REUMATOLOGIE Flashcards
S/ reumatoide artritis
= chronische inflammatoire symmetrische polyatritis van de kleine en middelgrote gewrichten (auto-antistoffen)
=> synovitis (gewrichtkapsel = primaire target) (polysynovitis > 6w: denk aan RA)
- kraakbeen en botdestructie mogelijk (igv onderbehandeling)
- GEEN aantasting DIP-gewrichten of thoracolumbale wervelzuil
artritis klachten: inflammatoir
- zwelling
- warmte en roodheid niet heel uitgesproken (itt septische artritis of kristalartritis)
- functiolaesa: beperkte ROM
- pijn: gewrichten drukpijnlijk
langdurige ochtendstijfheid (onvolledige vuistslot)
pijn beter bij bewegen, startstijfheid verlengd
nachtelijke pijn (2e deel vd nacht, noodz uit bed te komen)
extra-articulaire (systemische) klachten:
- algemene malaise, vermoeidheid
- tenosynovitis (typisch extersor carpi ulnaris, trigger finger, carpaal tunnel syndr)
- reumatoide noduli = knobbeltjes in huid
(vaak strekzijde vingers en ellebogen, voelen zacht aan, vaak vast aan onderliggend periost)
- ook andere organen kunnen betrokken zijn (pulmonaal, cardiaal, sjögren, …)
RA anamnese
ICE
Ooit eerder gehad? Al iets geprobeerd?
SLICE
-> systemisch:
- vermoeidheid, malaise, zwakte, …?
-> locatie:
- vnl handen / polsen / voeten (kleine en middelgrote gewr), symmetrisch
- NIET: DIP, axiaal skelet (uitz CWZ)
-> inflammatie: (maak in anamnese onderscheid mech vd inflamm pijn)
- tumor, calor, rubor, functio laesa, dolor (aard pijn: knagend? zeurend?)
- langd ochtendstijfheid, beter bij bewegen, startstijfheid verlengd, nachtelijke pijn (verergende en verbeterende factoren)
-> chronisch: sinds wnr? geleidelijk ontstaan? evolutie?
-> evidentie vr trauma?
begeleidende sympt: knobbels in huid, tenosynovitis (vinger dat blijft haken, tintelingen vingers?)
andere klachten? (systeemanamnese incl B-symptomen)
WAMPLE: roken (= RF als anti-CCP pos -> slechter verloop), RA in fam (erfelijkheid)
vrouw (3:1), leeftijd (piek 50-60j)
RA KO
HANDEN (leg naast elkaar -> symmetrie?!)
inspectie
- Welke gewrichten? symmetrisch? DIP typisch gespaard
- roodheid? zwelling (pezen niet goed zien)?
- rheumatoide noduli (vaak strekzijde vingers en ellebogen)
- standafwijking / laattijdig misvormingen mogelijk:
Ulnaire deviatie v.d. vingers (MCP subluxatie)
Zwanenhals deformiteit: hyperextensie PIP + flexie DIP
Boutonniere deformatie: hyperextensie DIP + flexie PIP
- spieratrofie
- dd artose: benigne veranderingen: noduli van Bouchard (PIP) en Heberden (DIP)
palpatie
- warm? drukpijn?
nagaan (met 2 vingers): duim -> CMC, MCP, IP // digit 2-5 -> MCP, PIP, DIP
- crepitatie? (dd artrose)
- squeeze test: MCP (onderligg inflamm)
ROM
- flexie (vuist), extensie
- trigger finger: pijnlijke vinger veroorz dr knobbeltje op flexorpees, dat blijft hangen achter peesschede (A1 pulley: dist MC)
-> dd: Depuytren contractuur: abnle verdikking fascia palmaris, die het strekken van 1 of meerdere vingers kan beletten)
functie
- knijpkracht
- schrijven? typen? knopen vastmaken? …
POLS
inspectie
- welke gewrichten?
- roodheid? zwelling?
- tenosynovitis
palpatie
- warm? drukpijn?
- crepitatie? (dd artrose)
- CTS: tinel
ROM -> passief en actief
- flexie (80°), extensie (70°), ulnaire deviatie (30°), radiaire deviatie (20°) -> uitdrukken in # graden
functie
- tanden poetsen? doek uitwringen? bestek gebruiken? toilet? …
VOETEN
inspectie
- welke gewrichten?
- roodheid? zwelling?
- standafwijking? Deformatie voorvoet (ook inspectie eelt)
palpatie
- warm? drukpijn? (MTP, PIP, DIP)
- crepitatie? (dd artrose)
- squeeze test: MTP
ROM
- inversie (5°), eversie (5°), tenen
functie
- stappen, stabiliteit?
ANDERE
- cervicale aantasting?
- extra-artic: palmair erytheem, episcleritis, pleuritis, pericarditis, …
(longausc, hartausc …)
opmerking: KO knie binnen reumato met reumatol bril bekijken (naast orthopedisch OZ): symmertrie, hydrops (patellair ballotement, bulge sign; let op snelheid ontstaan ikv dd), baker’s cyste dr reuma of artrose, atrofie quadriceps?
/
enkel: tibialis posterior test
(pees loopt achter mediale malleolus)
functie: stabilisatie, inversie, plantairflexie
op tenen gaan staan (tib post -> enkel draait nr binnen -> binnenvoet blokkeert waardr kracht)
RA D/
KLINIEK (bv diagnostische criteria)
BIOCHEMIE (labo)
- cofo (leucocytose, trombocytose, anemie)
- inflamm pm: sedimentatiesnelheid, CRP
- ijzer status: gestegen ferritine AFP, laag serum ijzer
- serologie: RF (nt spec), anti-CCP (zeer spec)
RX
- = gouden standaard
- 70% geen erosieve afwijkingingen bij initiële diagnose
- ziekteproces monitoren
- (bij twijfel: echo of NMR)
RA R/
als huisarts enkel NSAIDs geven, want anders ga je de diagnostiek van de reumatoloog beperken
(maar enkel ontstekkingsremmer, pijnstillers en GC = onvoldoende -> zie beh reumatoloog)
& rookstop
//
hit early (< 3m), hit hard (DMARDs), treat to target (doel = remissie: DAS28-CRP)
- methotrexaat 20mg/w (+ foliumzuur) - GC (als overbrugging want snel anti-inflamm)
- verdere opties: JAK, biologicals (TNFa, IL6, CD20)
DD reumatoide artritis
psoriasis artritis
hand artrose
systeemlupus bij reumatoide artritis met systemische klachten (DD door anti-dsDNA en ANF vs RF en anti-CCP)
Beeld van acute monoartritis
sluit septische artritis uit!!!
gewrichtpunctie
bij diagnose zo snel mogelijk IV breedspectrum AB starten!!!
DD acute mono-artritis
septische artritis
jicht
–> gewrichtspunctie doen!!
D/ jicht
labo: CRP, urinezuur
gewrichtpunctie: aantonen kristallen
R/ jicht
acute aanval:
- colchicine
- GC
- NSAID
urinezuurverlagend (preventief)
- allopurinol
S/ osteoartrose
mechanische pijnklachten
- belastingsgebonden pijn (-> meer pijn op einde vd dag)
- beter in rust
- startpijn kortdurend, ochtendstijfheid beperkt
- nachtelijke pijn vaak afwezig, tenzij houdingsgebonden
progressieve klachten
KO knie artrose
inspectie
- gangpatroon
- as afwijkingen
- spieratrofie
palpitatie:
- drukpijn
- opzetting van de knie
ook heup onderzoeken
