Autakoidy Lipidowe 2 Teoria Flashcards
(48 cards)
1
Q
PGI2
A
- Produkcja przez śródbłonek naczyń (COX-2)
- ↑ NO w śródbłonku
- Rozkurcz mięśni gładkich naczyń
- Hamowanie miażdżycy
- Hamuje agregację płytek krwi
- ↑ stymulacji fibrynolizy
2
Q
Wpływ małych dawek kwasu acetylosalicylowego na syntezę PGI2
A
- Słabiej hamuje COX-2 niż COX-1 -> nieznacznie i przejściowo hamuje produkcje PGI2
- Dodatkowo komórki śródbłonka syntetyzują szybko nowe, aktywne cząsteczki COX-2
3
Q
TXA2
A
- Produkcja przez płytki krwi (COX-1)
- Pobudza agregację płytek
- Skurcz mięśni gładkich naczyń
- Skurcz oskrzeli
- Nasilenie miażdżycy
4
Q
Wpływ małych dawek kwasu acetylosalicylowego na syntezę TXA2
A
- Kwas askorbinowy mocno i nieodwracalnie hamuje COX-1 -> trwałe i silne zahamowanie syntezę TXA2
- Płytki krwi nie mają jądra komórkowego i nie mogą syntetyzować nowej, aktywnej COX-1 w dużej ilości (wykazano szczątkowe powstawanie COX-1 z obecnego w cytoplaźmie mRNA) -> dłuższy czas działania aspiryny niż utrzymywanie się jej stężenia we krwi
5
Q
Działanie eikozanoidów na układ sercowo-naczyniowy
A
- Rozkurcz naczyn
1) PGD2
2) PGE2
3) PGI2 - Skurcz naczyn
1) TXA2 - Utrzymanie drożności przewodu Botalla
1) PG wytwarzane przez COX-2
6
Q
Działanie eikozanoidów na płytki krwi
A
- Zapobieganie adhezji płytek i działanie przeciwmiażdżycowe
1) PGI2 - produkcja przez COX-2 w srodblonku - Działanie proagregacyjne i aterogenne
1) TXA2 - głownie z COX-1 z płytek (ale 10% z COX-2 z monocytow)
7
Q
Działanie eikozanoidów na reakcje zapalna
A
- Hamowanie adhezji i zapobieganie pobudzeniu komórek zapalnych w mikrokrążeniu
1) PGE2 - Reakcja zapalna-> rozszerzenie tętniczek mikrokrążenia, nasilenie działania innych wazoaktywnych autakoidów (histaminy, bradykininy) -> przekrwienie i zaczerwienienie (tez obrzęk)
1) PGE2
2) PGI2
3) PGD2
8
Q
Działanie eikozanoidów na nerki
A
- > PGE2, PGI2 i produkty szlaku epoksygenaz (HETEs, EETs)
1. ↑ wydzielania reniny
2. ↑ filtracji kłębuszkowej,
3. Rozkurcz naczyń nerkowych
4. Właściwości natriuretyczne (wykorzystywane m.in. w diuretykach pętlowych) - > TXA2:
1. Kurczy naczynia nerkowe
2. Efekt podobny do ADH
9
Q
Działanie PGE2 i PGI2 na przewód pokarmowy
A
- Hamowanie wydzielania soku żołądkowego
- ↑ przepływu krwi przez ścianę żołądka
- ↑ perystaltyki
- Rozkurcz zwieraczy
- ↑ wydzielania wody i elektrolitów do światła jelita (nadmiar np. podczas zapalenia, rakowiaka-> biegunka)
- Sprzyjają karcynogenezie (↑ proliferacji i zahamowanie apoptozy, ↑ angiogenezy)
1) wytwarzane w jelicie grubym przez COX-2
2) razem z TXA2
3) zwłaszcza u pacjentów z polipowatoscia
10
Q
Działanie TXA2 na przewód pokarmowy
A
- ↑ Kancerogenezy w jelicie grubym
2. Częstsze występowanie owrzodzeń śluzówki żołądka
11
Q
Działanie LTB2 na przewód pokarmowy
A
- ↑ Reakcji zapalnych w jelicie grubym -> działanie chemotaktyczne na leukocyty
12
Q
Działanie eikozanoidów na żeński układ rozrodczy
A
- Skurcz macicy u ciężarnej
A) silny -> PGF2a
B) słabszy-> PGE2 i TXA2 - Rozkurcz macicy przy braku ciąży-> PGE2
- Zanik corpus luteum-> PGF2a
- Owulacja i zagnieżdżenie się jaja w macicy-> PG wytwarzane przez COX-2
13
Q
Działanie eikozanoidów na CNS
A
- ↑ temperatury ciała w podwzgórzu -> PGE2 (COX-2)
- PGD2-> po podaniu do komór mózgu wywołuje sen -> wtórne uwolnienie adenozyny
- Ośrodkowa sensytyzacja na bodźce bólowe -> obie COX
14
Q
Działanie eikozanoidów na ObUN
A
- Uczulanie obwodowych zakończeń nerwowych-> obniżenie ich progu pobudzenia
1) PGE2
2) PGI2
3) LTB4 - Przewodzenie bodźców bólowych w rogach tylnych rdzenia kręgowego (i sensytyzacja przewodzenia na tym poziomie) -> różne PG z obu COX
15
Q
Działanie eikozanoidów na układ oddechowy
A
- Skurcz oskrzeli (najsilniejsze znane substancje kurczące oskrzela)
1) Leukotrieny cysteinylowe (LTC4, LTD4, LTE4) - Reakcje alergiczne w płucach
1) PGD2-> reakcje alergiczne, główna PG mastocytow - Rozkurcz mięśniówki oskrzeli
1) PGE2
2) PGI2
16
Q
Działanie eikozanoidów na kości i mięśnie
A
- PGE2
1) Tworzenie i resorpcja kości
2) Delecja receptora EP4 -> szybki rozwój osteoporozy u myszy - Hamowanie COX-2 upośledza gojenie się złamań
- PG uczestniczą w proliferacji miocytow (NLPZ-> mogą upośledzać gojenie sie uszkodzeń mięśniowych)
- PG prawdopodobnie wpływają na rozwój osteoporozy związanej z menopauzą -> hipoteza że NSAIDs hamują osteoporozę
17
Q
Działanie eikozanoidów na układ immunologiczny
A
1) LTB4 i LT cysteinylowe ->
1. silne chemoatraktanty dla neutrofili, monocytow oraz eozynofili
2. W większych stężeniach stymulują eozynofile do degranulacji
2) PG na limfocyty-> hamowanie pobudzenia i proliferacji (ale różnorodność w zależności od subpopulacji komórek)
3) lipoksyny->
1. hamują aktywność zapalna limfocytów, komórek NK, neutrofili i eozynofili
2. Stymulują monocyty i makrofagi
18
Q
Działanie eikozanoidów na układ hormonalny
A
1) PGE2
1. ↑Wydzielania większości hormonów z przedniego płata przysadki
2) LTC4 i LTD4
1. stymulują uwalnianie z podwzgórza gonadoliberyny i LH z przysadki
3) 12-HETE
1. ↑ Wydzielania aldosteronu z kory nadnerczy (bezpośrednio i przez ↑ AngII)
19
Q
Działanie eikozanoidów na oko
A
- > PGE2 i PGF2α
1. Obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe (prawdopodobnie przez ↑ odpływu cieczy wodnistej z przedniej komory oka) - > przy udziale obu izoform COX
20
Q
Działanie eikozanoidów na męski układ rozrodczy
A
- Nwlk stężenie PG w nasieniu -> spadek żywotności plemników
- Leczenie dysfunkcji erekcji (rozszerzenie mm gładkich -> erekcja) -> PGE1
21
Q
PGJ2 i deoksy - PGJ2 oraz lipoksyny -> nowe badania
A
- Właściwości przeciwzapalne
- Mogą mieć istotne znaczenie w gojeniu się ogniska zapalnego-> ↑ ich stężenia w schyłkowej fazie procesu zapalnego (głównie przez receptor PPARγ)
22
Q
Rozwiń skróty EPA i DHA
A
EPA- kwas eikozapentaenowy
DHA- kwas dokozaheksaenowy
23
Q
Autakoidy powstające z EPA i DHA przy udziale acetylo-COX-2
A
- Resolwina E1 z EPA
- Resolwina D1 z DHA
- Neuroprotektyna D1
24
Q
Autakoidy powstające z EPA i DHA przy udziale acetylo-COX-2 działanie
A
- Silne działanie przeciwzapalne
2. Działanie sprzyjające gojeniu sie - rezolucji zapalenia
25
Sfingolipidy działanie
1. Działanie prozapalne ceramidów
| 2. Działanie przeciwzapalne 1-fosforanu sfingozyny (S1P)
26
Przeciwzapalne działanie 1-fosforanu sfingozyny (S1P)
1. Ochronne właściwości podczas wstrząsu septycznego i wirusowego zapalenia mięśnia sercowego
2. Ochronne właściwości w modelach zapalnego uszkodzenia nerek
3. Agonista S1P hamował rozwój miażdżycy w mysim modelu
27
Endogenne ligandy dla receptorów kannabinoidowych CB1 i CB2
A) Powstają z fosfolipidu-> N-arachidonylofosfatydyloetanolaminy (NAPE)
B) Występują w
1. CNS
2. tk. obwodowych np naczyniach
3. Komórkach układu immuno
28
Blokery receptora CB1
-znacząco zmniejszają łaknienie
1. Rimonabant-> lek do leczenia otyłości, wycofany -> tendencja do wywoływania depresji
2. Taranabant
29
Dronabinol zastosowanie
1. Silny lek przeciwwymiotny u chorych poddawanych chemioterapii przeciwnowotworowej
30
Receptor CB2
1. Jego stymulacja wiąże się z efektem neuroprotekcyjnym i przeciwzapalnym -> agoniści wykazali działanie ochronne w zwierzęcych modelach zapalenia
31
Rozkład endogennych kannabinoidow
A) enzym: hydrolaza amidów kwasów tłuszczowych (FAAH - fatty Acid amide hydrolase)
```
B) jego inhibitory -> potencjalne leki:
1. Neuroprotekcyjne
2. Przeciwbólowe
3. Wspomagające leczenie uzależnień
A może też:
4. W terapii nadciśnienia tętniczego
5. Terapia zespołu metabolicznego
6. Terapia miażdżycy
```
32
Prostamidy
1. Powstają z przekształcenia endogennych kannabinoidow pod wpływem COX-2
2. Dłuższy czas półtrwania niz PG
3. Działają najprawdopodobniej przez swoiste receptory
33
Seleksipag zastosowanie
1. Leczenie nadciśnienia płucnego
34
Kliniczne zastosowanie PG i ich analogów w położnictwie
1. Kurczenie macicy
1) Dinoproston
2) Dinoprost
2. Indukcja aborcji:
1. Mizoprostol doustnie z Mifeprystonem (antygestagen)
2. Karboprost domięśniowo
3. Ograniczanie krwawienia z macicy po porodzie -> analogi PG
35
Dinoproston - działanie kurczące macicę
A) Podawany jednorazowo, miejscowo, doszyjkowo w postaci żelu w celu:
1. indukcji porodu
2. opróżnienia jamy macicy po obumarciu płodu
3. W zasniadzie groniastym
36
Dinoprost - działanie kurczące macicę
1. Podawany doowodniowo w razie obumarcia płodu lub konieczności zakończenia ciąży w 2 trymestrze
37
Kliniczne zastosowanie PG i ich analogów w neonatologii
1. Alprostadyl (PGE1)
| - > utrzymanie drożności przewodu Botalla w wypadku wad serca i naczyn
38
Kliniczne zastosowanie PG i ich analogów w kardiologii
1. Epoprostenol i analogi PGI2 (Treprostynil, Beraprost)
- > wlew dożylny w terapii nadciśnienia płucnego (PGI2 rozszerza łożysko płucne)
2. Seleksipag (agonista IP) -> tez do nadciśnienia płucnego
3. DAWNIEJ PGI2 PGE1 i ich analogi-> terapia zaawansowanej miażdżycy kończyn dolnych we wlewach dożylnych (obecnie rzadko-> postęp angiologii inwazyjnej)
39
Kliniczne zastosowanie PG i ich analogów w gastroenterologii
1. Zapobieganie wrzodom żołądka i dwunastnicy w terapii NLPZ -> Mizoprostol - analog PGE1
40
Kliniczne zastosowanie PG i ich analogów w okulistyce
1) Miejscowo w leczeniu jaskry -> analogi PGF2α
1. Latanoprost
2. Bimatoprost
3. Trawoprost
4. Unoproston
41
Inne kliniczne zastosowanie PG i ich analogów w urologii
1. Alprostadyl -> we wstrzyknieciach do ciał jamistych-> terapia dysfunkcji erekcji (obecnie wypierane przez inhibitory PDE5)
42
Analogi PGI2 dodatkowe wykorzystanie
1. Polepszają właściwości reologiczne krwi
| 2. Ograniczają hemolize i agregacje płytek krwi w przypadku krążenia pozaustrojowego
43
Inhibitory 5-LOX
1. Zyleuton -> niekorzystna faramkokinetyka -> nie jest używany
2. Genleuton
3. Takie działanie wykazuje też kwas 5-aminosalicylowy (5-ASA, mesalazyna)
- > stosowany w terapii zapalnej choroby jelita grubego
44
Antagoniści receptorów dla LT cysteinylowych zastosowanie
1. Leczenie astmy i alergicznego nieżytu nosa
45
Leki w badaniach przedklinicznych wpływające na TXA2 -> potencjalne zastosowanie
1. Potencjalne leki przeciwpłytkowe
46
Inhibitory syntazy PGE2 -> potencjalne zastosowanie
1. Zwiększają PGI2 w naczyniach
| 2. Bezpieczne dla śluzówki żołądka
47
Antagonisci EP4 -> potencjalne zastosowanie
1. Leczenie dolegliwości bólowych oraz zmian zapalnych w stawach
48
Związki hamujące jednocześnie COX i 5- LOX -> potencjalne zastosowanie
1. Leczenie stanów zapalnych stawów - zwłaszcza osteoarthritis
