Hoorcollege 7: Stoornissen met Somatische Symptomen Flashcards
(28 cards)
Psychische stoornis: syndroom
- Cluster van symptomen die meer voorkomt dan op basis van toeval te verwachten is. Er is vaak geen duidelijke gemeenschappelijke oorzaak te benoemen
- Het gaat om “niet normale” ervaringen of gedragingen; de symptomen horen bij elkaar
- Deze presentatie van symptomen is af te bakenen (herkenbaar) ten opzichte van andere syndromen
- Puur beschrijvend, de (lichamelijke) oorzaak hoeft niet bekend te zijn
Beschermende Factoren
- Predisponerend
- Luxerend
- Onderhoudend
Predisponerende factoren
waarom u
Luxerende factoren
waarom nu
Onderhoudende factoren
waarom nog
Biopsychosociaal model
Biologische, psychologische en sociale aspecten hebben invloed op de somatische symptomen
Kernsymptomen van somatic symptom and relative disorders (SSRD)
Vermoeidheid & Pijn
Somatisch-symptoomstoornis: checklist
- Een of meer lichamelijke klachten waar de betrokkene onder lijdt, of die het dagelijks leven in significante mate verstoren
- Excessieve gedachten, gevoelens of gedragingen samenhangend met de lichamelijke klachten of de hiermee gepaard gaande zorgen over de gezondheid, tot uiting komend in minstens één van de volgende kenmerken:
— Disproportionele en persisterende gedachten over de ernst van de klachten (cognities)
— Een persisterende hoge mate van ongerustheid over de gezondheid of de klachten (affect)
— Het excessief veel tijd en energie besteden aan deze klachten of aan de zorgen over de gezondheid (gedrag) - Niet elke afzonderlijke klacht hoeft steeds aanwezig te zijn, maar het hebben van klachten op zich is wel persisterend (meestal langer dan 6 maanden)
Somatisch-symptoomstoornis: Met voornamelijk pijn
Deze specificatie geldt voor mensen van wie de klachten vooral bestaan uit pijn
Somatisch-symptoomstoornis: Persisterend
Een persisterend beloop wordt gekenmerkt door ernstige klachten, duidelijke beperkingen in het functioneren en een lange duur (langer dan zes maanden)
Somatisch symptoomstoornis: Actuele ernst
- Licht: Slechts één van de in criterium B genoemde symptomen is aanwezig
- Matig: Er zijn twee of meer van de in criterium B genoemde symptomen aanwezig
- Ernstig: Er zijn twee of meer van de in criterium B genoemde symptomen aanwezig, en er zijn multipele lichamelijke klachten (of één zeer ernstige lichamelijke klacht)
Somatisch Onvoldoende verklaarde
Lichamelijke Klachten (SOLK)
ALK (SOLK) syndromen duren in de regel > enkele weken (tot jarenlang), terwijl er geen medisch of biLologisch substraat of defect gevonden kan worden die de symptomen verklaart
Ziekteangst stoornis: checklist
- Preoccupatie met het hebben of krijgen van een ernstige ziekte
- Lichamelijke klachten zijn niet aanwezig, of, als dit wel het geval is, slechts in lichte mate
- Er is een hoge mate van angst over de gezondheid, en de betrokkene is snel verontrust over de eigen gezondheidstoestand
- De betrokkene vertoont excessief gezondheidsgerelateerd gedrag
- De preoccupatie met ziekte is minstens zes maanden aanwezig maar de specifieke ziekte die wordt gevreesd kan in die periode veranderen
- De ziekte gerelateerde preoccupatie kan niet beter worden verklaard door een andere psychische stoornis
Ziekteangst stoornis: Zorgzoekende type
Er wordt veel gebruik gemaakt van somatische zorg, in de vorm van artsenbezoeken, of het ondergaan van tests en onderzoeken
Ziekteangst stoornis: Zorgmijdende type
Er wordt zelden een beroep gedaan op somatische zorg
Conversie stoornis / Functionele Neurologische Stoornis (FNS): checklist
- Een of meer symptomen van veranderingen in de willekeurige motorische of de sensorische functies
- Uit klinisch onderzoek blijkt dat het symptoom incompatibel is met een bekende neurologische of andere somatische aandoening
- Het symptoom of de deficiëntie kan niet beter worden verklaard door een somatische of psychische stoornis
- Het symptoom of de deficiëntie veroorzaakt klinisch significante lijdensdruk of beperkingen in het sociale of beroepsmatige functioneren of in het functioneren op andere belangrijke terreinen, of behoeft somatisch onderzoek
Nagebootste stoornis: checklist
‘Syndroom van Münchhausen’ (opgelegd aan zichzelf)
- Het voorwenden van lichamelijke of psychische klachten of verschijnselen of het doelbewust opwekken van verwonding of ziekte, waarbij aantoonbaar sprake is van misleiding
- De betrokkene presenteert zich tegenover anderen als ziek, gehandicapt of gewond
- Externe bekrachtiging / beloning voor het gedrag zoals uitkering e.d. zoals bij simulatie, ontbreekt bij Nagebootste Stoornis
Nagebootste stoornis by proxy: kenmerken
‘Münchhausen-by-proxy syndroom’ (opgelegd aan iemand anders)
- Niet de persoon zelf, maar een afhankelijk iemand (vaak een kind) wordt verwond of vergiftigd om medische aandacht te krijgen
- Verzorger/ouder komt vaak als ‘beschermend’ over en heeft vaak een vorm van medische achtergrond
- De reden om dit gedrag te vertonen is vaak vergelijkbaar met de redenen van zelf-geïnduceerde Nagebootste Stoornis
Psychische factoren die somatische aandoeningen beïnvloeden
- De factoren beïnvloeden het beloop van de somatische aandoening
- De factoren interfereren met de behandeling van de somatische aandoening
- De factoren leiden tot extra, aantoonbare gezondheidsrisico’s voor de betrokkene
- De factoren beïnvloeden de onderliggende pathofysiologie, ze versnellen het ontstaan van symptomen of verergeren deze,
of maken medische aandacht noodzakelijk
De actuele ernst
- Licht: Vergroot het somatisch risico
- Matig: Verergert de onderliggende somatische aandoening
- Ernstig: Resulteert in ziekenhuisopname of bezoek aan een spoedeisende hulppost
- Zeer ernstig: Resulteert in ernstig, levensbedreigend risico
Mentaliseren
Het kunnen begrijpen dat gedrag, van de persoon zelf of een ander, begrepen kan worden door dit te verbinden met de mentale toestand van degene die dat gedrag vertoont
Lichaamsgerichte mentalisatie
Het afleiden van emoties vanuit lichamelijke sensaties
SSRD: Psychodynamische Theorie
Psychologische factoren (bewust dan wel niet bewust ervaren) hebben een invloed op somatische symptomen.
SSRD: Cognitieve gedragstheorie
De aanvang of voortduring van somatische symptomen brengt beloning met zich mee
Een alternatief gezichtspunt is dat symptomen een communicatieve functie hebben
