8. Omgaan met de pasgeborene Flashcards
(81 cards)
1
Q
Waarom is goede opvang, observatie en omgang met een pasgeboren baby belangrijk?
A
Omdat de bevalling stressvol was voor zowel de moeder als de baby.
2
Q
Welke groep baby’s is extra gevoelig voor stress?
A
Prematuren.
3
Q
Wat kan stress bij prematuren veroorzaken?
A
- Complicaties zoals hypoglycemie
- hogere bloeddruk
- meer bloeddrukschommelingen
—> verhoogd risico op hersenbloedingen.
4
Q
Wat is de eerste stap om stress bij pasgeborenen te voorkomen?
A
Minimal touch toepassen.
5
Q
Wat houdt de ‘minimal touch’ verzorging in?
A
De baby alleen aanraken voor het hoogst noodzakelijke.
6
Q
Hoe kan zorg voor baby’s efficiënt worden georganiseerd?
A
Door zorg en onderzoeken zoveel mogelijk te groeperen.
7
Q
Wat is belangrijk voor de omgeving van pasgeborenen?
A
Een zo rustig mogelijke omgeving creëren.
8
Q
Wat is een gevolg van stress bij pasgeborenen?
A
Meer glucoseverbruik.
9
Q
Wat is een risico van hogere bloeddruk bij pasgeborenen?
A
Verhoogd risico op hersenbloedingen.
10
Q
Waar moet beroep op gedaan worden bij de zorg voor pasgeborenen?
A
Zorgdragers uit verschillende disciplines.
11
Q
True or False: Alleen prematuren hebben baat bij minimal touch verzorging.
A
False.
12
Q
Wat zijn kenmerken van stress bij neonaten?
A
- Huilen
- Grimassen
- Onregelmatige ademhaling
- Heftige bewegingen of hypotonie
- Stijgende bloeddruk of bloeddrukschommelingen
- Hogere hartslag
- Bleke kleur
13
Q
Noem maatregelen om stress bij neonaten te verminderen.
A
- Rustige omgeving
- Dag-nachtritme
- Knusse omgeving
- Troosten
- onderzoek, aspiratie, intubatie, bloedprik
- Zachte handelingen
- Goede houding
14
Q
Wat houdt een rustige omgeving in voor neonaten?
A
- Zacht praten
- Dossier niet invullen op incubator
- Deurtjes incubator zacht dicht doen
- Alarmen (zeker de valse) zo snel mogelijk stilzetten
- Zacht praten in de box
- Niet stoten tegen incubator
15
Q
Hoe kunnen we neonaat helpen om dag en nachtritme te regelen?
A
indien mogelijk (stabiele toestand kinderen) grote lichten uit, donkere doek boven incubator
16
Q
Wat zijn manieren om een knusse omgeving te creëren voor neonaten?
A
- Kleertjes aandoen
- Inktvisje
- Luiertje en rolletje om nestje te maken
- Knuffelbeertje
17
Q
Hoe kan troosten bij neonaten plaatsvinden?
A
- Fopspeentje
- Hand om hoofdje leggen
- Sussend toespreken
- Neuriën
18
Q
Hoe kan je neonaat afleiden van onderzoek?
A
- letten op goede organisatie
- fopspeen met glucosewater
voor en tijdens manupilatie
19
Q
Geef enkele zachte handelingen bij pasgeborene.
A
- hoofdje goed ondersteunen
- ledematen ondersteunen bij opheffen
20
Q
Goede houding pasgeborene?
A
- kin niet op borstje
- goede houding bij voeding
21
Q
Wat is de rol van inktvisjes voor premature neonaten?
A
- Rustiger gedrag
- Minder trekken aan slangen en maagsonde
- Regelmatigere ademhaling en hartslag
- Hoger zuurstofgehalte in bloed
Inktvisjes geven een kalmerend effect, vermoedelijk door de gelijkenis met de navelstreng
22
Q
Wat is het effect van de tentakels van inktvisjes op neonaten?
A
Ze lijken op de navelstreng en geven een kalmerend effect
Dit effect werd waargenomen bij verschillende neonaten die inktvisjes kregen.
23
Q
Wat zijn de veiligheidsmaatregelen voor inktvisjes in ziekenhuizen?
A
Ze zijn onderworpen aan strenge maatregelen in functie van veiligheid en hygiëne
24
Q
Wat was de oorsprong van het inktvisjesproject voor neonaten?
A
In 2013 haakte een Deense vrouw een inktvisje voor een premature neonaat
Dit project heeft zich inmiddels verspreid naar andere landen, waaronder België en Nederland.
—> verschillende ziekenhuizen in Vlaanderen die deze inktvisjes introduceren op dienst neonatologie
25
Wat is de conclusie over het gebruik van inktvisjes in neonatale zorg?
Meer wetenschappelijk onderzoek hierover is nog aangewezen
## Footnote
Verdere studies zijn nodig om de effecten en veiligheid van inktvisjes te bevestigen.
26
Tot wanneer dacht men dat neonaten geen pijn konden ervaren?
Tot de jaren 1980
27
Wat toont onderzoek aan over neonaten en pijnervaring?
Neonaten zijn anatomisch, neurofysiologisch en neurochemisch ontwikkeld om pijn te ervaren
28
Waarom zijn prematuren die voor 30 weken geboren zijn gevoeliger voor pijn?
Ze hebben weinig mogelijkheden om de pijn te onderdrukken
29
Wat veroorzaakt pijn bij neonaten?
Stress
30
Noem de drie soorten neonatale pijn.
* Acute, procedurale pijn
* Verlengde, acute pijn
* Chronische pijn
31
Wat is acute, procedurale pijn?
Pijn veroorzaakt door verpleegkundige handelingen zoals de hielprik of venepunctie
—> dus voorafgegaan door specifieke schadelijke stimulus
32
Wat is verlengde, acute pijn?
Pijn die blijft duren na een bepaalde procedure, bijvoorbeeld na herhaalde hielprikken of na kunstverlossingen
33
Hoe lang duurt chronische pijn?
Langer dan 3 maanden
34
Wat zijn enkele uitingen van discomfort bij neonaat?
* slaapt onrustig
* ligt te wriemelen
* fronst
--> kan getroost met fopspeen
35
Wat zijn enkele uitingen van pijn bij neonaten?
* onrustiger
* slaapt onrustig
* wordt makkelijk wakker
* moeilijker te troosten
* ligt vaak in krampachtige houding
36
Wat is een pijnschaal?
Een hulpmiddel om onderscheid te maken tussen discomfort en pijn
37
Hoe kan een neonaat reageren op pijn?
* Gedragsveranderingen
* Fysiologische veranderingen
* Metabole veranderingen
38
Wat zijn gedragsveranderingen bij een neonaat met pijn?
Vocale reacties zoals kreunen, snikken, klaaglijk of ontroostbaar huilen
39
Wat kenmerkt 'pijnhuilen' bij een neonaat?
Een kortdurende periode waarin de neonaat zijn adem inhoudt bij het toedienen van een pijnprikkel, gevolgd door een vaak lang aangehouden huilcyclus
40
Hoe uit een à terme neonaat pijn?
* Door het hele lichaam te bewegen,
* wild te slaan met de armen
* te trappen met de benen
* gebalde vuistjes
* opgetrokken benen
* krommen van tenen
—> nog geen optimale coördinatie
—> mate waarin neonaat kan reageren met lichaamsbewegingen afhankelijk van ontwikkelingsniveau
41
Hoe reageert een prematuur geboren neonaat op pijn?
Zal kreunen en eerder stil blijven liggen
—> bij necrotiserende enterocolitis (NEC) zal de prematuur zeer stil liggen omwille van peritoneale prikkeling
42
Wat zijn enkele gelaatsuitdrukkingen van pijn bij neonaten?
* Voorhoofd gefronst
* Wenkbrauwen laag en naar elkaar toe
* Verwijde neusbasis
* Ogen dichtgeknepen
* Hoekige mond, waarbij tong strak gespannen kan staan
43
Wat zijn mogelijke wijzigingen in het hartritme als gevolg van pijn?
Tachycardie en bradycardie
## Footnote
Pijn kan leiden tot zowel een versneld als vertraagd hartritme.
44
Noem enkele fysiologische veranderingen die kunnen wijzen op pijn bij neonaten.
* Tachypneu
* Hypertensie
* Palmair zweten (enkel bij neonaten geboren na 37 weken zwangerschap)
* Lagere zuurstofsaturatie
* Verandering in gelaatskleur (bleek, rood)
45
Wat is een mogelijk gevolg van de stressrespons bij neonaten?
Gestoorde thermoregulatie met hypo- of hyperthermie
## Footnote
Dit kan optreden als reactie op pijn en stress.
46
Welke metabole veranderingen kunnen optreden als gevolg van pijn?
* Vermindering van insulineproductie
* Stijging van stresshormonen
* Hyperglycemie
* Grotere vet-, eiwit-, en koolhydratenverbranding
* Electrolytenonevenwicht
## Footnote
Deze veranderingen zijn gerelateerd aan de metabole respons op pijn.
47
Waarom is accurate pijnmeting bij neonaten niet altijd eenvoudig?
Er is vaak sprake van meerdere pijnuitingen.
—> neonaten kunnen zowel met fysiologische als met gedragsveranderingen reageren.
48
Welke factoren spelen een essentiële rol in het pijngedrag van neonaten?
* Postconceptuele leeftijd
* Gedragsstaat (wakker/inslaap)
## Footnote
Deze factoren beïnvloeden hoe neonaten op pijnprikkels reageren.
49
Wat is de COMFORTneoschaal?
Een meetinstrument om pijn en stress bij een neonaat/prematuur vast te stellen
## Footnote
De schaal meet in 7 dimensies op een 5-puntenschaal.
50
Wat geeft een totaal van 35 punten aan op de COMFORTneoschaal?
Ernstige onrust/pijn
## Footnote
Een hoge score duidt op significante pijn of stress.
51
Wat is nodig om met de COMFORTneoschaal te kunnen werken?
Een zekere training
## Footnote
Het correct gebruiken van de schaal vereist training voor zorgverleners.
52
Wat is de COMFORTneoschaal?
Een schaal om pijn en discomfort te controleren, vooral tijdens en na pijnlijke procedures.
## Footnote
Deze schaal helpt zorgverleners om de pijnscore te evalueren en passende interventies te plannen.
53
Wat moet er gebeuren als de COMFORTneoschaalscore tussen de 9 en 14 ligt?
Men dient bedachtzaam te zijn.
## Footnote
Dit geeft aan dat er mogelijk pijn of discomfort is dat aandacht vereist.
54
Wat moet er gebeuren als de COMFORTneoschaalscore gelijk aan of hoger dan 14 is?
Er is reden tot interventie, zoals pijnverlichting of een comfortabelere houding.
## Footnote
Dit geeft aan dat de baby waarschijnlijk aanzienlijke pijn ervaart.
55
Hoe kan troost worden geboden aan een baby tijdens pijnlijke procedures?
Door aan te raken en stevig vast te pakken.
## Footnote
Strelen en aaien kunnen het tegenovergestelde effect hebben.
56
Waarom is het belangrijk om ouders bij het troosten van de baby te betrekken?
Hun aanraking, nabijheid, praten en zingen kan een rustgevende werking hebben.
## Footnote
Ouders zijn graag betrokken.
57
Wat moet er gebeuren als de baby nog oncomfortabel lijkt of nog pijn heeft?
Overleg met arts voor verdere oplossingen.
58
Wat zijn enkele andere pijnschalen die gebruikt worden voor neonaat pijnbeoordeling?
* LNPS (Leuvense Neonatale Pijnschaal)
* PIPP (Premature Infant Pain Profile)
* NIPS (Neonatal Infant Pain Scale)
> 28wkn
## Footnote
PIPP en NIPS: schalen zijn toepasbaar voor zowel preterme als à terme baby's.
59
Wat zijn enkele maatregelen bij pijn bij neonaten?
* Goede observatie en evt. scoren op pijnschalen
* Coördinatie van de zorg
* Preventief/curatief medicatie (bv. Paracetamol, Morfine)
* Niet nutritief zuigen op fopspeen
* Fopspeentje met zoete oplossing zoals Babycalmine®
* Borstvoeding geven
* Troosten met handen en zachte stem, met knuffel
* Tape remover
* Avoid extreme light and noise
* Skin-to-skin contact
* Gentle Human Touch (GHT)
* inbudselen/swaddling/Inbakeren
* eventueel co bedding bij tweelingen
* Maternele stem
60
Wat is de functie van Gentle Human Touch (GHT)?
Zacht contact maken met de neonaat door 1 hand op het hoofd van baby en het andere op de buik, om een relaxerend effect te veroorzaken.
## Footnote
Dit verlaagt stresshormonen en verhoogt de slaap tijdens de techniek.
61
Wat is het effect van Babycalmine®?
Het werkt 10 minuten en kan herhaald worden.
## Footnote
Het is effectief voor pijnverlichting bij pijnlijke manipulaties.
62
Waarom hebben pasgeboren baby's een veiligheidsgevoel nodig?
Het verlaagt de stress, wat van groot belang is bij zieke en premature baby's
63
Wat kan er gedaan worden om het gevoel van veiligheid bij baby's te vergroten?
Gebruik maken van eenvoudige middelen zoals bedjes en incubators
64
Hoe kunnen baby's in een bedje veilig liggen?
Ze kunnen goed ondergestopt worden, wat hen omsluit zoals in de baarmoeder
65
Wat is een effectieve manier om een incubator in te richten voor baby's?
Rolletjes van luiers of handdoeken rond het hoofdje, onder de beentjes en langs de zijtjes leggen
66
Wat is het effect van het gebruik van rolletjes in de incubator?
Het vergroot het gevoel van veiligheid en bevordert een comfortabele houding —> gelijkend op foetale houding
67
Welke houding bevordert de motoriek van premature baby's?
De foetale houding: niet volledig gestrekte rug, armen en benen
—> de ledematen kunnen immers makkelijk opgetild worden
68
Wat kan er in de incubator gelegd worden om het veiligheidsgevoel te vergroten?
Knuffels van thuis
69
Waarom zijn knuffels van thuis belangrijk voor baby's in de incubator?
Ze zijn herkenbaar door de geur, wat het gevoel van veiligheid vergroot
—> kan mee verhuizen, elke nieuwe omgeving iets herkenbaars
70
Wat kan gebruikt worden om het gevoel van omringd te zijn te vergroten als baby's stabiel zijn?
Kleertjes en een luiertje
71
In welke positie moeten a terme pasgeborenen liggen?
In zij- of rugligging
72
Waarom mogen premature baby's op de buik liggen?
Omdat dit de ademhaling bevordert
73
Wat is belangrijk in rug- en zijligging voor baby's?
Voldoende ondersteuning van de rug en ledematen om het veiligheidsgevoel te vergroten
74
Wat zijn enkele manieren om de ontwikkeling van baby's en prematuren te stimuleren?
* Zacht huidcontact
* Ouders betrekken bij verzorging
* Op schoot zetten
* Kangoeroën
* Fopspeentje geven
* Wiegen
* Armpjes en beentjes ondersteunen
* Zacht praten
* Muziek
* Visuele stimuli
75
Wat is kangoeroezorg (KMC) en wat zijn de voordelen?
= Kangeroo Mother Care
* Kangoeroezorg (zoals skin to skin) is een evidence based hulpmiddel dat de mortaliteit en morbiditeit bij de neonaat kan verminderen
## Footnote
Het kan toegepast worden op neonatologie, materniteit of in de thuissituatie.
76
Waar wordt de neonaat geplaatst tijdens kangoeroezorg?
De neonaat wordt naakt op het ontbloot bovenlijf van de ouder gelegd.
—> toegedekt en even geobserveerd
—> duurt even voordat baby en ouder ontspannen
77
Wat moet er gedaan worden om de ouder en kind te observeren tijdens kangoeroezorg?
De ouder krijgt een spiegel zodat men de baby kan zien
—> oogcontact viel weg door houding kangoeroeën
78
Wat zijn de fysiologische effecten van huid-op-huid contact voor de neonaat?
* De neonaat wordt rustiger
* Hartslag wordt regelmatiger
* Bloeddruk daalt
* Vertering en slaap verlopen optimaler
79
Hoeveel kan de melkproductie van de moeder toenemen bij kangoeroezorg?
Gemiddeld met 50%
80
Wat bevordert kangoeroezorg tussen ouder en neonaat?
De ouder-kind-binding wordt bevorderd
81
Wat is een belangrijk effect van kangoeroezorg op het zelfvertrouwen van ouders?
Ouders krijgen zelfvertrouwen in hun vermogen om voor het kind te zorgen
