W4 HC.7 Proefdiermodellen in het kankeronderzoek / Doen dieren ertoe?

Question 1

Redenen om muis te gebruiken bij proefdieronderzoek voor bestuderen menselijke ziekten?

Answer 1

• Mens voor 97% zelfde genen als muis
• Veel genetische defecten die er bij mens voor zorgen dat een bepaald eiwit niet/verkeerd wordt aangemaakt, veroorzaken bij muis identieke problemen
• Muis kan gemakkelijk genetisch gemanipuleerd worden
• Muis is eenvoudig te huisvesten en plant zich snel en makkelijk voort

Question 2

Hoe worden proefdieren in kankeronderzoek gebruikt?

Answer 2

1. pre-klinisch onderzoek: testen van nieuwe drugs
2. tumor biologie: opbouw van algemene kennis

Question 3

Wat is PDTX (Patient-Derived Tumor Xenografts) en voordelen?

Answer 3

Verse tumorbiopten van een mens in een proefdier:
- inspuiten van de tumor in een immunologisch verzwakte muis
- natuurlijke plaats of ‘ectopisch’
- tumordragend dier behandelen met (combi van) geneesmiddelen
- tumorgedrag: groei, regressie, relapse en resistentie

Question 4

nadelen PDTX?

Answer 4

• werkt niet voor alle soorten tumoren
• mist de anti- en pro-tumor activiteit van een functioneel immuunsysteem

Question 5

Welke groepen genetisch gemodificeerde muizen zijn er?

Answer 5

A: gen toevoegen (transgenic muis)
-> normaal en mutant genen actief
-> onderzoek naar effect van dominant negatieve mutaties (oncogenen)(oncomuis)

B: gen uitschakelen (knock-out muis)
-> geen actief gen aanwezig
-> onderzoek naar effect van gendeleties (tumorsupressor genen)

C: gen vervangen of muteren (knock-in muis)
-> alleen mutant gen actief
-> onderzoek naar effect van puntmutaties

Question 6

Wat is het wettelijk kader op dierproeven?

Answer 6

In nederland zijn dierproeven verboden tenzij:
- het doel vd proef anders niet kan worden bereikt
- het belang van de proef opweegt tegen het ongerief dat de proefdier wordt berokkend
- er een vergunning is voor het verrichten van dierproeven
- er goedkeuring is vanuit de dierexperimentencommissie (DEC)

Question 7

Welke taken heeft een DEC?

Answer 7

• weegt het belang van de proef op tegen het ongerief dat de proefdier wordt berokkend
• toetst of er sprake is van een (onaanvaardbare) schending van de intrinsieke waarde van het proefdier
• beoordeelt de proefdierkundige/methodologische opzet van het experiment, o.a. zijn er alternatieven?
  -> De 3 Rs/3V’s replacement/reduction/refinement (vervanging/vermindering/verfijning)

Question 8

Feiten over dierproefgebruik in NL?

Answer 8

• Jaarlijks bijna 600.000
• Bijna 3/4 op muizen (+/-50%) en ratten (+/-25%)
• 80-85% vd dierproeven geven gering/matig ongerief
• +/- 15% van de dieren wel ongerief

Question 9

Wat zijn de vijf vrijheden van Brambell?

Answer 9

Mensen hebben een zorgplicht ten aanzien van de dieren die zij afhankelijk van hen hebben gemaakt. Dit houdt o.a. in: het lijden minimaliseren. Dit volgens de 5 vrijheden van Brambell.

Dieren hebben het recht:
- vrij te zijn van dorst en honger
- vrij te zijn van fysiek ongerief
- vrij te zijn van pijn, verwondingen en ziekten
- vrij te zijn van angst en stress
- vrij te zijn om hun natuurlijke gedrag te vertonen