NSAIDs Teoria Flashcards
(58 cards)
1
Q
Aspiryna - historia
A
= Kwas acetylosalicylowy
- Wyciąg z kory wierzby czy sok z topoli -> zawiera duże ilosci glikozydów salicylowych
- Najpierw: salicylan sodu -> gorzki i nieprzyjemny smak, nudności wymioty
- W 1899 roku -> ASPIRIN
2
Q
Aspiryna główne działanie
A
-> nieenzymatyczna modyfikacja (acetylacja) białek ->
- Nieodwracalna inaktywacja COX-1 -> przez acetylację seryny (Ser 530) w jej centrum aktywnym
- Zmiany w działaniu COX-2 [też przez acetylację seryny (Ser 516) w jej centrum aktywnym] prowadzące m.in. do produkcji lipoksyn
3
Q
Aspiryna później odkryte działania
A
- Acetylacja i zahamowanie wielu białek prozapalnych
- Acetylacja lipidów błon komórkowych -> zmiany płynności błon i funkcji kaweoli
- Acetylacja reszt aminokwasow-> ich blokowanie (np. Lys -> zapobiega jej glikacji w cukrzycy)
- Działanie Aspiryny w róźnych chorobach
PLEJOTROPOWE działanie!!!
4
Q
Aspiryna acetylacja i zahamowanie białek prozapalnych - których
A
- Acetylacja iNOS ->jej zahamowanie
- Modulacja ekspresji wielu białek regulujących przebieg cyklu komórkowego i sprzyja apoptozie
- Hamowanie niektórych czynników transkrypcyjnych:
1) np. NF kB w komórkach zapalnych
2) wewnątrzkomórkowych szlaków zależnych od MAPK, ERK, JNK
- > spadek ekspresji na komórkach srodblonka zapalnych molekuł agregacyjnych
5
Q
Działanie Aspiryny w róźnych chorobach
A
- Hamowanie replikacji HIV
- Zapobieganie agregacji amyloidu w chorobie Alzheimera w modelach zwierzęcych
- Działanie przeciwpłytkowe
6
Q
Salicylany występowanie w przyrodzie
A
- Warzywa i owoce
- Części zielone roślin
- Wyciąg z kory wierzby
- Sok z topoli
-> witamina S???
7
Q
Działanie ogólne NSAIDs
A
- Przeciwbólowe
- Przeciwgorączkowe
- Przeciwzapalne
8
Q
Mechanizm działania przeciwbólowego NSAIDs
A
- Hamowanie uczulającego działania PG na zakończenia bólowe
- Wpływ na transmisje bodźca bólowego w rogach tylnych rdzenia kręgowego i CNS
9
Q
Mechanizm działania przeciwgorączkowego NSAIDs
A
- Hamowanie powstawania PGE2 w ośrodku termoregulacji w podwzgórzu
10
Q
Mechanizm działania przeciwzapalnego NSAIDs
A
- Hamowanie tworzenia sie PG w ognisku zapalenia
11
Q
Dodatkowe mechanizmy działania NSAIDs
A
- Hamowanie powstawania LT(przeciwzapalnych)
- Wytwarzanie lipoksyn
- Hamowanie aktywacji czynnika transkrypcyjnego NF kB w komórkach zapalnych
- Zapobieganie rozwoju nowotworów, zwłaszcza jelita grubego
- Pobudzanie receptorow PPAR-γ i -α
12
Q
Które NSAIDs hamują powstawanie LT?
A
- Indometacyna
- Ketoprofen
- Diklofenak
13
Q
Które NSAIDs nasilają wytwarzanie lipoksyn (przeciwzapalnych)?
A
- Kwas acetylosalicylowy -> przez acetylację COX-2
14
Q
Które NSAIDs hamują aktywację czynnika transkrypcyjnego NF κB w komórkach zapalnych?
A
- Kwas acetylosalicylowy
- Salicylan sodu
- Sulindak
- Flurbiprofen
15
Q
Zapobieganie rozwoju nowotworów, zwłaszcza jelita grubego przez NSAIDs
A
- Ogólnie NSAIDs, zwłaszcza inhibitory PGHS-2
2. Przez ↑ apoptozy komórek nowotworowych i hamowanie czynników trankrypcyjnych angiogenezy
16
Q
Pobudzanie receptorow PPARγ i α przez NSAIDs
A
-> działanie przeciwzapalne i nasila ustępowanie zapalenia
- Indometacyna
- Ibuprofen
- Fenoprofen
- Kwas flufenamowy
17
Q
Dawkozależność kwasu acetylosalicylowego
A
-> spowodowana silniejszym hamowaniem COX-1
- Mała dawka (75-300mg)
- Średnia dawka 300-400mg
- Duża dawka (500-800 mg)
18
Q
Kwas acetylosalicylowy działanie w małej dawce (75-300mg)
A
- Silnie blokuje agregacje płytek krwi przez nieodwracalne zahamowanie COX-1 (w płytkach nie może być na dużą skalę produkowane nowe bo nie ma jądra komórkowego -> może)
- Nie zmniejsza gorączki ani nie zahamuje procesów zapalnych
19
Q
Kwas acetylosalicylowy działanie w średniej dawce (300-400mg
A
- Obniżenie temperatury ciała (przewaga COX-2 w podwzgórzu)
20
Q
Kwas acetylosalicylowy działanie w dużej dawce (500-800 mg)
A
- Znaczne działanie przeciwzapalne
2. Lek hamuje PGI2 w sródbłonku -> brak/ osłabione działanie przeciwplytkowe
21
Q
Wskazania do użycia NSAIDs
A
- Leczenie ostrych i przewlekłych dolegliwości bólowych o małym i średnim stopniu nasilenia
- Leczenie ogólne i miejscowe schorzeń zapalnych i zwyrodnieniowych stawów
- Leczenie przeciwzapalne w zapaleniu ucha środkowego (ibuprofen) i innych stanach zapalnych gardła i zatok (ogolnie i miejscowo)
- Zwalczanie gorączki
- Hamowanie agregacji płytek (małe dawki ACA)
- Farmakologiczne zamknięcie drobnego przewodu tętniczego (Botalla) -> Indometacyna
- Wskazania w badaniach
22
Q
Hamowanie agregacji płytek (małe dawki ACA) po co
A
- Prewencja choroby niedokrwiennej serca i udarów niedokrwiennych mózgu
- Stan przedrzucawkowy z towarzysząca trombofilia
23
Q
Wskazania do użycia NSAIDs w badaniach
A
- Prewencja nowotworów zwłaszcza jelita grubego -> wybiórcze inhibitory COX-2
- Leczenie zagrażającego porodu przedwczesnego
- Przy długotrwałym przyjmowaniu NSAIDs -> ochrona przed zachorowaniem na chorobę Alzheimera (na razie dane epidemiologiczne)
- Działanie przeciwdepresyjne niektórych NSAIDs
24
Q
Działanie przeciwbólowe NSAIDs wskazania
A
- Ból nocyceptywny, pourazowy, mięśniowy, ekstrakcja zęba, zabiegi chirurgiczne
- Schorzenia zapalne stawów
- Migrena
- Bóle związane z miesiączka
- Bóle związane z przerzutami nowotworowymi do kości
- Ból przewlekły-> paracetamol na 1 stopniu drabiny analgetycznej
- Ból o charakterze kolki
25
NSAIDs w bólu o charakterze kolki
1. Metamizol (Pyralgina)
2. Ma lekkie działanie rozkurczowe
3. Inne NSAIDs są za slabe
26
Działanie przeciwbólowe NSAIDs uwagi
1. Działanie przeciwbólowe NSAIDs potęgują (nie udowodnione) małe dawki:
1) Kodeiny
2) Leków uspokajających (barbituranow)
2. Brak znaczącej tolerancji i zależności fizycznej -> u niektórych pacjentów obserwuje sie niewielkie uzależnienie psychiczne
27
NSAIDs w chorobach stawów
1. Działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
2. Oprócz tego niektóre NSAIDs:
1) Stymulują tworzenie macierzy chrząstki
2) Hamują proces tworzenia macierzy chrzestnej
3. Używane też w leczeniu napadów dny moczanowej
28
NSAIDs stymulujące tworzenie macierzy chrząstki nazwy
1. Tenidap
| 2. Aceklofenak
29
NSAIDs hamujące proces tworzenia macierzy chrzęstnej nazwy
1. Indometacyna
2. Ibuprofen
3. Naproksen
30
NSAIDs Nie maja wpływu na proces tworzenia macierzy chrząstki
1. Kwas tiaprofenowy
| 2. Piroksykam
31
NSAIDs używane w leczeniu napadów dny moczanowej
1. Oprócz Aspiryny i Tolmetyny
2. Aspiryna -> hamuje wydalanie kwasu moczowego w małych dawkach
3. Tolmetyna -> nieskuteczna
32
NSAIDs zwalczanie gorączki
1. Zwalczanie wysokiej gorączki u dzieci i dorosłych
| 2. Zwalczanie objawów przeziębienia -> często z dodatkiem leków obkurczających naczynia nosa i zatok np. pseudoefedryny
33
NSAIDs używane w zwalczaniu wysokiej gorączki u dzieci
1. Paracetamol
| 2. Ibuprofen
34
Działania niepożądane wszystkich NSAIDs
1. Ze strony pp
2. Ze strony układu sercowo- naczyniowego
3. Reakcje skórne
4. Pogorszenie funkcji nerek i hiperkaliemia (zwłaszcza u pacjentów z istniejąca choroba nerek)
5. Astma aspirynowa
6. Ze strony CNS
7. ↑ ciśnienia śródgałkowego (Obie izoformy)
8. Ze strony układu rozrodczego, ciąża i zdrowie płodu
35
Działania niepożądane wszystkich NSAIDs ze strony pp
1. Zaburzenia żołądkowo- jelitowe (biegunka, luźne stolce, bóle brzucha)
2. Uszkodzenie i owrzodzenie śluzówki żołądka i dwunastnicy (COX-1 > COX-2)
3. Perforacja wrzodu (COX-1 > COX-2)
4. Zaostrzenie CU lub choroby Crohna
36
Mechanizm działania uszkodzającego NSAIDs na śluzówkę żołądka
- > zahamowanie powstawania PG (COX-1 > COX-2) w ścianie żołądka skutkuje:
1. ↓ produkcji śluzu
2. ↓ przepływu krwi
3. ↓ wytwarzania śluzówkowych czynników wzrostu
37
Ochrona przed działaniem NSAIDs na śluzówkę żołądka
- > przyjmowanie razem z NSAIDs:
1. PPI lub
2. Mizoprostol (analog PGE1)
38
Działania niepożądane wszystkich NSAIDs ze strony układu sercowo- naczyniowego
1. ↑ Ryzyka sercowo- naczyniowego -> zwłaszcza wybiórcze inhibitory COX-2, ale dłuższe używanie wszystkich oprócz ACA też
2. Zahamowanie agregacji płytek (tylko COX-1)
3. ↑ ryzyka zakrzepicy (zahamowanie COX-2)
4. Zatrzymanie wody i sodu (wszystkie NSAIDs)
5. Obrzęki (wszystkie NSAIDs)
6. ↑ BP (wszystkie NSAIDs)
39
Reakcje skórne po NSAIDs
1. Osutki
2. Rumień
3. Odczyny alergiczne
40
Astma aspirynowa mechanizm
1. AIA = Aspirin-Induced Asthma
2. U osób z AIA występuje defekt genetyczny -> nadekspresja syntazy LTC4 w eozynofilach
3. NSAIDs hamują powstawanie PGE2 w oskrzelach, która hamuje działanie syntazy LTC4 i powstawanie LT cysteinylowych
4. NSAIDs -> ↓ PGE2 -> ↑ LT cysteinylowych -> skurcz oskrzeli
5. Dotyczy większości NSAIDs
41
Astma aspirynowa klinika
1. U 10% chorych na astmę występują napady duszności po podaniu NSAIDs
2. Często obecność polipów w śluzówce nosa (przez nacieki eozynofilowe)
3. Można podać paracetamol, celekoksyb i selektywne inhibitory COX-2
41
Działania niepożądane wszystkich NSAIDs ze strony CNS
1. Zawroty głowy
| 2. Bóle głowy
43
Zespół LUF po NSAIDs
(luteinized uruptured follicle)
1. Zaburzenia płodności u kobiet
2. COX-2 -> duża rola w owulacji
3. Dlatego wybiórcze inhibitory COX-2 szczególnie (ale mogą go wywołać wszystkie NSAIDs)
4. Ustępuje kilka dni po zakończeniu terapii
43
Wpływ NSAIDs na układ rozrodczy, ciążę i płód
1. ↑ ryzyka poronienia
2. Możliwość działania embriotox i teratogennego
3. Upośledzenie kurczliwości macicy oraz przedłużenie porodu
4. Przedwczesne zamknięcie przewodu Botalla
5. Zespół LUF (luteinized uruptured follicle)
45
Działania niepożądane salicylanów niezależne od hamowania COX
1. Objawy zatrucia (salicylismus)
2. Zespół Reye’a
3. ACA upośledza wydalanie kwasu moczowego i może pogorszyć dnę moczanowa w dawce <2g/dobę
4. Działania niepożądane związane ze stosowaniem dużych dawek salicylanów przez dłuższy okres
46
Duże dawki salicylanów przez dłuższy okres
1. Niedokrwistość hemolityczna
2. Zaburzenia gospodarki żelaza
3. U pacjentów z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-P moze dość do ciężkiej hemolizy
46
Objawy przedawkowania salicylanów (salicylismus)
-> jedno z najczęstszych zatruć lekami
1. Szum w uszach
2. Wymioty
3. Zawroty głowy
4. Hiperwentylacja -> alkaloza oddechowa
5. ↑ temperatury (na wskutek rozprzegania łańcucha oddech w mitochondriach)
6. ↑ metabolizmu (nasilenie działania hormonów tarczycy i aktywności układu współczulnego)
47
Skrajne przedawkowanie salicylanów -> przy bd dużych dawkach
1. Porażenie ośrodka oddechowego
| 2. Kwasica o charakterze mieszanym
48
Zespół Reye’a
1. U dzieci do 12 roku życia (nie podaje się Aspiryny do 12 rż.)
2. U dorosłych przy infekcji wirusowej-> NIE daje sie przy infekcji wirusowej ACA
3. Stłuszczenie wątroby i mózgu (mechanizm nieznany)
4. Śmiertelność 70%
5. Dotyczy tylko ACA -> inne NSAIDs można
48
Działania niepożądane Lumirakoksybu niezależne od hamowania COX
1. Ciężka niewydolność wątroby
50
Działania niepożądane Celekoksybu niezależne od hamowania COX
1. Groźne reakcje skórne: toksyczna nekroliza naskórka i zespół Stevensa-Johnsona
51
Działania niepożądane Indometacyny niezależne od COX
1. Splątanie
2. Objawy psychotyczne
3. Omamy
4. Depresja (Indometacyna przypomina struktura serotoninę)
5. Niedokrwistość aplastyczna
6. Małopłytkowość
53
Działania niepożądane pochodnych kwasu propionowego (Ibuprofenu, Flurbiprofenu, Fenoprofenu i Ketoprofenu) niezależne od hamowania COX
1. Szum w uszach
2. Zawroty głowy
3. Jałowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (szczególnie u osób z SLE)
4. Środmiąższowe zapalenie nerek
5. Zespół nerczycowy -> rzadko
6. Wysypki skórne
54
Działania niepożądane pochodnych pirazolonu (Metamizolu i Propyfenazonu) niezależne od hamowania COX
1. Mielosupresja z agranulocytoza
2. Uszkodzenie wątroby
3. Stosunkowo częste reakcje uczuleniowe (anafilaksja zwłaszcza po dożylnym podaniu Metamizolu)
55
Przeciwwskazania do stosowania NSAIDs
1. Czynna choroba wrzodowa żołądka
2. Czynne krwawienie (np. krwotok wewnętrzny), skazy krwotoczne
3. Zaawansowana niewydolność wątroby lub nerek
4. Alergia na lek
5. Astma aspirynowa-> można podawać paracetamol i koksyby
6. Ciąża
7. Dodatkowe przeciwwskazania do podawania konkretnych NSAIDs -> Aspiryny, wybiórczych inhibitorów COX-2
8. (Względne przeciwwskazanie) Należy unikać stosowania NSAIDs w chorobach zapalnych jelit-> uszkodzanie śluzówki
56
NSAIDs w ciąży
1. Należy unikać podawania NSAIDs w ciąży, zwłaszcza w 3 trymestrze -> ryzyko upośledzenia akcji porodowej, ryzyko zamknięcia drożności przewodu tętniczego Botalla
2. Nie powinno sie stosować Paracetamolu w 1 trymestrze (później jest uważany za bezpieczny)
57
Dodatkowe przeciwwskazania do stosowania Aspiryny
1. Nie można podawać dzieciom do 12 roku -> ryzyko zespołu Reye’a
2. Infekcje wirusowe -> inne NSAIDs -> przy aspirynie ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a
3. W dnie moczanowej -> nie można małych dawek ACA
58
Dodatkowe przeciwwskazania do stosowania wybiórczych inhibitorów COX-2
1. Osoby ze ↑ ryzykiem wystąpienia:
1) ACS
2) udaru niedokrwiennego
2. Osoby z przewlekłą HF
3. Należy również unikać podawania klasycznych NSAIDs o wysokim potencjale hamowania COX-2 w tych sytuacjach
