Hoofdstuk 2 (deel 1)

Question 1

Ontstaan, evolutie en belang

Leg het ontstaan uit.

Answer 1

Babylonië (18e eeuw v.C.)
- Codex van Hammurabi
Huis niet sterk genoeg -> stort in -> eigenaar door -> doodstraf voor bouwer

Griekenland (4e eeuw v.C.)

• Aristoteles
• Onderscheid tussen het verstandig beheer van huishoudelijke middelen en enkel op winst gerichte geldmakerij
• Dat laatste was volgens hem niet goed voor de mens, noch voor de samenleving

Middeleeuwen

• Islam
• Renteverbod: verbod om geld uit te lenen tegen rente

Eind 19e eeuw

• Intensieve debatten over de sociale kwestie
• Debatten over armoede van de arbeiders en wat daarbij de verantwoordelijkheid was van de werkgevers

In 1918

• Code of Ethics (ethische code)
• Een ethische code is een geheel van regels, richtlijnen en waarden die richtinggevend zijn voor het ethisch handelen van de werknemers, zowel binnen het bedrijf als in hun interactie met de klanten

In 1920
- Personeelsbeleid

• Een personeelsbeleid is het geheel van maatregelen gericht op arbeid dat helpt de organisatiedoelstellingen te verwezenlijken

In 1951
- Perfect Circle Corporation: Ethics in Overall

In jaren ‘70

• Multinationals
• Gaat vooral over de verantwoordelijkheid van multinationals in de derde wereld

Question 2

Ontstaan, evolutie en belang

Leg uit

Answer 2

Van randfenomeen naar algemeen verspreid en complex fenomeen
- Het nieuwe statuur van bedrijfsethiek is het logische gevolg van een aantal recente
maatschappelijke ontwikkelingen
o Modernisering (economisering en vertechnisering)
o De groeiende macht van bedrijven
o Technologische ontwikkelingen
o Globalisering
o Democratisering van de moraal / het moreel gezag

Question 3

Modernisering

Answer 3

Het proces dat we modernisering noemen bestaat uit twee deelprocessen
o Economisering
Vrij markt – Adam Smith (18e eeuw)
o Vertechnisering

Question 4

Economisering

Answer 4

“de tentakels van de economische realiteit dreigen elke andere sociale sfeer in haar principes aan te tasten om ze tenslotte te annexeren”, Max Weber

Bij de opkomst van de moderne tijd zien we dat de economie steeds belangrijker wordt en uiteindelijk alle andere domeinen van het maatschappelijk leven gaat doordringen.

Bij economisering zien we twee dingen gebeuren:

A) Toenemende versmelting van nut en waarde: iets is nuttig als het een waarde heeft en iets is van waarde als het nut oplevert.

• De waarde van een ding of een zaak is de prijs die mensen willen betalen om er gebruik van te maken.
• Ook binnen non-profit organisaties lijkt de economische logica de overhand te nemen

B) Relaties worden geduid in markteconomische termen:
Bv. patiënten worden cliënten, scholen en zorginstellingen worden bedrijven, directeuren heten managers
- Het functioneren wordt beoordeeld in termen van kwaliteit van doelmatigheid.

Question 5

Economisering

Leg uit wat vrije markt is, wat de onzichtbare hand is.

Answer 5

• In een vrije concurrerende markt = de prijs zo veel gelijk aan de natuurlijke prijs.
• De concurrentie dwingt de aanbieders het goed aan de bieden tegen een zo laag mogelijke prijs, doen zij dit niet worden zij afgestraft door verlies van marktaandeel aan de concurrenten.
• Als er een tekort is van een bepaald goed neemt de prijs toe. Dat lokt extra aanbod wat de vraag remt.

=> De vrije markt levert de optimale situatie voor de samenleving door actoren die enkel hun eigen belang nastreven.

Onzichtbare hand: Metafoor voor het nastreven van eigen belang die het algemeen belang zal
bevorderen
Bv. prijs verlagen om marktaandeel te behouden -> meer klanten blij -> algemeen belang geholpen

Afhankelijk van de rule of law (geheel van wetten en morele normen).

• Mensenrechten ter bescherming van het individu
• Afdwingbare contractuele akkoorden ter bescherming van het eigendomsrecht
• Rechtvaardigheid: alle voor- en nadelen van de ruil moeten +- gelijk zijn.
• Nodige infrastructuur (gelijke toegang tot informatie, producten en diensten voor iedereen)

Question 6

Verwetenschappelijking en vertechnisering

Answer 6

Dit technisch denken is slechts 1 mogelijkheid maar het is de overheersende mogelijkheid; met moderne wetenschap en techniek kan de mens zelf zijn aards
paradijs maken.

Resultaat: een doorgedreven rationaliteit op het niveau van de economie en techniek zorgt voor een
irrationaliteit op het niveau van de bredere samenleving. (weinig tot geen ruimte voor menselijk
bestaan)

Gevolg: schandalen gebeurden -> angstpsychose

Reactie:
- Integrale kwaliteitszorg
- Maatschappelijk verantwoord ondernemen
- Public policy
o Overheid legt het ge

Question 7

Verwetenschappelijking en vertechnisering

- Integrale kwaliteitszorg

Answer 7

o Evenwicht tussen technische/economische dimensie & ethische dimensie
o Managementfunctie die de organisatie richt op kwaliteit door ervoor te zorgen dat de resultaten die de organisatie beoogt aan de vooropgestelde eisen voldoen.

Question 8

Verwetenschappelijking en vertechnisering

- Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Answer 8

o Streeft naar gelijke burgerrechten voor minderheden en vrouwen
o Milieubescherming, veiligheid, …

Heel wat problemen:
Geen duidelijke richtlijnen hoe je met sociale en ethische problemen moet omgaan.
Bedrijven bevinden zicht in een competitief omgeving, oplossen van sociale en ethische problemen = prijzen en, zorgt voor een competitief nadeel.

Question 9

Verwetenschappelijking en vertechnisering

- Public policy

Answer 9

o Overheid legt het gedrag van de bedrijfswereld aan banden

o Geeft zekerheid