Hfst 5: Thoraxdrainage

Question 1

Hoe ontstaat een pneumothorax?

Answer 1

Normaal is pleuraholte één gesloten geheel dat vacuüm is. Wanneer lucht tussen beide pleurabladen terecht komt omwille van beschadiging van één of beide pleurabladen (pleura visceralis en pleura parietalis) valt negatieve druk en dus ook
het vacuüm weg

Question 2

Wat gebeurt er wanneer er vocht in de pleuraholte komt?

Answer 2

Wanneer vocht in pleuraholte terecht komt omwille van bijvoorbeeld maligniteit kan dit benauwdheid met zich meebrengen

Question 3

Wat is het doel van thoraxdrainage?

Answer 3

doel van thoraxdrainage is afvoeren van lucht en vocht zodat long zich normaal kan ontplooien en zorgvrager terug normaal kan ademen

Question 4

Hoe kan de indicatie voor een thoraxdrainage onderverdeeld worden?

Answer 4

indicaties kunnen ingedeeld worden in 2 groepen afhankelijk van doel (verwijderen van lucht of vocht) waarvoor thoraxdrain geplaatst wordt

Question 5

Hoe kan een spontane pneumothorax ingedeeld worden?

Answer 5

• Primaire oorzaak
• Secundaire oorzaken:
  o onderliggend longlijden
  o trauma
  o iatrogene oorzaken

Question 6

Wat gebeurt er bij een pneumothorax met een primaire oorzaak?

Answer 6

oorzaak is onbekend. Grote magere mannen lopen hierbij groter risico. Zonder enige reden ontstaat klein defect in één of beide pleura. Er ontstaat plots scherpe pijn bij ademhalen. Na enige tijd krijgt zorgvrager het benauwd en wordt hij kortademig. De symptomen verminderen wel waardoor personen soms enige tijd met pneumothorax rondlopen zonder het te beseffen

Question 7

Hoe kan onderliggend longlijden zorgen voor een pneumothorax?

Answer 7

elke longziekte vormt gevaar. Het longweefsel en/of de pleura kunnen hun stevigheid verliezen waardoor pleura makkelijker scheurt
De
benauwdheid en pijn nemen toe naarmate grootte van pneumothorax. Vaak ontstaat gevoel van niet meer kunnen doorademen

Question 8

Welke vormen van longlijden kunnen bijvoorbeeld zorgen voor pneumothorax?

Answer 8

longemfyseem, tuberculose, chronische bronchitis, sarcoïdose en bronchiaal astma

Question 9

Hoe kan trauma zorgen voor een pneumothorax?

Answer 9

een vreemd of lichaamseigen materiaal brengt een beschadiging toe aan de pleura. Voorbeelden zijn ribfracturen, messteek, ….

Question 10

Hoe kunnen iatrogene oorzaken zorgen voor een pneumothorax?

Answer 10

door medische procedure ontstaat pneumothorax door beschadiging van pleura bv. bij plaatsen van CVK, mechanische beademing met hoge drukken of bij chirurgische ingreep t.h.v. longen wordt bewust het vacuüm onderbroken om ingreep goed te kunnen uitvoeren

Question 11

Hoe wordt de diagnose van een pneumothorax gesteld?

Answer 11

De diagnose en opvolging gebeurt aan hand van RX opname. Hierop krijgt men duidelijk beeld van ernst van pneumothorax. longweefsel is duidelijk zichtbaar

Question 12

Waar wordt een thoraxdrain geplaatst bij een pneumothorax?

Answer 12

thoraxdrain hoog in pleuraholte geplaatst worden om lucht te verwijderen en vacuüm te herstellen

Question 13

Wat houd een spanningspneumothorax in?

Answer 13

levensbedreigende situatie waarbij er druk wordt opgebouwd tussen twee longvliezen. druk kan long dichtdrukken, maar ook hart en belangrijke bloedvaten wegdrukken. Hierdoor komt bloedcirculatie in gedrang, wat levensbedreigende situatie is. spanningspneumothorax is eerder
zeldzaam

Question 14

Hoe kan pleuravocht ingedeeld worden?

Answer 14

transsudaat en exsudaat

Question 15

Wat is transsudaat?

Answer 15

helder vocht tussen pleurabladen dat veroorzaakt wordt door circulatiestoornis. Hierbij zal men geen thoraxdrain plaatsen

Question 16

Wat ligt er aan de oorzaak van exsudaat?

Answer 16

infectie, maligniteit of auto-immuunziekte liggen aan de oorzaak van de productie van exsudaat. Hiervoor is wel drainage van het vocht noodzakelijk.
Ook bloed ten gevolge van operatie of groeiende longtumoren kunnen aan oorzaak liggen van pleuravocht.

Question 17

Welke vormen van pleuravocht zijn er?

Answer 17

• hydrothorax: aanwezigheid van vocht tussen de pleuravliezen;
• hemothorax: bloed in de pleuraholte;
• empyeem pus (etter) in de pleuraholte, ook wel pyothorax genoemd;
• chylothorax: lymfe in de pleuraholte

Question 18

Wat is het gevolg van pleuravocht?

Answer 18

Door aanwezigheid van vocht wordt long ingeduwd waardoor hij niet over zijn volle capaciteit beschikt. zorgvrager krijgt benauwd gevoel en moeilijkheden om te ademen. Afhankelijk van oorzaak kan dit acuut of langzaam verloop kennen

Question 19

Hoe wordt de diagnose van pleuravocht gesteld?

Answer 19

Net zoals bij een pneumothorax zal diagnosestelling gebeuren aan hand van RX-opname waarbij men duidelijk aanwezigheid van vocht zal waarnemen

Question 20

Waar wordt een thoraxdrain geplaatst bij een pleuravocht?

Answer 20

Bij pleuravocht zal thoraxdrain laag in pleuraholte geplaatst worden om goede drainage te bekomen

Question 21

Wat zijn de symptomen van pleuravocht?

Answer 21

• kleine pneumothorax verloopt vaak asymptomatisch;
• dyspnoe, tachycardie, hypotensie;
• pijn aan getroffen zijde: acuut optreden van pijn, unilaterale scherpe pijn die uitstraalt naar schouder en nek;
• fladderthorax;
• bij pneumothorax: subcutaan emfyseem met crepitatie bij palpatie;
• cyanose;
• angst;
• bij hemothorax: hypovolemische shock;
• desaturatie;
• bloedgassen: lage PaO2

Question 22

Wie plaatst een thoraxdrain?

Answer 22

De plaatsing van een thoraxdrain gebeurt door de chirurg, onder lokale of algemene
verdoving. Als verpleegkundige bieden we assistentie

Question 23

Via welke toegangswegen kan een thoraxdrain geplaatst worden?

Answer 23

• laterale benadering: in 4de of 5de intercostale ruimte op voorste tot middelste axillaire lijn;
• anterieure benadering: in 2de intercostale ruimte op midclaviculaire lijn.

Question 24

Wat gebeurd er na plaatsing van een thoraxdrain?

Answer 24

thoraxdrain vastgemaakt aan huid met speciale hechting: tabakzaknaad (beursnaad). Bij verwijderen van drain kan opening hierdoor gemakkelijk dichtgetrokken worden door aan 2 uiteinden te trekken. Na plaatsing van thoraxdrain wordt altijd RX thorax uitgevoerd om positie van drain te controleren

Question 25

Welke vormen van thoraxdrainage bestaan er?

Answer 25

- 3-flessensysteem - analoog drainagesysteem - digitaal drainagesysteem (Thopaz) - passieve of actieve drainage

Question 26

Hoe werkt het 3-flessensysteem bij thoraxdrainage?

Answer 26

- eerste fles: collectorkamer en vangt vocht op. - tweede fles: waterslot -> veiligheidssysteem dat ervoor zorgt dat lucht wel uit drain kan maar niet in omgekeerde richting. - derde fles: drukcontrolekamer en limiteert de zuigkracht van vacuümsysteem. De diepte van water regelt kracht waarmee drain aanzuigt.

Question 27

Hoe werkt het analoog drainagesysteem?

Answer 27

- 3 flessensysteem werd in 1 compartimentssysteem ondergebracht. - drainagesysteem wordt voorbereid door verpleegkundige die water toe zal voegen om waterslot te bekomen en correcte hoeveelheid vloeistof zal toevoegen om zuigkracht te bepalen - systeem wordt aangesloten aan vacuüm dat aanwezig op kamer en leiding wordt geopend zodat zuigkracht geactiveerd wordt - drainagesysteem maakt borrelend geluid

Question 28

Hoe werkt het digitaal drainagesysteem (thopaz)?

Answer 28

- digitaal drainagesysteem houdt elektronische gegevens bij over hoeveel vocht gedraineerd werd en of er luchtlek aanwezig is. - druk kan eenvoudig worden ingesteld en er bevindt zich automatische klep die optreedt als waterslot - systeem is veel compacter en moet niet meer aangesloten worden op apart vacuümsysteem - Het is voorzien van batterij voor transport. Er is opvangreservoir aanwezig van 300, 800 of 2000 ml.

Question 29

Hoe werkt passieve drainage?

Answer 29

- gebeurt op basis van ademhaling -> positieve druk van uitademen zorgt ervoor dat vocht of lucht vanzelf naar buiten komt - waterslot zal voorkomen dat vocht of lucht terug kan stromen -> druk van -8 cm H2O gebruikt. Het lichaam herstelt zich op deze manier spontaan, zonder actieve handelingen.

Question 30

Hoe werkt actieve drainage?

Answer 30

vacuümpomp gecreëerd waardoor negatieve druk ontstaat -> grotere hoeveelheden lucht en vocht naar buiten gezogen -> Hoe lager flow, hoe meer actief er wordt gezogen Een druk van -20 cm H2O wordt gezien als standaard voor actieve drainag

Question 31

Wanneer wordt actieve thoraxdrainage gebruikt?

Answer 31

Dit wordt best enkel in eerste acute fase gebruikt waarbij zv nog zeer moeilijk heeft om te ademen. Langdurig gebruik van actieve drainage geeft verhoogde kans op complicaties zoals irritatie van pleura

Question 32

Wat zijn de mogelijke complicaties van thoraxdrainage?

Answer 32

- pijn - benauwdheid - pleuravocht - spanningspneumothorax - subcutaan longemfyseem - lekkage van vocht - infectie van de insteekopening

Question 33

Waardoor kan pijn ontstaan bij thoraxdrainage?

Answer 33

thoraxdrain wordt midaxillair tussen ribben geplaatst. Door zuigkracht komen pleura dicht tegen drain waardoor dit pijn kan veroorzaken -> belangrijk dit vooraf te melden aan zorgvrager zodat adequate pijnstilling kan gegeven worden

Question 34

Waardoor kan benauwdheid ontstaan bij thoraxdrainage?

Answer 34

- Na plaatsen van thoraxdrain zou benauwdheid minder moeten worden doordat long meer is uitgezet. - Indien er lucht zou ontsnappen langs thoraxdrain kan dit benauwdheid verergeren. - Bij acute benauwdheid moet men er steeds op alert zijn dat thoraxdrain niet is afgeknikt waardoor doel niet meer kan worden uitgevoerd

Question 35

Waardoor kan pleuravocht ontstaan bij thoraxdrainage?

Answer 35

- Controleer steeds pleuravocht op hoeveelheid en kleur - Bruin vocht is oud bloed, helderrood bloed zal wijzen op actieve bloeding terwijl groen vocht meestal wijst op infectie - Bij pneumothorax zal weinig tot geen vocht aanwezig zijn. Indien toch meer dan 100ml bloed aanwezig is kan dit wijzen op bloeding ter hoogte van longen - Wanneer op half uur tijd meer dan liter pleuravocht gedraineerd wordt, zet je drain tijdelijk stop en verwittig arts - Door te snelle vochtdrainage kan hypotensie ontstaan. Vaak wordt deel gecompenseerd door IV extra vocht toe te dienen

Question 36

Wat is een spanningspneumothorax?

Answer 36

aandoening waarbij er zich toenemende hoeveelheid lucht in pleuraholte ophoopt. Er is lek ontstaan waardoor lucht alleen naar binnen kan en niet meer naar buiten. Dit veroorzaakt grote druk in pleuraholte, met als gevolg dat long -hartfunctie ernstig vermindert. Bijvoorbeeld door afknikking van afvoerslangen of tijdens transport wanneer de drain niet openstaat

Question 37

Waardoor kan subcutaan longemfyseem ontstaan bij thoraxdrainage?

Answer 37

- Wanneer insteekopening te groot is voor drain kan buitenlucht terechtkomen in pleuraholte en weefsels rondom -> lucht kruipt onder huid. Rondom opening kan je verdikking zien van huid die crepiteert - te grote druk op insteekopening wanneer drain verstopt zou zijn - Controleer bij elke verbandwissel of subcutaan emfyseem aanwezig is

Question 38

Waardoor kan lekkage van vocht ontstaan bij thoraxdrainage?

Answer 38

Door te grote incisie kan er vocht lekken naast thoraxdrain. Het verband zal hierdoor verweken. De drain wordt steeds gehecht maar wanneer lekkage ontstaat, moet de huid dichter bij drain geplaatst worden met behulp van huidstrips.

Question 39

Hoe kan infectie van insteekopening bij thoraxdrainage vermijd worden?

Answer 39

Laat, na plaatsen van thoraxdrain, verband 48 uur gesloten. Verzorg nadien dagelijks insteekplaats. Gebruik voor verzorging een splitkompres en absorberend verband om insteekplaats goed af te dekken. Controleer bij elke verzorging op tekenen van infectie.

Question 40

Wanneer wordt een thoraxdrain verwijderd?

Answer 40

Wanneer zv hemodynamisch stabiel is en drainproductie minder dan 30 ml per 24 uur is mag drain verwijderd worden of indien luchtlekkage gestopt is

Question 41

Hoe wordt een thoraxdrain verwijderd?

Answer 41

De drain zal verwijderd worden door arts. hechting om drain te fixeren zal eerst verwijderd worden. Er zal aan zv gevraagd worden om uit te ademen en op dat ogenblik zal drain verwijderd worden

Question 42

Wat gebeurd er bij het verwijderen van een thoraxdrain met een beursdrain?

Answer 42

Indien beursnaad werd geplaatst zal deze aangetrokken worden. beursnaad zijn hechtingen rondom insteekplaats die, wanneer ze aangetrokken worden, werken als strop

Question 43

Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij een thoraxdrain?

Answer 43

* patiënt observeren * teruglopen van vloeistof en lucht mag niet! * drainagesysteem stabiel op grond, niet plat; * afvoerslangen controleren op stase, verstopping en afknikking (spanningspneumothorax); * controleer of er geen lekkage is langs insteekpunt van thoraxdrain of er infectietekens aanwezig zijn * observeer en rapporteer kleur en hoeveelheid van drainagevocht * laat pt, bij bedrust, zoveel mogelijk halfzittende houding aannemen * stimuleer patiënt tot diep zicht en hoesten om pneumonie te voorkomen; * dagelijkse verzorging insteekplaats thoraxdrain * controleer waterslot * extra fixatie afvoerslang om tractie te voorkomen; * thoraxdrain mag enkel afgeklemd worden tijdens wisselen van drainagesysteem; * laat afvoerslang regelmatig leeglopen in opvangsysteem door heveling toe te passen * controleer drukcontrolekamer * als meer dan 250 ml bloed gedurende 3 uur wordt opgevangen in collectorkamer en er geen afname van dit bloed gezien wordt dan moet arts onmiddellijk verwittigd * tijdens vervoer vacuüm afzetten