5. Ongemakken En Adviezen Flashcards
(127 cards)
1
Q
Vermoeidheid - oorzaak?
A
1e en 3e trimester
* lichaam past zich aan aan de zwangerschap
* meer presteren door hormonale en fysieke veranderingen
* extra eisen aan hart, longen en andere vitale organen
3e trimester
* emotionele spanningen
* kindsbewegingen
* buikomvang
2
Q
Vermoeidheid - Advies
A
1️⃣ slapen (middagdutje)
2️⃣ regelmatig rusten
3️⃣ luisteren naar signalen lichaam
4️⃣ voldoende bewegen
5️⃣ gezonde (ijzerrijke) voeding
6️⃣ voldoende vaak eten (❌hypoglycemie)
7️⃣ beperken enkelvoudige suikers
3
Q
Wat is nausea gravidarum?
A
Zwangerschapsmisselijkheid
- meestal ochtendmisselijkheid
- 1e trimester
- samen met braakneigingen / braken (1 op 2)
- vanaf 6w amenorroe
- piek: 8-9w
4
Q
Wat is de oorzaak van nausea gravidarum, braakneigingen & emesis gravidarum?
A
Hormonale oorzaak
1. Snelle stijging HCG & oestrogenen
2. Vertraagde maagmotiliteit (progesteron)
3. Relaxatie oesofagale sfincter (progesteron)
5
Q
Wanneer doorverwijzen bij nausea/emesis gravidarum?
A
- Algemene toestand zwangere slecht
- Dehydratatie
- Overmatig braken (hyperemesis gravidarum)
6
Q
Nausea/Emesis gravidarum - Advies
A
- voor slapengaan een kleinigheid eten
- voor opstaan beschuitje eten
- voor het ontbijt een glas water of fruitsap drinken
- licht ontbijten
- frequenter kleine maaltijden (maag niet leeg)
- Sterk gekruide & vette gerechten vermijden
- Citrusvruchten eten
- Op linkerzij liggen na elke maaltijd
- Voldoende drinken
- Kruidenthee (gember, kamille, pepermunt)
- Bewegen in open lucht
- Gemberpoeder (4x250mg/d in tabletvorm)
- Aromatherapie (citrusoliën)
- Stress vermijden
- acupunctuur/acupressuur
(1, 2, 5: hypoglycemie vermijden)
7
Q
Zwangerschapslusten - wat?
A
- Verhoogde eetlust
- Voorkeur voor specifieke voedingsmiddelen (uitgesproken smaak of niet alledaagse combinaties)
8
Q
Zwangerschapslusten - oorzaak?
A
- verhoogde energiebehoefte
- hormonaal
- smaak- en geurzin werkt meer uitgesproken
9
Q
Pica - wat?
A
Specifieke vorm van zwangerschapslusten
Drang naar oneetbare dingen
vb. aarde of klei
10
Q
Pica - oorzaak?
A
- tekort aan ijzer of calcium
- hoge stress
11
Q
Zwangerschapslusten - advies
A
Geen probleem zolang het om gezonde voeding gaat
12
Q
Ptyalisme - wat? Symptomen?
A
Speekselvloed
1e helft zwangerschap
vaker bij vrouwen die misselijk zijn & hierdoor neemt misselijkheid nog toe
1. overmatige speekselproductie
2. bittere smaak
3. dikke tong
4. opgezette speekselklieren in de wangen
13
Q
Ptyalisme - advies
A
- regelmatig kleine maaltijden
- fruit eten
- kauwgum & pepermunt(thee)
- mond verfrissen (tanden poetsen of mond spoelen mentholproducten)
- zuigen op citroen of zure snoepjes
14
Q
Klachten maagdarmstelsel - welke?
A
- Pyrosis
- Obstipatie of constipatie
- Flatulentie
- Hemorroïden
15
Q
Pyrosis - wat?
A
Zure maagoprispingen
- Vervelend, branderig & soms pijnlijk gevoel achter sternum
- Voelbaar op rug, tussen de schouderbladen
16
Q
Pyrosis - oorzaak?
A
1e trimester: vnl hormonaal
* progesteron: hypotonie gladde spierweefsel
* insufficiëntie oesofagale sfincter
* vertraagde maag-/darmmotiliteit
–> reflux van maagzuur in de slokdarm
3e trimester: vnl mechanische veranderingen
* afvlakken diafragma
* groei van de uterus
–> maag wordt omhoog geduwd
–> hoek tussen slokdarm en maag vlakt af
17
Q
Pyrosis - advies
A
- Te volle maag vermijden (frequente kleine maaltijden)
- Rustig eten & goed kauwen
- Vettig, zuur & sterk geurend eten vermijden
- Niet of weinig drinken tijdens maaltijd
- Koolzuurhoudende dranken vermijden
- Alcohol & cafeïne vermijden
- Pepermunt(thee) kan helpen
- Hoofdeinde bed hoger plaatsen
18
Q
Wat is het verschil tussen obstipatie en constipatie?
A
- Obstipatie: moeilijke ontlasting
- Constipatie: verstopping
Veel voorkomend
19
Q
Obstipatie/constipatie - oorzaak?
A
Hormonaal
* progesteron: hypotonie van het gladde spierweefsel
* vertraagde darmmotiliteit
* meer vocht wordt onttrokken uit de darminhoud
3e trimester: mechanisch
* uterus en caput drukken op het rectum
* stoelgang kan moeilijker passeren
Ijzersupplementen werken constipatie in de hand
20
Q
Obstipatie/constipatie - advies
A
- Vezelrijke voeding (groenten en fruit)
- Havermout & muesli ipv brood
- Geraffineerde voedingsmiddelen vermijden (wit brood, witte pasta of rijst,…)
- Laxerende voedingsmiddelen (kiwi, peperkoek, gedroogde abrikozen & pruimen eerst weken!,…)
- Olijfolie gebruiken
- Voldoende drinken (min. 1,5 l)
- Water met magnesium (Hépar)
- Glas lauw water op nuchtere maag
- Voldoende bewegen
- Tijd nemen voor toiletbezoek
Laxeermiddel enkel na overleg arts/vroedvrouw!
21
Q
Flatulentie - wat?
A
= winderigheid
vaak voorkomende ongemak
22
Q
Flatulentie - oorzaak
A
Hormonaal
* progesteron: hypotonie van het gladde spierweefsel
* vertraagde darmmotiliteit
–> meer kans op gasvorming in de darm
3e trimester: mechanisch
* groeiende uterus: grotere druk op de darmen
* tragere vertering: grote druk op het rectum
–> verminderde controle sluitspier
23
Q
Flatulentie - advies
A
Zelfde tips als bij obstipatie/constipatie
+
- Gasvormende voedingsmiddelen vermijden (kolen, bonen, gefrituurd eten, uien)
- Kunstmatige zoetstoffen vermijden (Sorbitol)
- Licht gestoomde groenten ipv rauw
- Vers gember-, wortel-, selder- & appelsap
- Goed kauwen
- Probiotica in combinatie met gezonde levensstijl => darmflora in balans
- Cirkelvormige buikmassage (wijzerzin)
24
Q
Hemorroïden - wat?
A
= aambeien
= spataderen thv de anus
25
Hemorroïden - oorzaak
**Hormonaal**
* **progesteron**: hypotonie
--> wanden van de **venen** worden **slapper**
*3e trimester*: verhoogde **druk** in het bekken
* veneuze terugvloei wordt belemmerd
--> verhoogde **druk in de rectale venen**
**Constipatie** (hard persen tijdens ontlasting)
**Erfelijk**
26
Hermorroïden - soorten
1. **Uitwendige**: paars-rode uitstulpingen thv anus => jeuk en pijn, soms bloeden
2. **Inwendige**: pijn en soms bloedverlies tijdens ontlasting
27
Hermorroïden - advies
1. Hard **meedrukken vermijden**
2. **Tijd nemen** voor toiletbezoek
3. **Harde stoelgang vermijden** (zie constipatie)
4. Verzachtende **zalven**
=> op basis van *hammamelis* (toverhazelaar): adstringerende & ontstekingsremmende werking
=> farmaceutisch: overleg arts/vroedvrouw
28
Klachten huid - welke?
1. Versterkte pigmentatie
2. Striae gravidarum
3. Andere huidsveranderingen
4. Zwangerschapsjeuk
29
Versterkte pigmentatie - wat?
* linea alba wordt **linea nigra / linea fusca**
* verkleuring van de **areolae** mammae
* verkleuring **uitwendige genitaliën**
* verkleuring **gezicht**
* **chloasma gravidarum**: zwangerschapsmasker
--> lichtbruine vlekken: grillig en scherp begrensd
30
Versterkte pigmentatie - oorzaak?
Hypofysevoorkwab maakt meer melanocytstimulerend **hormoon** (MSH) aan
31
Versterkte pigmentatie - advies
1. **Blootstelling aan de zon vermijden**
=> zones verdwijnen na de zwangerschap
2. **Zonnecrème** met hoge factor gebruiken
32
Striae gravidarum - wat?
Zwangerschapsstriemen
**Donkerrode, lijnvormige huidafwijkingen** op buik, borsten en dijen
--> worden zilverkleurig/wit na de zwangerschap
Sterk afhankelijk van het type huid
33
Striae gravidarum - oorzaak
Ontstaat door een **snelle toename in volume** van een lichaamsdeel
=> het onderhuids bindweefsel wordt uit elkaar getrokken
Voordat de striemen zichtbaar worden:
* jeuk
* roodheid
* prikkelend gevoel
34
Striae gravidarum - advies
1. Plotse gewichtstoename door **ongezond dieet** vermijden
2. Huid soepel houden door **masseren** (bindweefselmassage) met **amandelolie/crème**
35
Andere huidsveranderingen - Acné
oorzaak
**Hormonale** veranderingen
--> gevoeligere huid
36
Andere huidsveranderingen - Acné -Advies
1. **Neutrale verzorgingsproducten** gebruiken
2. Middelen tegen acné vermijden
37
Andere huidsveranderingen - Spider naevi
= vuurrode bloedspinnetjes
**Vaatgezwelletjes** thv de hals, borst, bovenarmen en gezicht
**Rood en verheven** (spinnenkopje) als een speldekop met aantal haarfijne bloedvaatjes uitlopers (spinnenpootjes)
Roodheid is **wegdrukbaar** maar bloedvaten vullen onmiddellijk terug bij loslaten
38
Andere huidsveranderingen - Spider naevi - Advies
1. **Geen behandeling** nodig
2. Blijvend na zwangerschap => dermatoloog
39
Andere huidsveranderingen - Spider naevi - oorzaak
Hormonaal
* **oestrogeen**
* toegenomen bloeddoorstroming + verhoogde intravasculaire druk
* **vasodilatatie**
=> palmair erytheem
=> purpura (niet wegduwbare roodheid door beschadiging van capillairen)
* petechiën thv onderbenen
* **spider naevi**
40
Zwangerschapsjeuk - waar?
Meestal op de **buik**,
soms over het hele lichaam
41
Zwangerschapsjeuk - oorzaak
**Hormonaal**
=> lichte stuwing van de lever
thv buik: **uitrekken** van de huid en bindweefsel
42
Zwangerschapsjeuk - advies
1. **Niet krabben**
2. **Katoenen** kledij dragen (synthetische kledij vermijden)
3. Bepaalde wasmiddelen vermijden
2. **Menthol**poeder / -gel
3. Huid **hydrateren** (amandelolie)
4. Niet te vaak douchen of baden (droogt de huid uit)
5. Voldoende **water** drinken
Jeuk ondraaglijk => doorverwijzen arts
43
Hoe verandert de haargroei tijdens de zwangerschap?
**Mooiere en vollere haardos**
* minder haren bereiken rustfase
* haren blijven langer in groeifase
=> dikkere haarinplant
44
Wat is hirsutisme?
Veel beharing volgens **mannelijk beharingspatroon**
* milde vorm tijdens zw
* meestal op de buik
45
Haargroei & hirsutisme - oorzaak
Hormonaal
* **oestrogeen**: haren groeien sneller
* **androgenen**: haarfollikel neemt toe in omvang
46
Haargroei & hirsutisme - advies
Verdwijnt na zw want hormonen normaliseren
47
Vaginale afscheiding - wat?
Frequent geurloos **witverlies**
=> weefsel bereidt zich voor op de bevalling
48
Vaginale afscheiding - waarom is er een grotere kans op een vaginale infectie?
Hormonaal
**oestrogeen**
* meer glycogeen in vaginaal epitheel
* verandering van de zuurtegraad in de vagina
Vb. Candida albicans
49
Vaginale afscheiding - advies
1. **Zuiver water** voor intieme hygiëne gebruiken
2. Geen zeep
3. **Katoenen** ondergoed dragen
4. Inlegkruisjes met plastiek onderlaag beperken
Bij jeuk/ irritatie/ onaangename geur => doorverwijzen arts/vroedvrouw
!!! onbehandelde Candida albicans
=> **spruw** bij de baby (passeert door geïnfecteerd baringskanaal)
50
Gespannen borsten & melkverlies - wat?
*8w*: toename **borstomvang**
* zwaarder, knobbelig en gezwollen
* soms pijnlijke steken
*20w*: aanmaak **colostrum**
51
Gespannen borsten & melkverlies - oorzaak
Hormonaal
**Prolactine**/ **Oestrogenen**/ **Progesteron**/ **HPL**
* groei door sterke doorbloeding
* toename extracellulair vocht
* Melkklieren & melkkanalen ontwikkelen verder
52
Gespannen borsten & melkverlies - advies
1. **Normaal** fenomeen
2. Knellende bh's vermijden
3. Stretch, naadloze en beugelloze 'meegroeiende' **zwangerschapsBH** dragen (1e & 2e trimester)
53
Cervicale pijn - wat?
*Einde zwangerschap*
* Scherpe, snijdende **pijnscheuten** doorheen de cervix
* Plots en **kortdurend**
* **Heel pijnlijk**
=> Niet zorgwekkend
54
Cervicale pijn - oorzaak
**verhoogde druk** van het voorliggend deel op de cervix
=> irritatie van de zenuwuiteinden
55
Drukkend gevoel vagina - wat?
Drukkend/ zwaar gevoel in de vagina
3de trim
56
Drukkend gevoel vagina - oorzaak
* verhoogde **doorbloeding** bekken
* **druk** baby op bekkenbodemspieren
57
Cervicale pijn en drukkend gevoel vagina - advies
1. Minder staan, meer **zitten**
2. Niet te zwaar tillen & geen zware werkzaamheden
3. Tussendoor gaan **liggen**
58
Gingivale hyperplasie & gingivitis - wat?
**Gingivale hyperplasie**
= overmatige groei van het tandvlees
**Gingivitis**
= ontsteking van het tandvlees
59
Wat is de oorzaak van gingivale hyperplasie?
toename van de **doorbloeding** van het tandvlees
* toename interstitieel vocht
* slijmvliezen worden zachter
60
Wat is de oorzaak van gingivitis?
* zachtere slijmvliezen door **gingivale hyperplasie**
* bloeden en ontsteken door **tanden poetsen**
61
Gingivale hyperplasie & gingivitis - advies
1. **Zachte tandenborstel** gebruiken
2. **Voorzichtig** poetsen
62
Neusverstopping, snurken & epistaxis - wat? oorzaak?
**Epistaxis**: neusbloeding
bij snuiten, niezen, stoten of extreme temperatuurverschillen
Hormonaal
**progesteron** en **oestrogeen**
* toename bloedsomloop
* neusslijmvliezen worden zachter en zwellen
=> neusverstopping/ meer slijmproductie/ nachtelijk snurken
63
Neusverstopping, snurken & epistaxis - advies
1. Niet te hard snuiten
2. Neusslijmvlies bevochtigen met **fysiologisch water** (zoutoplossing NaCl 0,9%
3. **Luchtbevochtiger**
4. Geen OTC - neusspray
5. **Vitamine C**: zou bloedneuzen doen afnemen
64
Restless legs - wat? oorzaak?
*3de trim*: **Restless legs**
rusteloze, zware benen
verhoogd bloedvolume
=> **toename veneuze druk** op de benen
druk uterus op bekkenvaten & vena cava
=> **belemmerde afvoer**
| anemie wordt geassocieerd met rusteloze benen
65
Varices - wat? oorzaak?
**Varices**
spataders thv benen of vulva
bij *20% van de zwangeren*
* toename **veneuze druk**: verhoogd bloedvolume
* **belemmerde afvoer**: druk van de uterus
* **progesteron**: relaxatie musculatuur vaatwand
* **erfelijke** factoren
| CAVE tromboflebitis
66
Restless legs & varices - advies ter preventie
1. Voldoende **bewegen**
2. Lang rechtstaan / stilzitten vermijden
3. Regelmatig rusten met de **benen in hoogstand**
4. Benen niet kruisen
5. **Beenoefeningen** doen (circulatie)
6. **Beenmassage** (vanaf de enkel naar het bovenbeen)
7. **Wisseldouche** van de benen (warm/koud eindigen met koud)
2. Gewichtstoename beperken
6. Lage & **makkelijke schoenen** dragen
7. **Steunkousen** tot 3m postpartum
67
Restless legs - advies
1. Chocolade & cafeïne vermijden
2. Anemie uitsluiten
68
Varices - advies vulva
1. **Dik maandverband** in een onderbroek met pijpjes: uitwendige ondersteuning
2. **Liggend** rusten
3. **IJskompres** tegen vulva (niet rechtstreeks) tijdens het rusten
69
Spierkrampen onderbeen - wat? oorzaak?
Spierkrampen in de onderbenen
= **kuitkrampen** vooral 's nachts
* verstoorde bloedsomloop
* tekort aan vitamine B/D
70
Spierkrampen onderbeen - advies
2. Benen in **hoogstand**
3. **Warm bad** voor het slapen
4. **Warme voeten**
5. Voedingsmiddelen rijk aan **vitamine B/D** (volkoren graanproducten, vette vis, boter, ei...)
6. **Magnesium**-supplement
**Tijdens kramp**:
met een gestrekt been de voet craniaalwaarts bewegen = kuitspier strekken
71
Wat is ischias?
**Uitstralende pijn** vanuit de rug naar 1 of beide benen
72
Wat zijn de risicofactoren voor rugpijn en ischias?
50 -75% zwangeren heeft wel eens last van rugpijn
verhoogd risico
* **voorgeschiedenis** rugpijn
* **multiparae**
* veel **stress**
73
Bespreek de oorzaken van rugpijn en ischias.
**Verschuiving zwaartepunt** lichaam
* gewichtstoename uterus
* compensatie door houdingsverandering: **lumbale lordose** en flexie in de nek
* verhoogde **druk** op de sacro-iliacale gewrichten en os pubis
Hormonaal: **relaxine**
(geproduceerd door corpus luteum, decidua en placenta)
* verweken spieren en ligamenten
* verhoogde mobiliteit sacro-iliacale gewrichten
* verwijding os pubis
74
Rugpijn & ischias - advies
1. **Houding** verzorgen (schouderbladen naar elkaar toe, buikspieren opspannen, bekken naar voor duwen)
2. Niet te lang zitten
3. Voldoende van **houding wisselen**
4. Voldoende **bewegen**
5. Rug ontlasten bij tillen
6. Schoenen met hoge hak vermijden
7. **Stevige matras** in zijlig met **kussen** tussen de knieën & onder buik
9. **Warmte** op pijnlijke plaats
10. **Zwangerschapssteunband**
=> kinesitherapie?
| meestal geen rugklachten meer 3 maanden postpartum
75
Bandenpijn - wat? oorzaak?
= **Scherpe** of **doffe pijn** aan de zijkant van de onderbuik of in de liesstreek, vooral bij plotse bewegingen of gaan rechtstaan
*18w-24w* (groeispurt foetus)
**Oprekken ligamenten**
* uterus hangt vast aan ligamenten (vezelvormig bindweefsel)
* groter wordend volume uterus
=> pijnscheuten
76
Bandenpijn - advies
1. Vervelend maar **normaal**
2. Langdurig rechtstaan vermijden
3. Plotse bewegingen vermijden
4. Voldoende **rusten**
5. **Zwangerschapssteunband**
77
Bekkenpijn - wat?
* lichte tot hevige pijn in de **schaamstreek**
* pijn aan de achterkant van het **bekken**, de **liezen**, de binnenkant van de **dijen**, **heupen** en **billen**
78
Bekkenpijn - oorzaak
Bindweefsel wordt té los
=> **bekkendelen** gaan tov elkaar **verschuiven**
1 - Toegenomen **druk** op de bekkengewrichten
* groeiende uterus
* houdingsverandering: lumbale lordose
2 - Hormonaal: **relaxine**
* spieren en ligamenten verweken
* bindweefsel (die de 3 bekkenbotten verbindt) wordt weker
=> verhoogde mobiliteit van de sacro-iliacale gewrichten
=> verwijding os pubis
| losser worden van het bekken is herkenbaar aan de typische 'waggelgang'
79
Wat is bekkeninstabiliteit?
wanneer de bekkenpijn overgaat in een meer constant **'zeurende' pijn** afgewisseld met hevige **pijnscheuten** (vooral tijdens bewegingen)
| Typisch: 'startpijn' bij het begin van een handeling of beweging
80
Kun je bekkeninstabiliteit behandelen?
**Neen**: relaxine
meeste klachten verdwijnen na het ontzwangeren
81
Wat is de functie van het losser worden van het bekken?
Caput makkelijker geboren laten worden
82
Bekkenpijn - algemeen advies
1. **Kinesitherapie** (specifieke oefeningen)
2. Rust & gedoseerde activiteit **afwisselen**
4. **Warmte**
3. **Bekkenband**
6. **Zwangerschapssteunband**
83
Bekkenpijn - advies
- rechtstaan
- zitten
- lopen
Rechtstaan
1. Gewicht verdelen over **2 benen** (niet op 1 been rusten)
2. Voeten iets uit elkaar + knieën licht gebogen
Zitten
1. **Rechtop** zitten (houding!)
2. Voeten symmetrisch onder knieën
3. Benen iets uit elkaar
4. Benen **niet kruisen**
Lopen
1. Geen te grote afstanden
2. **Kleine passen**
84
Bekkenpijn - advies
- trappen
- tillen / bukken / dragen
- aankleden
Trappen
1. **Leuning** gebruiken
2. Trede per trede **voet bijzetten**
3. Niet mogelijk => op **achterwerk** naar boven en opduwen met de handen
Tillen / bukken / dragen
1. Vermijden
2. Knieën buigen (**ergonomie**)
3. **Symmetrisch** dragen (last niet op 1 heup)
Aankleden
1. **Zittend** aankleden
85
Bekkenpijn - advies
- slapen
- fietsen
- auto
Slapen
1. Knieën bij elkaar bij omdraaien in bed
Fietsen
1. Makkelijker & minder belastend dan lopen
2. **Zadel lager** (beweging uit benen en minder uit bekken)
Auto
1. Snelle bewegingen vermijden (bruusk remmen)
2. Zetel **dichter bij stuur**
3. Zitten en indraaien met knieën tegen elkaar bij in- en uitstappen
86
Bekkenpijn - advies
- zwemmen
- vrijen
Zwemmen
1. Schoolslag vermijden
Vrijen
1. **Zijlig** (gewicht op bekken en benen vermijden)
87
Klachten thv urinewegen - welke?
1. Pollakisurie
2. Nycturie
3. Urineweginfecties / cystitis
4. Urine-incontinentie / urineretentie
88
Pollakisurie & Nycturie - wat?
**Pollakisurie**
= veelvuldig/frequent plassen
(meer plassen in frequentie, niet in hoeveelheid)
**Nycturie**
= veelvuldig nachtelijk plassen
89
Pollakisurie & Nycturie - oorzaak
*1ste trimester*
Hormonaal: **progesteron**
=> tonusdaling van het gladde spierweefsel
Mechanisch: **druk** van de uterus op de blaas
90
Pollakisurie & Nycturie - advies
1. Voor slapengaan niet te veel drinken
2. Overdag voldoende drinken
91
Urineweginfecties/ cystitis - wat?
= infecties van de **nieren**, **ureters**, **blaas** (= cystitis) of **urethra**
* Heel licht tot ernstig
* Bacteriën in urine tot nierontsteking
92
Wat zijn de symptomen van een urineweginfectie?
1. **Frequent** urineren van kleine hoeveelheden
2. Pijn/ **branderig** gevoel bij het plassen
3. Pijn boven de pubis
5. Pijn onderbuik of zijstreek
6. Troebele / **ruikende** urine
=> Soms asymptomatisch
93
Waarom is het belangrijk om een urineweginfectie te behandelen tijdens de zwangerschap?
urineweginfecties kunnen **preterme contracties** veroorzaken
| vaak antibiotica nodig
94
Urineweginfecties/ cystitis - oorzaken
*2e trimester*
1 - Hormonaal: **progesteron**
* relaxatie gladde spierweefsel
* dilatatie nierbekkens en ureters
=> **stase van urine**
*einde zwangerschap*
2 - Mechanisch: **ingedaald voorliggend deel**
* drukt de blaas omhoog
* anatomische verhoudingen veranderen (blaashals en urethra worden gestrekt)
=> **stase van urine**
95
Urineweginfecties/ cystitis - advies
1. Veel **drinken**
2. **Blaas volledig leeg** door naar voor hangen op toilet
3. **Vitamine C** (zuurtegraad stijgt)
4. **Cranberry**-tabletten (zuurtegraad stijgt)
96
Wat zijn de oorzaken van urineverlies?
*einde zwangerschap*
1 - hormonaal: **progesteron**
* verslapte bekkenbodemspieren
2 - mechanisch: **druk** van de uterus op de blaas
3 - mechanisch: **ingedaald voorliggend deel**
* duwt de blaas omhoog
* anatomische verhoudingen veranderen (blaashals en urethra worden gestrekt)
=> **CAVE urine-incontinentie en -retentie**
=> CAVE infectie
## Footnote
aanhoudend urineverlies: vruchtwaterverlies door scheurtje in de vliezen?
97
Urineverlies - advies
1. Niet abnormaal tijdens zw
2. Kinesitherapie (**bekkenbodemspieroefeningen**)
=> zeker postpartum!
Twijfel over vruchtwaterverlies?
=> vroedvrouw / arts raadplegen
98
Oedeem - wat? oorzaak?
= **vochtophoping** in de weefsels
=> zwelling voeten, enkels, handen, vingers; soms gezicht
*einde zwangerschap*
* toename van **bloedvolume**
* **druk** van de baarmoeder op de grote venen
Erger door
* einde van de dag
* lang rechstaan/zitten
* warm weer
## Footnote
CAVE: oedeem in combinatie met hypertensie > risico voor pre-eclampsie
99
CTS - wat? oorzaak?
= Carpel Tunnel Syndroom
= vocht in de handen **knelt de nervus medianus af**
* **tintelingen** in de vingers
* **pijn** in de vingers
* **verdoofd** gevoel van de vingers
* evt. **krachtverlies** in de hand
Voornamelijk 's nachts: worden wakker met **slapende handen**
100
Oedeem / CTS - algemeen advies
1. Veel blijven **drinken**
2. Vermijden van zeer gezouten voedingsmiddelen (strikte zoutbeperking niet zinvol)
101
Oedeem - advies enkels & voeten
1. Lang rechtstaan en stilzitten vermijden
3. Voeten emmer fris water / **koude** douche
4. **Steunkousen** dragen
5. Regelmatig benen in **hoogstand**
6. Voldoende **bewegen**: fietsen
102
Oedeem/ CTS - advies handen & vingers
1. Ringen uit
3. **Bloedsomloop stimuleren**: 'hoera-houding' + oefeningen armen & handen
CTS => nachtelijke polsfixatie + extreme flexie/ extensie van de pols vermijden
103
Hoofdpijn - wat? oorzaak?
**Spanningshoofdpijn**
* *1e trimester*
* oorzaak onduidelijk; **vermoeidheid**
* niet hormonaal
**Migraine**
* hormonaal: **oestrogenen**
* nemen af naarmate de vordering van de zws
* voorgeschiedenis: meestal beter tijdens de zws
| CAVE: *3e trimester* hoofdpijn + verhoogde bloeddruk > **pre-eclampsie**
104
Hoofdpijn - advies
1. Voldoende **rusten**
2. Voldoende buiten **bewegen**
4. Voldoende **drinken**
5. Stress vermijden
5. **Ontspanningsoefeningen**
6. **Massage** hoofd, nek & schouders
7. **Warmte**kompres voorhoofd/ nek
8. Triggers vermijden (rook, sterke geuren, maaltijden overslaan,...)
Tijdig contact opnemen met arts/ vroedvrouw
=> geen medicatie op eigen houtje!
105
Duizeligheid - wat? oorzaak?
= **licht** in het hoofd voelen
Veroorzaakt door
* fysiologische **bloeddrukdaling** +
* vermoeidheid /
* hypoglycemie of hyperventilatie
106
VCS - wat? oorzaak?
= **vena cava-syndroom**
*3de trimester*
* uterus **knelt vena cava af**
* > lage bloeddruk
* > lage foetale hartactiviteit
=> duizelig
107
Syncope - wat? oorzaak?
= **flauwvallen**, plots bewustzijn verliezen
* Weinig voorkomend
* Bij **snel rechtop staan** bij lage bloeddruk, warm weer, vermoeidheid, hypoglycemie, anemie,...
108
Duizeligheid & syncope - advies
1. Lang rechtop staan vermijden
2. **Langzaam opstaan** uit zit of lig
3. Veel **drinken**
4. **Normale zoutinname** bewaren
5. Bij warmtegevoel > **luchtje scheppen**
6. Gevoel flauwvallen > onmiddellijk zitten
109
Hypoglycemie - advies
1. Frequent **kleine maaltijden**
2. Altijd **crackers** / fruit bij zich
110
Hyperventilatie - advies
1. **Rustig** in en uit ademen (gecontroleerde ademhaling: 3 tellen in, vasthouden, 6 tellen uit)
2. Ademen in **plastiek zakje**
111
VCS - advies
1. Plat op rug liggen vermijden: zeker in het laatste trimester!
2. **Linker zijligging**
112
Hartkloppingen - wat? oorzaak?
= gevoel van onregelmatige hartslag of hartkloppingen
*18 - 32w*
Meestal **normaal**
* Toegenomen bloedvolume
* Verhoogde hartslag
113
Hartkloppingen - advies
1. Geruststellen: **normaal** & verklaren
2. Stress vermijden
3. Cafeïne vermijden
Doorverwijzen naar arts:
* Hartkloppingen + duizeligheid / kortademigheid
* Hartproblemen in anamnese
114
Warmtegevoel & zweten - oorzaak?
Hormonaal
* sterke toename **doorbloeding**
* **progesteron**: relaxatie celwanden > vasodilatatie capillairen
* stijging met 20% van het **basaal metabolisme**
115
Warmtegevoel & zweten - advies
1. Synthetische stoffen vermijden
2. **Lichte & ademende kledij** dragen
3. Voldoende **drinken**
4. **Lichaamshygiëne**
116
Kortademigheid - wat? oorzaak?
= sneller buiten adem
= benauwd gevoel
*Vroeg in de zwangerschap*
1 - Hormonaal: **progesteron**
* snellere ademhaling: gevoeligheid van het ademcentrum voor CO2 stijgt
* **fysiologische hyperventilatie**
=> daling CO2-gehalte in het bloed
*3de trimester*
2 - Mechanisch: **vergrootte uterus** duwt tegen middenrif & longen
=> indaling foetus zorgt voor verlichtend gevoel
117
Kortademigheid - advies
1. **Rustig** blijven
2. Goede **buikademhaling**
3. Zware fysieke inspanning vermijden
118
Visuele veranderingen - wat? oorzaak?
= **slechter zicht**
= kan **lenzen** niet meer dragen
= **bril** heeft niet meer de juiste sterkte
* **hoornvlies** wordt dikker
* kromming van het hoornvlies kan veranderen
=> tijdelijk: verdwijnen na enkele weken postpartum
119
Visuele veranderingen - advies
1. Lenzen tijdelijk niet dragen
2. Ogen voldoende laten **rusten** (schermen vermijden)
3. Ogen **bevochtigen** > medisch advies vroedvrouw of arts
120
Slapeloosheid - oorzaak?
= slecht slapen
* **fysieke** ongemakken
* **zorgen** over de bevalling en het moeder worden
121
Slapeloosheid - advies
1. Algemene **slaaphygiëne** (vast tijdstip, ontspanning voor slapengaan,...)
2. **Extra kussen** voor onder buik & tussen benen
3. Warm, ontspannend **bad** voor slapengaan
6. **Relaxatieoefeningen**
7. **Aromatherapie** (lavendel)
5. Tas **warme melk** of (kamille) **thee** drinken
4. Zware of sterk gekruide maaltijd 's avonds vermijden
5. Voldoende **lichaamsbeweging**
9. Voldoende **frisse lucht**
122
Emotionele veranderingen - wat? oorzaak?
= veel **emotioneler** (heel uiteenlopend)
= zeer levendige **angstdromen**
* **Hormonaal**
* **Zorgen** rond zwangerschap & moederschap
=> **Normaal**
**Doorverwijzen** naar de huisarts
* psychische en emotionele problemen in de voorgeschiedenis
* symptomen van depressie, angststoornissen, chronische stress
123
Emotionele veranderingen - advies
1. **Praten** met vertrouwenspersoon
2. Praten met vroedvrouw
4. Voldoende **rusten**/slapen
5. **Ontspannende activiteit** doen
5. Dingen voor zichzelf doen
6. Leuke dingen doen
124
Zwangerschapsdementie - wat? oorzaak?
= heel **vergeetachtig**
* **progesteron**
* **slaaptekort**
=> klachten verdwijnen postpartum: progesteron terug normaal
125
Zwangerschapsdementie - advies
1. **Lijstjes** maken
2. Agenda & post-its
3. 2x per week **vis** of visoliecapsules
126
Wat is de Whooley survey en waarvoor wordt deze gebruikt?
Een **screening test** om te peilen naar **depressie**
1. Heeft u de voorbije maand vaak last gehad van depressieve gevoelens of gevoelens van hulpeloosheid?
2. Heeft u de voorbije maand vaak weinig interesse gehad of plezier beleefd in het doen van bepaalde dingen?
1 vraag positief of meer dan over naar EDS vragenlijst: over de voorbije week
127
Wat is de GAD-2 en waarvoor wordt deze gebruikt?
Een **screening test** om te peilen naar **angst**
1. Heeft u zich de afgelopen 2 weken vaak ongemakkelijk, zenuwachtig of gespannen gevoeld?
2. Bent u de afgelopen 2 weken niet in staat geweest om te stoppen met piekeren of om controle te krijgen over het piekeren?
Twee vragen positief dan over naar EDS vragenlijst: over de voorbije week
=> indien hier 5 of meer vragen positief dan wordt GAD-7 nog afgenomen en verder geëvalueerd
