Antybiotyki hamujące syntezę ściany bakterii i białek

Question 1

mechanizm działania antybiotyków beta-laktamowych

Answer 1

hamowanie syntezy peptydoglikanu ściany bakterii na etapie łączenia poprzecznymi wiązaniami krzyżowymi pojedynczych łańcuchów (transpeptydacja).

W czasie transpeptydacji biorą udział białka wiążące penicylinę (PBP - penicillin binding proteins), które są punktem uchwytu dla tych antybiotyków.

Zahamowanie syntezy peptydoglikanu wywołuje śmierć drobnoustrojów.

Question 2

benzylopenicylina - co jest w niej specjalnego?

Answer 2

w przeciwieństwie do reszty antybiotyków beta-laktamowych, działa bakteriostatycznie wobec Enterococcus faecalis (nie bakteriobójczo)

Question 3

antybiotyki beta-laktamowe - sposób dawkowania

Answer 3

wykazują działanie terapeutyczne zależne od czasu - konieczność utrzymania stałego, wysokiego stężenia we krwi; 2-4 dawki na dobę

Question 4

Mechanizmy oporności antybiotyków beta-laktamowych

Answer 4

> wytwarzanie beta-laktamaz rozkładających leki
mutacja białek PBP - niskie powinowactwo do leków
zaburzenie przedostawania się leku do PBP - jedynie u bakterii gram-ujemnych (pory w błonach w przestrzenie periplazmatycznej)
aktywne wypompowywanie leku z drobnousroju - u gram-ujemnych
inne mechanizmy: upośledzenie mechanizmów aktywacji autolizyn i holin

Question 5

podział antybiotyków beta-laktamowych

Answer 5

penicyliny
cefalosporyny
karbapenemy
monobaktamy

Question 6

Penicyliny naturalne

Answer 6

benzylopenicylina (penicylina G)
benzylopenicylina prokainowa
benzylopenicylina benzatynowa
fenoksymetylopenicylina (penicylina fenoksymetylowa, penicylina V)

Zakres działania - WĄSKI (paciorkowce, bakterie beztlenowe; większość gram-ujemnych jest oporna)

stosowane w schorzeniach paciorkowcowych (angina, różna, ropnie, płonica), promienica, zakażenia wywołane przez menigokoki, wąglik

Question 7

benzylopenicylina (penicylina G)

Answer 7

w postaci soli sodowej/potasowej do podawania i.v./i.m.
stosowanie dużych dawek może przeciążyć pacjenta Na/K
ostrożnie u pacjentów z niewydolnością nerek

podawanie 3-4 razy na dobę

penetruje wszędzie oprócz: CSN (chyba że stan zapalny), cieczy wodnistej oka, płodu, pokarmu kobiecego

wydalana przez nerki - zmniejszenie wydalania: PROBENECYD (podobnie działają NLPZ)

Question 8

benzylopenicylina prokainowa

Answer 8

penicylina+prokaina
podawana i.m.
jest wolno rozkładana - uwalnia benzylopenicyline w przedłużonym czasie, co pozwala na podawanie rzadziej (2 razy na dobę)

przy wstrzyknięciu i.v. występuje ZESPÓŁ HOIGNE - zaczerwienienie skóry, wzrost CTK, niepokój, splątanie, drgawki, objawy z CSN - leczenie BENZODIAZEPINY

w przypadku choroby reumatycznej dzieci

Question 9

benzylopenicylina benzatynowa

Answer 9

podawanie i.m. - powolne uwalnianie benzylopenicyliny - podawanie raz na dobę

w przypadku choroby reumatycznej dzieci

Question 10

enoksymetylopenicylina (penicylina fenoksymetylowa, penicylina V)

Answer 10

podawanie doustne 2-4 razy na dobę

leczenie płonicy, zakażeń górnych dróg oddechowych

Question 11

Co podajemy dożylnie w przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym w celu wyparcia toksyn grzyba z połączeń z białkami krwi?

Answer 11

duże dawki benzylopenicyliny

Question 12

Działania niepożądane penicylin naturalnych

Answer 12

reakcje uczuleniowe
niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość
drgawki (benzylopenicylina hamuje receptor GABAa i sprzyja pobudzeniu NMDA)
reakcja Jarischa-Herxheimera - wstrząsopodobna reakcja, w trakcie leczenia krętkowic, np. kiły
zespół Nicolau - u dzieci, przy podaniu formy i.m. leku do naczynia tętniczego - wywołuje zatory, niedokrwienie miejsca wkłucia z martwicą skóry i tk. podskórnej

Question 13

Penicyliny półsysntetyczne gronkowcowe

Answer 13

metycylina
oksacylina
kloksacylina
flukloksacylina
dikloksacylina

w infekcjach wywołanych przez gronkowce wytwarzających beta-laktamazy

Question 14

Działania niepożądane penicylin półsyntetycznych przeciwgronkowcowych

Answer 14

reakcje alergiczne (rzadziej niż przy naturalnych)
dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego
po podaniu i.v. zapalenie żyły, eozynofilia, gorączka

METYCYLINA (wycofana) - śródmiąższowe zapalenie nerek

Question 15

Aminopenicyliny

Answer 15

amoksycylina, ampicylina

szerokie spektrum działania (gram-dodatnie i gram-ujemne niewytwarzające beta-laktamaz)
amoksycylina ma większą aktywność i biodostępność

Question 16

działania niepożądane aminopenicylin

Answer 16

rzadziej wywołują reakcje uczuleniowe
wywołują dysbakteriozy
rzekomobłoniaste zapalenie jelit (ampicylina)
osutki plamisto-grudkowe (u osób z hiperurykemią leczonych allopurynolem)

Question 17

Amoksycylina

Answer 17

i.v., i.m., p.o.

ostre zapalenie zatok
zapalenie ucha środkowego
paciorkowcowe zapalenie gardła
pozaszpitalne zapalenie płuc
zaostrzenie POChP
zakażenia układu moczowego przez enterokoki
eradykacja Helicobacter Pylori w skojarzeniu z metronidazolem lub klarytromycyną

Question 18

Ampicylina

Answer 18

i. v., p.o. (gorzej się wchłania z przewodu pokarmowego niż amoksycylina, hamowane przez pokarm)
i. v. w zakażeniach Listeria monocytogenes, enterokoki, w skojarzeniu z aminoglikozydem

oporność ze strony Pseudomonas, Acinetobacter, Serratia, Proteus, Enterobacter i Klebsiella

Question 19

Ureidopenicyliny

Answer 19

Mezlocylina
Azlocylina
Piperacylina

szerokie spektrum działania
działa na gram-ujemne (w szczególności Pseudomonas aeruginosa) i enterokoki
oporność ze strony Chlamydia i mikoplazmy

Question 20

Mezlocylina
Azlocylina
Piperacylina

Answer 20

stosowane domięśniowo lub dożylnie w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych przez pseudomonas aeruginosa bądź klebsiella pneumoniae

PIPERACYLINA w profilaktyce w chirurgii, ginekologii i położnictwie (histerektomia, cesarskie cięcie)

Question 21

Działania niepożądane ureidopenicylin

Answer 21

bardziej toksyczne niż aminopenicyliny
reakcje miejscowe, reakcje nadwrażliwości (osutki, gorączka, pokrzywka), anafilaksja, hipokaliemia wskutek uszkodzenia transportera K w cewkach nerkowych, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, nerek, OUN, zaburzenia hematologiczne, zespół Stevensa-Johnsona

Question 22

Karboksypenicyliny

Answer 22

karbenicylina (niestosowana)
tykarcylina

podawana w skojarzeniu z inhibitorem beta-laktamaz - kwasem klawulonowym (który nie działa na pseudomonas bo tam jest inny typ beta-laktamaz)

Question 23

tykarcylina

Answer 23

w połączeniu z kwasem klawulonowym stosowana w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych (wskazania podobne jak przy ureidopenicylinach)

Question 24

działania niepożądane karboksypenicylin

Answer 24

reakcje nadwrażliwości (osutka, świąd, pokrzywka, anafilaksja), gorączka, eozynofilia, małopłytkowość, neutropenia, hipokaliemia wskutek uszkodzenia transportera K w cewkach nerkowych, hipomagnezemia, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, drgawki

Question 25

inhibitory beta-laktamaz

Answer 25

``` kwas klawulanowy sulbaktam tazobaktam awibaktam relebaktam ``` rozszerzają zakres działania antybiotyku kwas klawulonowy może wywołać cholestazę i uszkodzenie wątroby, biegunkę

Question 26

amoksycylina+kwas klawulonowy (Augmentin)

Answer 26

rozszerza spektrum amoksycyliny o bakterie beztlenowe w zakażeniach górnych dróg oddechowych, pozsaszpitalnym zapaleniu płuc, nawracającym bakteryjnym zapaleniu gardła, zakażeniach dróg moczowych

Question 27

Tykarcylina+kwas klawulanowy (Timentin)

Answer 27

rozszerza spektrum tikarcyliny o Enterobacteriacae (nie o pseudomonas aeruginosa wykazuje bardzo dobrą aktywność wobec Xanthomonas (Stenotrophomonas) maltophilia i Bacteroides fragilis

Question 28

Ampicylina+sulbaktam (Unasyn)

Answer 28

tylko pozajelitowo, wykazuje podobne spektrum co Augmentin. Ma bardzo dobrą aktywność wobec Acinetobacter i używa się głównie do leczenia szpitalnych zakażeń

Question 29

piperacylina+tazobaktam (Tazobac)

Answer 29

Wykazuje podobne spektrum do tykracylina+kwas klawulanowy; używany w skojarzeniu z aminoglikozydem. W leczeniu ciężkich szpitalnych zakażeń dróg oddechowych, moczowych, oraz wewnątrzbrzusznych; u pacjentów z neutropenią

Question 30

Cefalosporyny i cefamycyny

Answer 30

odporne na działanie części beta-laktamaz, jednak przybywa szczepów bakterii opornych na te leki (zwłaszcza gram-ujemnych). nie wykazują aktywności wobec enterokoków oraz Listeria monocytogenes

Question 31

I generacja cefalosporyn i cefamycyn - wymień

Answer 31

``` Cefadroksyl Cefazolina Cefaleksyna Cefalotyna Cefradyna Cefapiryna ```

Question 32

I generacja cefalosporyn i cefamycyn - charakterystyka

Answer 32

działają silnie na bakterie gram-dodatnie (gronkowce, paciorkowce) i słabiej na większość bakterii gram ujemnych (escherichia coli, klebsiella, proteus)

Question 33

Cefazolina

Answer 33

I generacja | W profilaktyce w chirurgii i rzadziej w leczeniu zakażeń gronkowcem złocistym

Question 34

Cefradyna, cefaleksyna, cefadroksyl

Answer 34

I generacja | W leczeniu pozaszpitalnych zakażeń górnych dróg oddechowych, moczowych i tk. podskórnej

Question 35

Cefadroksyl

Answer 35

I generacja | najlepiej nadaje się do anginy paciorkowcowej

Question 36

II generacja cefalosporyn i cefamycyn - wymień

Answer 36

``` Cefaklor Cefamandol Cefuroksym Cefprozyk Ceforanid Cefonicyd Lorakarbef Cefoksatyna Cefmetazol Cefotetan ```

Question 37

II generacja cefalosporyn i cefamycyn - charakterystyka

Answer 37

Grupa o zróżnicowanych własnościach; spektrum działania jak w I generacji + poszerzenie na drobnoustroje gram-ujemne (np. Klebsiella oporne na I generację)

Question 38

Cefoksytyna, cefmetazol, cefotetan

Answer 38

II generacja | batkerie beztlenowe, brak aktywności wobec Pseudomonas i enterokoków

Question 39

Cefaklor, cefuroksym, cefprozyl, lorakarbef

Answer 39

II generacja | p.o.

Question 40

Cefaklor, cefprozyl

Answer 40

II generacja | W pozaszpitalnych zakażeniach górnych dróg oddechowych i moczowych

Question 41

Cefuroksym

Answer 41

II generacja w ostrym zapaleniu ucha środkowego, zatok przynosowych, pozaszpitalnym zapaleniu płuc, zaostrzeniach POChP, dróg moczowych, boreliozy z Lyme

Question 42

III generacja cefalosporyn i cefamycyn - wymień

Answer 42

``` Cefoperazon Cefotaksym Ceftazydym Ceftriakson Cefpodoksym Ceftybutem Cefiksym Ceftyzoksym Cefdynir Cefdytoren Moksolaktam ```

Question 43

III generacja cefalosporyn i cefamycyn - charakterystyka

Answer 43

poszerzone spektrum działania w kierunku "trudnych" bakterii gram-ujemnych (Citrobacter, Serratia, Providencia) dobrze penetrują do układu nerwowego

Question 44

Ceftazydym, Cefoperazon

Answer 44

III generacja | aktywne wobec Pseudomonas aeruginosa

Question 45

Ceftyzoksym, moksolaktam

Answer 45

III generacja | oddziałują na bacteroides fragilis

Question 46

Cefiksym, Ceftybuten

Answer 46

III generacja | słabiej działają na gronkowce i Streptococcus pneumoniae

Question 47

Cefiksym, Cefdynir, Ceftybuten, Cefpodoksym

Answer 47

III generacja | p.o.

Question 48

Ceftriakson

Answer 48

III generacja | uzyskuje duże stężenia w żółci (leczenie zakażenia dróg żółciowych, ale może wywołać kamicę)

Question 49

Cefotaksym, ceftriakson

Answer 49

III generacja w ciężkich pozaszpitalnych zakażeniach płuc, szpitalnych zapaleniach płuc, zapaleniu opon, zakażeniach Neisseria gonorrhoeae (rzeżączka), posocznicy pozaszpitalnej, bakteryjnym zapaleniu wsierdzia, profilaktyce menigokokowej

Question 50

IV generacja cefalosporyn i cefamycyn - wymień

Answer 50

Cefepin | Cefpirom

Question 51

IV generacja cefalosporyn i cefamycyn - charakterystyka

Answer 51

Bardzo szerokie spektrum działania (Pseudomonas, Enterobacter, Staphylococcus areus, Streptococcus pneumoniae, Neisseria, Haemophilus) Podawane pozajelitowo, dobrze penetrują do OUN do leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych

Question 52

V generacja cefalosporyn i cefamycyn - wymień

Answer 52

Ceftobiprol Ceftarolina Ceftolozan

Question 53

V generacja cefalosporyn i cefamycyn - charakterystyka

Answer 53

szerokie spektrum, poszerzone (w porównaniu do IV) o MRSA i oporne enterokoki dobrze penetrują do OUN podawanie pozajelitowe do leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych

Question 54

Działania niepożądane cefalosporyn

Answer 54

``` podrażnienie i ból w miejscu wstrzyknięcia nefrotoksyczność (cefalorydyna) reakcja disulfiramowa hipoprotrombinemia dysbakterioza ```

Question 55

ceftolozan+tazobaktam (Zerbaxa) | ceftazydym+awibaktam (Avycaz)

Answer 55

powikłane zakażenia układu moczowego, w jamie brzusznej, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, ciężkie szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc

Question 56

Karbapenemy

Answer 56

``` Imipenem Meropenem Ertapenem Faropenem Doripenem ``` ``` Mają dużą odporność na rozkład przez beta-laktamazy Szerokie spektrum (wiele bakterii gram-ujemnych - w tym pseudomonas sp., gram-dodatnich, beztlenowych) ``` Używane jako leki drugiego i trzeciego rzutu w ciężkich szpitalnych zakażeniach wywołanych bakteriami opornymi na inne leki. Używane w skojarzyniu z aminoglikozydami. dobrze penetrują do OUN, wydalane przez nerki

Question 57

Imipenem

Answer 57

rozkładany w nerkach, więc podaje się go razem z cylastatyną, która jest inhibitorem enzymu rozkładającego

Question 58

Działania niepożądane karbapenemów

Answer 58

zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, skóry, drgawki

Question 59

Monobaktamy

Answer 59

Aztreonam

Question 60

Aztreonam

Answer 60

monobaktam oporny na rozkład przez beta-laktamazy wąskie spektrum działaania (tak jak aminoglikozydy) działa na bakterie gram-ujemne (także na pseudomonas sp. i serratia sp.). brak aktywności wobec gram-dodatnich i beztlenowych w leczeniu mukowiscydozy - w postaci soli lizynowej działania niepożądane: wysypki, przejściowe zwiększenie stężenia aminotransferaz, nudności i wymioty, eozynofilia

Question 61

Antybiotyki glikopepetydowe i lipopepetydowe

Answer 61

``` wankomycyna teikoplanina daptomycyna telawancyna dalbawancyna oritawancyna ```

Question 62

Wankomycyna i teikoplanina

Answer 62

antybiotyki glikopepetydowe przez wiązanie do peptydoglikanu zapobiegają uwalnianiu jego monomerów do dalszych etapów syntezy. Działają bakteriobójczo pełna oporność na wankomycynę u gronkowca złocistego i VRE przy zmianie sekwencji wiążącej peptydoglikanu typowo podawane i.v. i i.m. wankomycyna p.o. w rzekomobłoniastym zapaleniu jelita grubego (clostridium difficile) do otrzewnej i do komór mózgu działania niepożądane: zapalenie żyły, gorączka, dreszcze, osutka

Question 63

Daptomycyna

Answer 63

lipopeptyd łączy się z błoną bakterii i powoduje wzrost jej przepuszczalności dla jonów potasu (wypływ na zewnątrz => błędy w replikacji DNA i syntezie białek => śmierć działa bakteriobójczo na gram-dodatnie ziarenkowce (w tym VRE, MRSA) jest inaktywowana przez surfaktant, nie nadaje się do leczenia zakażeń płuc Działania niepożądane: dolegliwości ze strony układu pokarmowego, osutka, świąd skóry, zapalenie żyły, spadek CTK, niedokrwistość

Question 64

Telawancyna, Dalbawancyna, Ortiwancyna

Answer 64

leki o budowie lipoglikopepetydowej hamują syntezę ściany bakterii, działając na szczepy oporne na wankomycynę, oraz zaburzają funkcję błony bakterii (podobnie jak daptomycyna), nie są jednak inaktywowane przez surfaktant silniej bakteriobójczo na gram-dodatnie, niż wankomycyna działania niepożądane: zaburzenia smaku, nudności i wymioty, zaburzenia równowagi, dysuria, krwiomocz, upławy

Question 65

Antybiotyki aminoglikozydowe i spektynomycyna - charaterystyka

Answer 65

Nieodwracalne inhibitory syntezy białek - przez łączenie się z rybosomem i hamowanie translacji, wywoływanie błędów w translacji Dobrze rozpuszczalne w wodzie, wykazują aktywność w alkalicznym pH i praktycznie nie wchłaniają się po podaniu doustnym. Słabo przenikają do tkanki płucnej i OUN. działają synergistycznie z antybiotykami beta-laktamowymi i wankomycyną przez trudność rozkładu aminoglikozydów, oporność polega na wytwarzaniu enzymów dołączających do cząsteczki leku grupy funkcyjne, co zaburza wiązanie z rybosomem również: mutacje poryn, zmiany w miejscu wiążącym leki na rybosomie Zakres działania: tlenowe bakterie gram-ujemne

Question 66

Największą skuteczność wobec Pseudomonas aeruginosa wykazuje

Answer 66

tobramycyna

Question 67

Jakie bakterie gram-dodatnie najlepiej zwalczają aminoglikozydy?

Answer 67

Gronkowce

Question 68

Które aminoglikozydy wykazują aktywność wobec Mycobacterium tuberculosis?

Answer 68

Streptomycyna, amikacyna

Question 69

Aminoglikozydy nie działają na

Answer 69

bakterie beztlenowe

Question 70

Stosowanie aminoglikozydów

Answer 70

>ciężkie zakażenia tlenowymi pałeczkami gram-ujemnymi >zapalenie wsierdzia lub posocznica wywołane przez enterokoki >zapalenie opon wywołane przez gram-ujemne pałeczki tlenowe >zapalenie otrzewnej >zakażenia dróg moczowych (nie dawać wit. C bo zakwasza mocz i zmniejsza akt. aminoglikozydów) >gruźlica >mukowiscydoza

Question 71

Streptomycyna

Answer 71

aminoglikozyd w gruźlicy, dżumie, tularemii, brucelozie tylko w skojarzeniu z innymi lekami wywołuje reakcje uczuleniowe

Question 72

Neomycyna, Kanamycyna, Paromomycyna

Answer 72

oprócz działania na bakterie tlenowe gram-ujemne i dodatnie, wykazują działanie wobec niektórych prątków stosowane w oczyszczaniu przewodu pokarmowego i miejscowo na skórę, do oka i ucha neomycyna wywołuje reakcje uczuleniowe

Question 73

Wymień aminoglikozydy

Answer 73

``` Streptomycyna Gentamycyna Neomycyna Kanamycyna Paromomycyna Tobramycyna Netylmycyna Amikacyna Sepamycyna ```

Question 74

Tobramycyna

Answer 74

używany w inhalacjach w leczeniu zakażeń Pseudomonas aeruginosa w przebiegu mukowiscydozy

Question 75

Netylmycyna

Answer 75

Przez grupę etylową, zmniejszona podatność na rozkład i modyfikację

Question 76

Amikacyna

Answer 76

mniej toksyczna pochodna Kanamycyny nie jest inaktywowana przez enzymy unieczynniające gentamycynę i tobramycynę działa na szczepy wielooporne Mycobacterium tuberculosis

Question 77

Działania niepożądane aminoglikozydów

Answer 77

ototoksyczność (zawroty głowy, szum w uszach, ubytek słuchu) - głównie u dzieci i osób starszych - NIEODWRACALNE nefrotoksyczność nasilanie blokady nerwowo-mięśniowej - odwracane przez GLUKONIAN WAPNIA I NEOSTYGMINĘ alergia - głównie streptomycyna możliwość uszkodzenia nerek i ucha u płodu - nie stosować w ciąży

Question 78

Spektynomycyna

Answer 78

Aminocyklitol podobny strukturalnie do aminoglikozydów (nie ma w cząsteczce aminocukrów) zbliżone spektrum i mechanizm działania do aminoglikozydów i.m. w rzeżączce u pacjentów uczulonych na penicyliny