Hoofdstuk 9: Aanvullende rechtsbescherming bij de burgerlijke rechter

Question 1

Bij welke overheidshandelingen ontbreekt de rechtsbescherming bij de bestuursrechter?

Answer 1

1) Een aantal beslissingen die wel een besluit zijn, zoals:
- art. 8:3 lid 1 Awb
- art. 8:4 Awb
- art. 8:5 lid 1 Awb

2) Andere handelingen dan besluiten, zoals:
- Privaatrechtelijke rechtshandelingen
- Feitelijke handelingen

Question 2

Wanneer kan een niet-ontvankelijkheid van de eiser worden uitgesproken?

Answer 2

• Als een bestuursrechter is aangewezen om te beslissen over een beslissende voorvraag
• Een bestuursrechtelijke voorziening heeft voor de eiser opengestaan, zonder dat hij deze heeft benut

Question 3

Wat is formele rechtskracht?

Answer 3

Een besluit heeft formele rechtskracht als het rechtens onaantastbaar is geworden. Er staan geen normale rechtsmiddelen meer tegen open

Question 4

Op welke uitgangspunten berust het beginsel van formele rechtskracht?

Answer 4

• Concordantiegedachte: voorkomen dat de burgerlijke rechter inzake vragen waarover ook de bestuursrechter tot oordelen is geroepen, tot een ander oordeel komt dan deze
• Specialisatiegedachte: de beoordeling of een besluit in overeenstemming is met het bestuursrecht, komt bij uitstek toe aan de bestuursrechter
• Het belang van de rechtszekerheid, inhoudende dat niet langdurig twijfel bestaat over de rechtsgeldigheid van een besluit

Question 5

Welke uitzonderingen bestaan er op de verdeling van rechtsmacht?

Answer 5

• De bestuursrechtelijke procedure hoeft niet te zijn gevolgd als de burger door het bestuur op het verkeerde been is gezet
• De bestuursrechtelijke procedure hoeft niet te zijn gevolgd als sprake is van een onaanvaardbaar tekort aan behoorlijke rechtsbescherming
• De bestuursrechtelijke procedure hoeft niet te zijn gevolgd als de burger en het bestuur het eens zijn over de rechtmatigheid of de onrechtmatigheid van het onderliggende besluit
• De bestuursrechtelijke procedure hoeft niet te zijn gevolgd als de burger in plaats van bij de bestuursrechter over een zelfstandig schadebesluit te procederen, zijn schadeclaim bij de burgerlijke rechter aanhangig maakt
• Bij niet tijdig beslissen rijst de vraag of sprake is van formele rechtskracht
• Verder rijst de vraag of het gemeenschapsrecht er in bepaalde gevallen toe dwingt een uitzondering te maken op het beginsel van de formele rechtskracht
• De bestuursrechtelijke procedure hoeft niet te zijn gevolgd als de burger de rechtsgeldigheid van een onderliggend algemeen verbindend voorschrift wil aanvechten, mits dit algemeen verbindend voorschrift direct werkt

Question 6

Welke twee soorten toetsing zijn er bij acties inzake onrechtmatige wetgeving?

Answer 6

1) Rechstreekse toetsing
2) Exceptieve toetsing

Question 7

Wat houdt rechtstreekse toetsing in?

Answer 7

De rechter toetst de rechtmatigheid van wetgeving in het kader van een procedure die rechtstreeks is gericht tegen die wetgeving

Question 8

Wat houdt exceptieve toetsing in?

Answer 8

In het kader van een procedure tegen een ander besluit komt de rechtmatigheid van de ‘onderliggende’ wetgeving, de ‘basisregeling’, aan de orde

Question 9

De Hoge Raad wil wetgeving zo veel mogelijk exceptief laten toetsen door de gespecialiseerde bestuursrechter. Daarbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen?

Answer 9

• Indirect werkende wetgeving
• Direct werkende wetgeving

Question 10

Wat houdt indirect werkde wetgeving in?

Answer 10

Schept slechts afdwingbare rechten of plichten via een daarop gericht uitvoeringsbesluit, zoals bij subsidies, uitkeringen of heffingen

Question 11

Wat houdt direct werkende wetgeving in?

Answer 11

Bevat door strafvervolging of door een lob of lod te handhaven plichten in verbods- of gebodsbepalingen; de belanghebbende ondervindt de werking van een avv rechstreeks