Nieuwe ontwikkelingen radiotherapie

Question 1

Radiosensitieve tumor (seminoom, M. Hodgkin)

Answer 1

heeft grote therapeutische ratio: weinig dosis nodig om tumorcontrole te verkrijgen, weinig kans op weefselschade

Question 2

radioresistente tumor (glioblastoom, sarcoom)

Answer 2

heeft een kleine therapeutische ratio

Question 3

voorbereidingen radiotherapie

Answer 3

Positionering, plannings CT-scan, definiëren doelvolumes.

Question 4

bepalen doelvolume

Answer 4

Het doel is om de bestraling zo precies mogelijk in te stellen zodat zoveel mogelijk tumorcellen geraakt worden en zoveel mogelijk gezonde cellen gespaard worden. Niet alleen de tumor wordt bestraald, er wordt ook een marge meegenomen om zeker te weten dat eventuele microscopische metastasen ook in het bestralingsveld zitten.

Question 5

Termen doelvolumes

Answer 5

• GTV, gross tumor volume: palpabele of zichtbare tumor
• CTV, clinical target volume: GTV + microscopische uitbreiding
• PTV, planning target volume: CTV + marge voor adequeate bestraling

Question 6

PTV marge bepalen door

Answer 6

• Beweging van organen
• Reproduceerbaarheid van ligging
• Hoe nauwkeurig wordt de patiënt ingesteld

Question 7

Ioniserende straling radiotherapie

Answer 7

• Opgewerkt met lineaire versneller (fotonen of elektronen)
• Vanuit een bron bij brachytherapie (fotonen)
• Met een cyclotron (protonen)

Question 8

technieken

Answer 8

• External beam radiotherapy met fotonen
  o 2D/3D – enkele separate bundels
  o IMRT/VMAT
  o Stereotactische radiotherapie
• Brachytherapie
• Protonen

Question 9

inverse planning

Answer 9

De radioloog geeft voorwaarden in de planningscomputer die daarmee het optimale behandelplan maakt. Computer zorgt dat gezond weefsel niet te veel straling krijgen en tumor genoeg.

Question 10

Wat doet een multileaf collimator?

Answer 10

Zorgt voor een betere benadering van grilligheid tumor en beschermt meer gezond weefsel.

Question 11

Wat is een conebeam CT scan?

Answer 11

Dit is een scan met beperkte kwaliteit om positie te verbeteren. Wordt voorafgaand aan iedere bestralingssessie gemaakt.

Question 12

Veranderend bestraald volume

Answer 12

• Door biologische inzichten
• Door verbeterde technieken

Question 13

stereotactische radiotherapie

Answer 13

klein doelgebied, precisie bestraling, hoge dosis per fractie, kan ook toegepast worden bij veranderingen (bijv ademhaling)

sessie duurt lang, 45 min maar hoeft minder vaak door hoge dosis

Question 14

brachytherapie

Answer 14

Gaat niet met lineaire versneller maar via radioactief verval
* Het geven van een hoge tumordosis in een beperkt volume met maximale sparing van het omringende gezonde weefsel
* Het dosistempo neemt met toenemende afstand tot de radioactieve bron snel af (heterogene dosisverdeling)
* Kwadratenwet: dosis omgekeerd evenredig met het kwadraat van de afstand
* Radioactieve bron in flexitron

Question 15

vormen brachytherapie

Answer 15

• Intraluminaal: bronchus, oesophagus
• Intracavitair: baarmoederhals, vagina, neusholte
• Interstitieel: in zachte weefsels zoals tong, mondbodem, lip

Question 16

voordelen brachytherapie tov radiotherapie

Answer 16

• betere sparing omliggend gezond weefsel
• hogere dosis direct rondom catheters
• dosis wordt in kortere tijd gegeven

Question 17

nadelen brachytherapie tov radiotherapie

Answer 17

• tumorvolume mag niet te groot zijn
• niet geschikt voor alle tumorlokalisaties
• lokale of algehele verdoving nodig
• opname verpleegafdeling nodig

Question 18

Voordeel protonen tov fotonen

Answer 18

Het voordeel van protonen tov fotonen is dat er minder straling vóór de tumor wordt afgegeven en protonen direct stoppen aan het eind van de tumor. Er wordt dus meer gezond weefsel gespaard. Wordt niet in alle gevallen vergoed

Question 19

Nadeel protonen

Answer 19

niet voor iedereen

standaard: intra-oculaire tumoren chordomen en pediatrische tumoren

overleg anders op basis van rekenkundige modellen met zorgverzekeraar