26: Papillomaviridae Flashcards
Hvað sýkja papilloma veirurnar?
Þær sýkja húð og slímhúð hjá spendýrum, fuglum, froskum og skriðdýrum. Mjög hýsilsérhæfðar og sýkja því ekki milli ólíkra tegunda.
Hvaða frumur sýkja papilloma veirurnar?
Basal frumur í flöguþekju (sár, rispur í húð, slímhúð). Valda aukinni frumuskiptingu og (oftast) góðkynja æxlum. Sumir stofnar geta í vissum tilfellum tengst illkynja meinum.
Hvernig eru HPV (Human papilloma virus) að gerð og byggingu?
52-55 nm í þvermál. dsDNA, hringlaga, ca. 8000 bp. Hafa ekki hjúp/envelope og er ekki hægt að rækta. Mest rannsakaðar eru HPV, nautgripaveirur og kanínuveirur. (BPV og CRPV).
Hvernig er er byggingar- vs. stjórnprótínum HPV háttað? (HPV 16).
E: early og L: late. Aðalbyggingarprótín eru L1 og L2, þau mynda capsid veirunnar. E prótín eru stjórnprótín, frægust eru E6 og E7, sem bindast og hemja æxlisbæliprótín frumna. Sérstaklega á þetta við um hááættustofna, t.d. 16 og 18, einnig 31, 33, 35.
Hvaða prótínum tengjast E6 og E7 hjá HPV?
E6 tengist p53, E7 binst pRb prótíninu.
Hvernig er meinmyndun/pathogenesis papilloma?
Sýkja basalþekjufrumur, eru á episomal formi 10-200 stk. per frumu. Erfðaefni veiru fjölgar sér í takt við frumuskiptingar. Þegar fruman er fullsérhæfð, komin ofarlega í húð og hætt að skipta sér, fjölga veirurnar sér mjög mikið og mynda hylkisprótínin L1 og L2 - tilbúnar veirur finnast því bara þar! Fullbúnar veirur losna svo með dauðum húðfrumum í 3 vikur til nokkra mán. Staðbundin sýking, bantar með ónæmiskerfinu.
Ónæmisbældir og papilloma.
Fá oftar og verri sýkingar.
Hvernig er erfðaefni veiranna í illkynja meinum?
Oftast innlimað í erfðaefni hýsilfrumu (í 85% cervical carcinoma). Erfðaefnið virðist þá rofna um E1 og E2, sem missa virkni, sem veldur því að E6 og E7 oncoprótínin eru framleidd í Óeðlilega miklu magni.
Hverjar eru helstu papillomasýkingar manna?
Ýmsir stofnar á húð frá frumbernsku án skemmda (6, 11, 16). Vörtur á hendur og hné barna (veruca vulgaris, HPV2). Vörtur á andlit og hné barna (verruca plana, HPV 3 og 10). Vörtur á iljum og hælum (verruca plantaris, HPV 1 og 4). Vörtur í kynfærum (Condyloma (sjáanlegt) - HPV6 og 11 og forstigsbreytingar - 16, 18, 31, 33, 35). TBC.
Hverjar eru papillomasýkingar í munni, öndunarvegi og epidermodysplasia verruciformis?
Sjáanlegar vörtur, vefjaskemmdir í munni: Mest HPV 6 og 11. Tengsl við head and neck cancers: mest HPV 16 og 18.
Epidermodysplasia verruciformis, EV er sjaldgæfur sjúkdómur tengdur arfgengum ónæmisgalla. Útbreiddar skemmdir koma á húð, 30% fá illkynja mein í sólaða húð. HPV 3, 5, 10.
Algengustu vörtustofnarnir á húð?
1, 2, 3, 4, 27 og 57. Algengastar hjá 10-20 ára. (ekki hjá 22 ára sko.)
Hvaða svæði í þekju legháls og endaþarms er sérlega viðkvæmt fyrir onkogeniskum áhrifum papilloma veira?
Transformation zone/skiptireitur.
Hvaða tegundir krabbameins eru algengastar í leghálsi?
Flöguþekjukrabbamein (HPV 16) og Adenocarcinoma í kirtilvef (mest HPV 18 og 45).
Hver eru rökin fyrir tengslum milli viðvarandi/þrálátra HPV sýkinga og leghálskrabbameins?
Efðaefni HPV finnst í æxlum, tjáning veiruoncogenanna E6 og E7 í æxlisvef. Þau hafa áhrif á prótín sem stjórna vexti og viðgangi frumna. Faraldsfræðisýnir áhættusambandið milli HPV og krabbameinsmyndunar í leghálsi.
Hvað er RRP, recurrent respiratory papillomatosis?
Papillomaveirusýkingar í öndunarvegi, aðallega HPV 6 og 11. Valda vörtum og vefjaskemmdum í mið- og neðri hluta öndunarvegar. Einkenni eru hæsi, krónískur hósti, öndunarerfiðleikar. Oft misgreint sem asmi og getur verið banvænt (teppir öndunarveg). Sjaldgæft en erfitt og þrálátt. Juvenile onset (vaginalt) vs. adult onset (sexuelt).
