H5: stereotypen Flashcards
(43 cards)
- Wat zijn stereotypen?
Het zijn krachtige mentale associaties of denkschema’s waarmee we mensen in groepen gaan plaatsen (= categorisatie). Het gaat over generalisaties, algemene ideeën en beelden over mensen en groepen die wij in ons achterhoofd hebben opgeslagen. Iedereen heeft stereotypen.
- Wat zijn de kenmerken van stereotypen?
1) Stereotypen versimpelen de werkelijkheid
het zijn vaan clichés
2) Ze zijn rigide
Ze zijn een vast onderdeel van ons denkpatroon. Het zijn vaak sterke, krachtige associaties die niet eenvoudig te vervangen zijn door andere beelden.
3) Stereotypen hebben lange wortels.
De generalisaties over bepaalde groepen mensen kunnen een sluimerend bestaan leiden, om daarna opnieuw op te duiken, opnieuw ‘geactiveerd’ te worden (joden, Roma-zigeuners,…).
- Wat zijn de gevolgen van stereotypen?
1) Het vereenvoudigde beeld laat belangrijke informatie buiten beschouwing
2) Het zorgt voor een vertekend beeld van werkelijkheid zonder verschillen en werkelijkheid
3) Het is een uiteindelijke indruk onvolledig of onjuist
4) Stereotypen kunnen gevaarlijk zijn wanneer we in een groep geen individuele verschillen zien
5) Stereotypen dienen soms om de vijandigheid wegens bepaalde groepen te rechtvaardigen.
- Wat is sociale categorisatie bij stereotypen?
Het zijn krachtige cognitieve mechanisme die ervoor zorgt dat wij over anderen meestal in homogene, stereotiepe categorieën denken. Het leidt vaak uit in in-group/out-group opsplitsing: wij en zij.
- Hoe wordt een sociale categorie gevormd?
Volgens twee samenhangende processen:
1. categorisatie, waarbij mensen in groepen worden onderverdeeld.
2. het onderscheid tussen de groepen waartoe men behoort (in-groepen) en andere groepen, waarvan men geen deel uitmaakt (uit-groepen).
- Wat is de functie van sociale categorisatie?
1) Sociale categorisatie helpt ons snel en efficiënt beslissingen te nemen in een sociale context.
2) Dit ‘hokjesdenken’ zorgt ervoor dat we de complexiteit van de binnengekomen stimuli kunnen reduceren om omgeving controleerbaar en hanteerbaar te krijgen.
3) een mechanisme om met de opgedane ervaring en kennis iets te doen naar de toekomst toe.
- Waarom kan sociale categorisatie gevaarlijk zijn?
een gemaakt kader laten we niet gemakkelijk los. We gaan onze waarnemingen inpassen in het idee dat we ons reeds gevormd hebben. = principle of least effort dit leidt tot gebruik van generalisaties en het negeren van informatie, die onze gevormde sociale categorieën in gevaar brengt. Tenslotte kleuren onze interesses onze ‘selectieve bril’. eens een bepaald gegeven geselecteerd, is in onze ogen al een feit, passen we het toe op heel de categorie.
- Wat is sociale representatie binnen stereotypen?
verwijst naar een geheel van waarden, normen, ideeën en handelingsvoorschriften die binnen een bepaalde gemeenschap over een sociaal onderwerp leeft. Het zijn collectief gedeelde waarden, beelden, ideeën en betekenissen die gedeeld worden met andere mensen. Het gaat vooral over sociaal gedeelde kennis over sociale objecten. Heersende sociale representaties in een samenleving zijn een weerspiegeling van de maatschappelijke machtsverhoudingen:
- Wat is een vooroordeel?
Het gaat over een oordeel over een groep of iemand uit die groep. het is emotioneel geladen, meestal negatief en soms positief. Ze behoren tot de geestelijke ‘gereedschapskist’ van de mens: zijn primitieve (weinig ontwikkeld) maar geen abnormale reactiepatronen. Ze Sturen in meer of minder belangrijke mate een groot aantal keuzes dat we dagelijks maken.
- Hoe ontstaat een vooroordeel?
Stereotypen kunnen leiden tot vooroordelen, maar dit gebeurd niet automatisch. Ze worden gevoed door contact of wrijvingen tussen groepen en verergeren in tijden van conflict.
- Wat zijn voorwaarden om je eigen associaties (= vooroordelen en stereotypen) te veranderen?
- Cultureel bewustzijn:
Je moet je bewustzijn van de invloed van stereotypen en vooroordelen en deze bewust corrigeren - Motivatie:
je moet willen werken aan je attitude, gedrag; niemand kan je dwingen om te veranderen. - Mogelijkheid:
bewust (reflectief) stilstaan bij je denken, voelen en waarom we dat denken en voelen.
- Wat is discriminatie?
Het ongelijk behandelen van mensen op grond van kenmerken die er voor die situatie niet toe doen. het heeft betrekking op gedrag en handelingen
- Wat is direct en indirecte discriminatie?
Directe Discriminatie:
Er word een direct onderscheid gemaakt door kenmerken als sekse, leeftijd, handicap of chronische ziekte, afkomst, huidskleur, geloofsovertuiging of seksuele voorkeur.
Bv: je doet hetzelfde werk als je collega, maar krijgt minder betaald omdat je een vrouw bent.
Indirecte discriminatie
Op het eerste gezicht wordt geen onderscheid gemaakt op grond van zaken als sekse, leeftijd of afkomst; een bepaling of regeling tóch nadelig uitpakt voor bepaalde groepen mensen.
Vb. een dansvereniging heeft vastgelegd dat een danspartner van het andere geslacht moet zijn. Zo worden homoseksuele of lesbische stellen indirect gediscrimineerd
- Wat is bewuste en onbewuste discriminatie?
Hier gaat het om de bedoeling, de intentie van de persoon die discrimineert.
Iemand discrimineren kan voortkomen uit onwetendheid, angst of uit toepassing van regels die bedoeld of onbedoeld nadelig uitpakken voor bepaalde groepen. Als er geen goede reden is voor zo’n regel, dan is er sprake van een onbewuste vorm van ongelijke behandeling.
Bv. Bedrijven die voor bepaalde functies liever een man aannemen, omdat “vrouwen het werk niet aan kunnen”. Vrouwen worden dan bewust benadeeld.
- Wat is incidentele discriminatie?
Als gebeurtenissen op zichzelf staan en zich onvoorzien en onregelmatig voordoen
Vb. burenruzie met etnisch getinte scheldpartijen tussen een Nederlandse vrouw en een Afghaanse man; aanslag op een moskee,…
- wat is structurele discriminatie?
als problemen zich telkens herhalen, of als door bepaalde regels groepen stelselmatig worden achtergesteld of benadeeld,. Er zijn dan factoren in de omgeving die er voor zorgen dat de discriminatie ontstaat en blijft bestaan
- Wat is racisme?
het bewust of onbewust als ongelijkwaardig zien en behandelen van mensen op grond van feitelijke of vermeende verschillen in huidskleur, cultuur of afkomst.
ongeoorloofd onderscheid en ongelijke behandeling hangen samen of komen voort uit ideeën over verschillen in gelijkwaardigheid van mensen.
- Wat is grof of dominante racisme?
verwijst naar een negatieve houding tegenover andere groepen of leden uit deze groep, waarbij deze als bedreigend worden afgeschilderd en waarbij ook intiem contact met hen wordt afgewezen.
- Wat is subtiel of alledaags racisme?
racisme die gekenmerkt wordt door het ontkennen van racisme als een bestaand probleem.
Alledaagse racisten gaan er van uit dat:
1) Outgroups harder hun best moeten doen om hun situatie te verbeteren, in plaats van een beroep te doen op maatschappelijke middelen.
2) Outgroups meer krijgen dan dat ze verdienen (micro-agressie)
personen gaan zich in hun dagelijks handelen en denken onbewust laten sturen door hun achterliggende ideologie. Ze beseffen niet dat hun opvattingen of handelingen racistisch zijn.
- Wat zijn voorbeelden van alledaags racisme:
1) Paternalistische compassie
een onbedoelde vernedering, zo subtiel en vaag dat je gaat twijfelen aan je eigen. Je kunt er niet boos om worden en je kan niet zeggen dat ze moeten stoppen omdat ze vaak niet beseffen dat ze racisme vertonen.
2) Etnisch profileren
het gebruik maken van criteria als huidskleur, nationaliteit, etniciteit, taal of geloof bij opsporing of handhaving terwijl dat niet objectief te rechtvaardigen is
3) White privelege
verwijst naar een bijzonder (voor)recht dat geldt voor bepaalde personen of groepen. dingen waar je niet zoveel tot niets voor hebt hoeven doen, maar die je in de schoot geworpen krijgt omdat je een witte/blanke huidskleur hebt.
4) Afrofobie
hedendaags racisme bepaald door historische context. het gaat over een stereotiepe beeld van de primitieve zwarte uit het koloniale verleden. Bv: ze zijn weinig intelligent, enkel in staat om manuele en fysieke arbeid uit te voeren.
angsttheorie
Bepaalde groepen worden als concurrenten op de economische markt ervaren. Er is een angst om het verworvene of privileges te verliezen (jaloezie…meerderheidsstress).
Cultureel racisme
angst voor besmettingsgevaar van hun superieur cultuur door de minderwaardige cultuur van de nieuwkomer
positief zelfbeeld
Discrimineren om gevoelens van superioriteit te rechtvaardigen. Dit gebeurd door de ‘wij’ en ‘zij’ sfeer: ‘wij’ = goed en ‘zij’ = deugt niet
zondebok-principe
In tijden van economische crisis is er een neiging om “zondebokken” aan te wijzen, uit machteloosheid, angst of onzekerheid. We gaan schuld afwentelen op anderen. Dit geeft de kans om zichzelf vrij te pleiten. Het is veilig om de beschuldigende vinger te wijzen naar mensen buiten de eigen groep.
