chp2 Flashcards
(53 cards)
explain what each stage of ADME includes
- Η απορρόφηση
= είναι ο ρυθμός και η έκταση με την οποία τα φάρμακα φτάνουν στη συστηματική κυκλοφορία από το σημείο χορήγησης.
- Η κατανομή
= όλες τις διαδικασίες που εμπλέκονται από τη στιγμή που το φάρμακο φθάνει στην κυκλοφορία έως τη στιγμή που απομακρύνεται από το σώμα.
- Ο μεταβολισμός
= όλες τις βιοχημικές διεργασίες που έχουν ως αποτέλεσμα την χημική τροποποίηση της φαρμακευτικής ουσίας
- Η απέκκριση
= είναι η διαδικασία κατά την οποία το φάρμακο αποβάλλεται από τη συστηματική κυκλοφορία μέσω της χολής, των ούρων, των κοπράνων, του ιδρώτα
where and using which mechanisms is the absorption of p.o. drugs usually done
Where? Λαμβάνει χώρα κυρίως σε περιοχές του λεπτού εντέρου
How? μέσω παθητικής διακυτταρικής διάχυσης, μεσολάβησης του φορέα, της παρακυτταρικής μεταφοράς και μέσω της ενδοκυττάρωσης
compare how the absorption of hydrophilic vs lipophilic p.o. drugs is done
Οι λιπόφιλες ενώσεις
—> συνήθως απορροφώνται με παθητική διάχυση
—> μέσω του εντερικού επιθηλίου
Οι υδρόφιλες ενώσεις
—> απορροφώνται μέσω φορέα.
—> Ορισμένες μικρές υδρόφιλες ενώσεις μπορούν να μεταφερθούν μέσω της παρακυτταρικής οδού
What are the 2 θεμελιώδεις παράμετροι that determine the absorption of a drug
- η διαλυτότητα του φαρμάκου
- γαστρεντερική διαπερατότητα
List all the mechanism of drug transport
- Παθητική διάχυση
- Διαπέραση της μεμβράνης δια μέσου των υδάτινων πόρων
- Μεταφορά με εξειδικευμένο μηχανισμό - Διευκολυνόμενη διάχυση
- Μεταφορά με εξειδικευμένο μηχανισμό - Ενεργητική μεταφορά
- Ιοντική ή ηλεκτροχημική διάχυση
- Μεταφορά ζεύγους ιόντων
- Ενδοκύττωση
Is it easy to predict the kinetics of drug transport? explain the different ways that is done
- μηδενοταξική
- Όταν η κινητική δεν είναι μηδενοταξική, η κινούσα δύναμη κατά τη διαδρομή του φαρμάκου στο σώμα είναι η διαφορά συγκέντρωσης μεταξύ 2 χώρων ή 2 διαφορετικών φυσικών ή χημικών καταστάσεων (πρωτοταξική, παθητική μεταφορά)
- Είναι δυνατόν ένα ποσοστό του φαρμάκου να μην είναι σε θέση να διαπεράσει τη μεμβράνη ή η μεταφορά να γίνεται σε δύο άλλους χώρους ταυτόχρονα ή διαδοχικά.
- Ακόμα, είναι δυνατόν η μεταφορά του φαρμάκου να γίνεται με τη βοήθεια μιας συγκεκριμένης χημικής ένωσης (πρωτεΐνης) που παίζει τον ρόλο του φορέα
—> με αποτέλεσμα η έννοια της κινούσας δύναμης να αντικαθίσταται απόλυτα από τη συγκεκριμένη αλληλεπίδραση φαρμάκου-φορέα
Define and describe Παθητική Διάχυση
= Είναι η φυσική τάση των μορίων να μεταφέρονται από μια περιοχή υψηλής προς μια περιοχή χαμηλής συγκέντρωσης.
= Μη ιοντική διάχυση
How?
Διαφορά στη συγκέντρωση του φαρμάκου εκατέρωθεν της μεμβράνης.
—> Η κίνηση των φαρμάκων είναι ένα αποτέλεσμα της κινητικής ενέργειας των μορίων
—> δεν απαιτεί πρόσθετη κατανάλωση ενέργειας
—> responsible for 90% των φαρμάκων
—> Κινητήρια δύναμη – η συγκέντρωση ή ηλεκτροχημική κλίση
What law describes the passive transport + formula
Fick’s law
slide 9 formula
Give all the characteristics of passive transport (membrane, speed of diffusion…)
- Ενεργειακά ανεξάρτητη
- Η συγκέντρωση είναι ίση και στις δύο πλευρές της μεμβράνης όταν επιτυγχάνεται ισορροπία
- Καθώς η μεμβράνη είναι λιπόφιλη, τα λιπόφιλα φάρμακα διαχέονται με μεγαλύτερη ταχύτητα μέσω της διάλυσης τους στο στρώμα λιπιδίων
Speed
—> Μεγαλύτερη η περιοχή & μικρότερο το πάχος της μεμβράνης, τόσο πιο γρήγορη θα είναι η διάχυση (π.χ. στον εντερικό αυλό)
—> Όσο μεγαλύτερος είναι ο συντελεστής κατανομής του φαρμάκου (log P - δείκτης της λιποφιλικότητας), τόσο πιο γρήγορη γίνεται η απορρόφηση
what is “ sink conditions” ?
Το απορροφούμενο παθητικά φάρμακο εισέρχεται στο αίμα και κατανέμεται ταχέως σε ένα μεγαλύτερο όγκο υγρών του σώματος. Συνεπώς, η συγκέντρωση του φαρμάκου στη θέση απορρόφησης (GIT) διατηρείται μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση του φαρμάκου στο πλάσμα
= κατάσταση «sink conditions»
what is συντελεστής διαπερατότητας Ρ? when is it applied into the formula for passive transport? What else is changed when the sink conditions are valid?
- D, A, Ko/w & h είναι σταθερές
—> μπορεί να αντικατασταθεί από μια συνδυασμένη σταθερά που ονομάζεται συντελεστής διαπερατότητας P - Λόγω της κατάστασης «sink condition», η συγκέντρωση C είναι πολύ μικρή σε σύγκριση με την συγκέντρωση CGIT
what kinetics is followed during sink conditions
Η παθητική διάχυση ακολουθεί κινητική πρώτης τάξης (ανεξάρτητη της συγκέντρωσης)
where is Μεταφορά με Εξειδικευμένο Μηχανισμό applied and explain it
Οι μεμβράνες των επιθηλιακών κυττάρων του εντέρου είναι πολωμένες. Η κορυφαία μεμβράνη βλέπει στον εξωτερικό αυλό με πολλές μικρολάχνες για να αυξήσει την επιφάνεια της μεμβράνης
—> Πολλοί μεταφορείς μεμβράνης βρίσκονται σε αυτήν την πλευρά, διευκολύνοντας την απορρόφηση των περισσότερων θρεπτικών συστατικών και πολλών φαρμάκων
describe the different types of φορέας used in Μεταφορά με Εξειδικευμένο Μηχανισμό
Ανάλογα με την κατεύθυνση και την κατηγορία των ουσιών που μεταφέρονται, ο φορέας για τη μεσολάβηση της μεταφοράς μπορεί να:
- μεταφέρει μία μόνο διαλυμένη ουσία ή
- να διευκολύνει τη μεταφορά δύο διαλυμένων ουσιών με την ίδια κατεύθυνση ή
- και να διευκολύνει τη μεταφορά δύο διαλυμένων ουσιών με αντίθετες κατευθύνσεις
what 2 types of transport can occur using transporters
Με βάση τη βαθμίδα συγκέντρωσης των διαλυμένων ουσιών και την ενέργεια που εμπλέκεται στη διαδικασία, η μεταφορά μπορεί να ταξινομηθεί σε:
- διευκολυνόμενη διάχυση
- ενεργή μεταφορά
Explain the steps followed in Μεταφορά με Εξειδικευμένο Μηχανισμό
- Περιλαμβάνει ένα φορέα που δεσμεύεται αναστρέψιμα με τα μόρια διαλυμένης ουσίας
- σχηματίζει ένα σύμπλοκο διαλυμένης ουσίας-φορέα
- Αυτό το μόριο περνάει εγκάρσια κατά μήκος της μεμβράνης προς την άλλη πλευρά και διασπάται, δίδοντας το διαλυμένο μόριο.
- Ο φορέας στη συνέχεια επιστρέφει στο αρχικό μέρος για να δεχτεί ένα νέο μόριο.
Υπάρχουν δύο είδη φορέα μεσολάβησης του συστήματος μεταφοράς:
1. Διευκολυνόμενη διάχυση
2. Ενεργητική μεταφορά (από τον χώρο χαμηλής συγκέντρωσης προς τον χώρο υψηλής συγκέντρωσης)
what is Βαθμός Ειδίκευσης and why is it important when doing Μεταφορά με Εξειδικευμένο Μηχανισμό
= ένας συγκεκριμένος φορέας μεσολαβεί στην μεταφορά μιας ουσίας
—> only found in μεταφορά με εξειδικευμένο μηχανισμό not in passive transport
—> Η χημική ειδίκευση της μεταφοράς με τη μεσολάβηση φορέα είναι τόσο σημαντική
—> ακόμα και μικροαλλαγές στην χημική δομή του μορίου μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικές αλλαγές στο ρυθμό μεταφοράς.
—> Όταν η ειδίκευση δεν είναι και τόσο υψηλή, η ταυτόχρονη παρουσία 2 ουσιών που χρησιμοποιούν για την μεταφορά τους τον ίδιο φορέα μπορεί να επιφέρει ανταγωνισμό
Give and explain an example of μείωσης της μεταφοράς, εξαιτίας ανταγωνισμού στη διαπέραση της κυτταρικής μεμβράνης
—> τα αμινοξέα όταν συγχορηγούνται με τροφή.
- Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούν τον ίδιο φορέα με τα συστατικά της τροφής, που έχουν ανάλογη δομή
- Ενώσεις όπως τα σάκχαρα παρουσιάζουν ανταγωνισμό, καθώς εμπλέκεται το ένα με τη μεταφορά του άλλου.
- Αποτέλεσμα του ανταγωνισμού είναι η επιβράδυνση ή/και η αναστολή της μεταφοράς της ουσίας εκείνης που παρουσιάζει συγκριτικά μικρότερη συγγένεια με το φορέα.
when does φαινόμενο του κορεσμού occur
Δεδομένου ότι ο αριθμός των φορέων που είναι διαθέσιμος για τη μεταφορά μιας χημικής ένωσης σε ένα σύστημα είναι περιορισμένος, το σύστημα παρουσιάζει το φαινόμενο του κορεσμού.
—> Η κινητική που το περιγράφει ονομάζεται κινητική κορεσμού.
—> Εάν ο συνολικός αριθμός των υπό μεταφορά μορίων υπερβαίνει τον αριθμό των διαθέσιμων από τον φορέα θέσεων, τότε η μεταφορά θα επιτελείται με σταθερό ρυθμό, το μέγιστο δυνατό.
—> Η μεταφορά παρουσιάζει μηδενοταξικό χαρακτήρα
What are the 2 subtypes of Μεταφορά με εξειδικευμένο μηχανισμό? when does each occur? describe them
- Facilitated diffusion
- Η μεταφορά γίνεται μόνο προς την περιοχή της χαμηλότερης συγκέντρωσης.
- Πρόκειται για ένα είδος παθητικής μεταφοράς που όμως παρουσιάζει χαρακτηριστικά ειδίκευσης και κορεσμού
- Ενεργός Μεταφορά
- το φάρμακο είναι δυνατό να μεταφερθεί και προς τη περιοχή της υψηλής συγκέντρωσης.
- Και στις δύο περιπτώσεις η πραγματοποίηση της μεταφοράς προϋποθέτει την αρχική κάλυψη ενός ενεργειακού φράγματος
- Η ενέργεια που παρέχεται είτε καταναλώνεται για να γίνει δυνατή η μεταφορά από την πλευρά της χαμηλής συγκέντρωσης προς την πλευρά της υψηλής συγκέντρωσης (ανηφορική μεταφορά).
- Είτε αποδίδεται πάλι στο σύστημα όταν η μεταφορά είναι κατηφορική
—> Η προσφορά ενέργειας γίνεται από την μετατροπή του ΑΤP σε ADP (υδρόλυση του ATP)
Name and describe an important carrier used for drug transport in facilitated diffusion
P- glycoprotein
—> slide 22 -23
compare active vs passive transport
slide 24
what is Eνδοκυττάρωση
= μια διαδικασία κατά την οποία μια ουσία ή μια ένωση εισέρχεται σε ένα κύτταρο χωρίς να περάσει από την λιπιδική μεμβράνη
= μια μη εκλεκτική διαδικασία εγκόλπωσης ουσιών
—> Έχει ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό ενός ενδοκυτταρικού κυστιδίου με την εισβολή της πλασματικής μεμβράνης και τη σύντηξη της
Compare graphically active vs passive transport
slide 26