Hfst 1: De centrale katheter Flashcards
(38 cards)
Wat is een centraal veneuze katheter?
= CVK
- een katheter ingebracht in een dieper gelegen centraal bloedvat.
- centraal gelegen bloedvat is breder -> grotere bloeddoorstroming mogelijk -> minder kans op chemische of mechanische flebitis
Wat is een ongetunnelde katheter?
- katheter met 2 hechtingen vastgemaakt t.h.v. fixatieklipje.
- katheter veelal geplaatst door anesthesist zv die vermoedelijk minder dan 4 weken therapie nodig hebben
Wat is een getunnelde katheter?
- vb: Hickman
- groeit vast in huid
- chirurgisch geplaatst
- indicatie: continue therapie die gegeven zal worden gedurende meer dan 6 maand
- vaker gekozen bij kinderen omdat aanprikken poortkatheter traumatisch kan zijn
Waaruit bestaan CVK’s?
- lumen: enkel-,dubbel-,tri- of vierlumenkatheter -> lopen gescheiden van elkaar in bloedbaan
- luer lock: op einde elk lumen
- afsluitplaatje: op elk lumen -> lumen afsluiten bij leidingwissel
- hechtingen op fixatieplaatje
- katheter is radiopaak
Wat is een naaldloze connector?
- afsluitdop die op het uiteinde van een lumen wordt geplaatst
- multifunctionele werking dat kan gebruikt worden bij perifere, centrale en poortkatheters
Wat is het voordeel van een naaldloze connector?
- membraan van afsluitdopje wordt door veertje op plaats gehouden
- wnr spuit, luer adapter aangesloten -> membraan naar achter geplaatst + vrije doorgang bekomen
- Bij afschakelen sluit membaan vanzelf
=> veilig gewerkt worden en lumen niet telkens afgesloten met afsluitplaatje
Hoe wordt terugstromen van het bloed en dus verstopping van
de katheter te voorkomen bij een CVK?
Op CVK wordt naaldloze connector geplaatst met positieve- of non-diplacement om terugstromen van bloed en dus verstopping van
katheter te voorkomen
Wat is een aandachtspunt bij het vervangen van een naaldloze connector bij een CVK?
naaldloze connector moet elke week vervangen worden. Belangrijk hierbij is lumen af te sluiten met afsluitplaatje wanneer naaldloze connector losgekoppeld wordt
Wat zijn de mogelijke indicaties voor een CVK?
- Toedienen van bepaalde toxische medicatie, chemotherapie of TPN
- Zv met moeilijke of niet toegankelijke perifere vaten die op regelmatige basis bloed moeten afgenomen worden
- Zv met moeilijk of niet toegankelijke perifere vaten IV therapie dienen te krijgen
- Meten centraal veneuze druk (CVD)
Wat is centraal veneuze druk?
druk weergegeven in centrale venen -> informatie over pompfunctie van hart. Wanneer bloed niet goed weggepompt wordt naar longen zal CVD stijgen. Wanneer er te weinig bloed aanwezig is om rond te pompen daalt de CVD. Deze vorm van monitoring vinden we terug binnen het operatiekwartier of op kritieke diensten
Wat zijn de mogelijke punctieplaatsen voor een CVK?
- Vena jugularis interna
- Vena subclavia
- Vena femoralis
Wat zijn de eigenschappen van een CVK in de vena jugularis interna?
o ligt in hals en makkelijk toegankelijk voor arts om aan te prikken
o tip van katheter bevindt zich in onderste 1/3e deel van vena cava
superior of cavo-atriale junctie. Dus net boven rechter atrium om erosie van rechter atrium of aritmieën te voorkomen;
o heeft rechtlijnig verloop waardoor kans op correcte plaatsing groter is
o vergroot infectiegevaar bij mannen omdat afdekkend verband vaker loskomt door baardgroei
o risico op pneumothorax is kleiner dan bij Vena subclavia;
o wordt vaak als onaangenaam ervaren door zv
Wat zijn de eigenschappen van een CVK in de vena subclavia?
o dit is sleutelbeenvene
o tip van katheter bevindt zich in onderste 1/3e deel van vena cava
o meest geschikt voor langdurig gebruik omdat de verzorging van CVK makkelijker verloopt
o minder infectiegevaar omdat er beter afdekkend verband kan aangebracht worden en minder gemakkelijk loskomt
o er is verhoogd risico bij plaatsen van katheter op aanprikken van long -> resulteert in pneumothorax
o bij zv met verhoogd bloedingsgevaar zal men niet voor deze punctieplaats kiezen omdat het niet mogelijk is om af te duwen om bloeding te stoppen
Wat zijn de eigenschappen van een CVK in de vena femoralis?
o vene in liesplooi;
o eenvoudigste punctieplaats maar wordt zelden toegepast wegens te groot risico op infectie
o tip van katheter eindigt in vena cava inferior
o deze vene wordt enkel gekozen in acute situaties zoals bij reanimatie. Nadien moet katheter zo vlug mogelijk verwijderd worden en eventueel vervangen worden door katheter via Vena subclavia of Vena jugularis interna
Door wie wordt een CVK geplaatst?
plaatsing van CVK gebeurt op steriele wijze door arts, meestal anesthesist, waarbij verpleegkundige zal assisteren
Waarom kan de zv bij het plaatsen van een CVK in trendelenburg positie gebracht worden?
Dit zorgt voor een goede vulling van de venen waardoor plaatsing vlotter zal verlopen. Dit vermindert ook risico op luchtembolieën tijdens plaatsen. Tijdens procedure zal continue monitoring aanwezig zijn van hartritme.
Welke techniek kan gebruikt worden bij het plaatsen van een CVK?
arts kan gebruikmaken van echotoestel om de aan te prikken vene te lokaliseren. Bij plaatsen zal hij gebruik maken van Seldinger techniek
Hoe verloopt de Seldinger techniek?
- Scherpe holle naald -> vene aanprikken -> voerdraad wordt door naald tot in vene geplaatst waarna naald verwijderd wordt
- stompe dilatator wordt over voerdraad geplaatst om opening te vergroten tot breedte van katheter
- stompe canule wordt verwijderd -> definitieve katheter over voerdraad geschoven tot in diepe vene -> voerdraad verwijderd
- katheter wordt gehecht + op steriele manier verband aangelegd en lumina volgens functie aangesloten
Wat zal men doen na het plaatsen van een CVK?
Na het plaatsen is het belangrijk om de positionering te controleren, alsook ter controle van
een pneumothorax. Dit gebeurt aan de hand van een RX-opname
Wat zijn de mogelijke verwikkelingen bij een CVK?
- Infectie t.h.v. insteekplaats
- Verstopping van katheter
- Luchtembool
- Sepsis
Wat kan men doen ter preventie van Infectie ter hoogte van de insteekplaats van een CVK?
Een goede verzorging van katheter is noodzakelijk. Het verband dient wekelijks of indien verband zou loskomen, verzorgd te worden
Wat zijn mogelijke oorzaken van verstopping van katheter bij CVK?
klontervorming of afknikken van de katheter
Wat zal men doen bij klontervorming in de katheter van het CVK?
- NOOIT katheter doorspuiten -> trombus komt anders in bloedbaan terecht. Men kan proberen trombus te aspireren
- Indien trombus verwijderd is, kan gespoeld worden met minimum 10 ml fysiologisch -> pulserende wijze om ook randen van katheter te vrijwaren van bloedresten
Wat zal men doen bij afknikken van katheter bij CVK?
Bij afknikken van katheter zullen we de oorzaak opzoeken en verhelpen. Meestal door hoofd iets te draaien van zorgvrager
