D-vitamín og lyf við beinþynningu -L3

Question 1

Hver eru helstu hormónin tengt beinunum? (4)

Answer 1

PTH - Parathyroid hormone
Calcitonin
D-vitamín
Estrogen

Question 2

Hvað gerir PTH? (3)

Answer 2

Eykur Calcium-magn í blóði
↑ upptaka úr Ca²⁺ beinum

↑Ca²⁺ frásog úr þörmum

↓Útskilnað í nýrumCa²⁺

Question 3

Hvað gerir Calcitonin? (2)

Answer 3

Minnkar Calcium-magn í blóði

↑ Eykur Ca²⁺ upptöku í beinum

Örvar osteoclasta

Question 4

Hvað gerir D-vitamín varðandi beinin? (3)

Answer 4

↑Eykur Calcium frásog í þörmum

↓ Minnkar Calcium útskiln. í nýrum

Losar Calcium úr beinum

Question 5

Hvað gerir estrogen varðandi bein?

Answer 5

Eykur beinmassa
Örvar osteoblasta

Question 6

Hvaða hormón er talið vera mótverkandi gegn PTH?

Answer 6

Calcitonin

Question 7

Hver eru steinefni beina? (2)

Answer 7

Kalki og fosfati

Question 8

Í hvaða tvo hluta skiptast bein og hvað er hlutfallið á milli þeirra?

Answer 8

Cortical bone 80%

Trabecular bone 20%

Question 9

Hvað gera osteocytes?

Answer 9

Mynda net úr osteoblöstum. Ráða flæði Calcium inn og út úr beininu.

Question 10

Hvað gera osteocytes?

Answer 10

Mynda net úr osteoblöstum. Ráða flæði Calcium inn og út úr beininu.

Question 11

Hvað gerir Hydroxyapatite?

Answer 11

Býr til harða hluta beinsins

Question 12

Hvað gerist í beinunum eftir tíðarhvörf hjá konum?

Answer 12

Estrógen minnkar ⇒ Osteoclasta virkni eykst ⇒ beinþynning

Question 13

Hvað kallast D-vitamínið sem myndast við UV-light?

Answer 13

Cholecalciferol (D3)

Question 14

Hvaða form D-vitamíns kemur úr mat?

Answer 14

Ergo-calciferol

Question 15

Úr hvaða formi D-vitamíns (2x mismunandi form) breytir lifrin D-vitamíni í?

Answer 15

Breytir úr ergo-calciferol (fæða) og chole-calciferol (UV) yfir í Calcidol (25-hydroxyvitamin D)

Question 16

Úr hvaða formi og yfir í hvaða form breyta nýrun D-vitamíni?

Answer 16

Calci*diol (virka form D-vitamíns) yfir í Calci*triol

Question 17

Hvað gerir Calci*triol?

Answer 17

Það sama og PTH.
Hækkar Calcium í blóði

Question 18

Hver er algengasti og mikilvægasti sjúkdómurinn tengdur beinunum?

Answer 18

Osteoporosis (beinþynning)

Question 19

Tvö ástönd sem fólk getur þróað með sér beinþynnignu?

Answer 19

1. Við liðgigt
2. Langtímanotkun barkasterka

Question 20

Hvað gerist í Pagets disease?

Answer 20

Osteoclastar eyða beinunum hraðar en osteoblastar mynda þau. Beinbólga

Question 21

Tveir minniháttar sjúkdómar/ástönd sem tengjast beinum?

Answer 21

1. D-vitamín skortur
2. Meinvörp í beinum

Question 22

Hvað eru bi*phos*pho*nates?

Answer 22

Algengasta lyfið notað gegn beinþynningu.
Tveir phosphonate hópar saman (hence the name).

Analogar við pyrophosphate.

Þeir mynda complexa í beinunum með Calcium.

Þola niðurbrotsensímin

Question 23

Hver er verkun Bi*phos*pho*nates?

Answer 23

Setjast í beininn og þegar að osteoclastar éta þau þá valda þeir apoptosu

Question 24

Frásog biphosphonates?

Answer 24

Þarf að gefa á fastandi maga.

Töfluformi eða æð.

Question 25

Hvernig er útskilnaðurinn á biphosphonates?

Answer 25

70% nýru 30% tekið upp í beininn

Question 26

Ábendingar fyrir bisphosphonates? (4)

Answer 26

1. Beinþynning 2. Hypercalcemia 3. Pagets sjd. 4. Meinvörp í beini

Question 26

Ábendingar fyrir biphosphonates? (4)

Answer 26

1. Beinþynning 2. Hypercalcemia 3. Pagets sjd. 4. Meinvörp í beini

Question 27

Þrjár spes aukaverkanir tengt biphosphonate?(hin eru flensulík)

Answer 27

Sár í vélinda og maga Beinverkir **Beindrep** í kjálka

Question 28

Tvö form sem biphosphonate er gefið?

Answer 28

Töflu og æð

Question 29

Á hverju enda öll biphosphonate lyf?

Answer 29

**-Dronate**

Question 30

mnemonic fyrir biphosphonates?

Answer 30

AIR = Töfluform Alendronate Ibandronate Risedronate

Question 31

Mnemonic fyrir biphosphonates?

Answer 31

IV = ZIP Zoledronate Pamidronate

Question 32

Hjá hvaða hópi eru Estrogen notuð og hverjir eru ókostirnir?

Answer 32

Konum hættar á blæðingu. Ókostirnir eru: Auknar líkur á krabbameini, krans- og heilasjúkdómum,

Question 33

Hvað er denosumab?

Answer 33

Bindist RANKL viðtaka og kemur í veg f. osteoclasta myndun

Question 34

Þrennt spes sem D-vitamín gerir?

Answer 34

Áhrif á losun PTH frá parotid kirtli Eykur starfsemi osteoblasta Sérhæfir enterocyta

Question 35

Helstu aukaverkanir við D-vitamín gjöf? (4)

Answer 35

Beinsársauki Nýrnasteinar GI tract Taugakerfiseinkenni

Question 36

Á hvaða formi er Calcium gefið? (2)

Answer 36

Calcium-lactate og Calcium Glúkónat