon-modificatie
Ander woord voor open chromatine en gesloten chromatine?
open chromatine: euchromatine
gesloten chromatine: heterochromatine
Functie open en gesloten chromatine?
- Wanneer open, dan kunnen genen aangezet kunnen worden en afgeschreven kunnen worden
- Wanneer gesloten, dan is het gen dicht en kunnen genen niet tot expressie komen.
Waar zorgt acetylering van de histonen van chromatine voor?
open chromatine
Waar zorgt methylering van DNA in chromatine voor?
gesloten chromatine
Hoe vindt methylering van DNA plaats?
!!Alleen cytosine!! wordt gemethyleerd (CH3) op plaats 5 van de ring structuur (cytosine wordt dan 5-methylcytosine)
Deze methylering van DNA vindt plaats door het enzym DNA methyl transferases (DNMTs)
Wat is verband tussen methylatie en kanker?
Bij veel vormen van kanker treedt hypermethylatie op.
Dit zorgt ervoor dat genen die normaal gesproken aan horen te staan, nu uitgezet zijn doordat het DNA nu ingepakt is (want methylering zorgt voor gesloten chromatine)
-> dit gebeurt vooral bij MDS (wanneer genen niet meer kunnen transcriberen, dan kunnen bepaalde cellen ook niet aangemaakt worden).
Wat is de functie van CpG eilanden?
Bevinden zich voor promotoren van genen. Normaal gesproken binden transcriptiefactoren hieraan en zorgen voor transcriptie van een gen.
methylering van dit eiland zorgt ervoor dat gemethyleerde CpG bindingseiwitten dit herkennen en bezetten de plek van transcriptiefactoren, waardoor transcriptie van dat gen niet plaats kan vinden.
30-40% van de genen hebben dit soort CpG eilanden vóór promotoren zitten en zijn of niet gemethyleerd, of wel gemethyleerd.
Een Cytosine kan niet altijd worden gemethyleerd, wanneer wel?
Bij een CG volgorde: deze volgorde komt niet vaak voor, behalve bij promotoren en promotor regio
Welke 2 vormen van methylering zijn
- De novo methylering: nieuwe methylering van een cytosine
- Maintenance methylering -> is nodig voor de in stand houding van methylering
Hoe is de opbouw van 5-azacytidine en hoe helpt het bij kanker?
Het is een cytidine, welke niet gemethyleerd kan worden.
waar bij 5-methylcytosine wordt gemethyleerd (CH3) op plaats 5 van de ring structuur, zit bij 5-azacytidine op plaats 5 van de ringstructuur een stiktstof (N) molecuul, waardoor hier geen methylering plaats kan vinden.
Zoals eerder gezegd vindt er bij kanker vaak hypermethylering plaats, en kan dit door 5-azacytidine niet plaatsvinden.
