Hoorcollege 8: Stemmingsstoornissen en zelfmoord

Question 1

Depressie

Answer 1

Een negatieve gemoedsstatus gekenmerkt door een hoge mate van verdrietigheid, verminderde energie, verminderde zelfwaarde, schuldgevoelens of gerelateerde symptomen

Question 2

Manie

Answer 2

Een gemoedstoestand van extreme euforie of activiteit waarbij mensen geloven dat de wereld aan hun voeten ligt

Question 3

Depressieve stoornissen

Answer 3

Een groep stoornissen gekenmerkt door unipolaire depressie

Question 4

Unipolaire depressie

Answer 4

Depressie zonder een (geschiedenis van) manie

Question 5

Bipolaire stoornis

Answer 5

Een stoornis gekenmerkt door afwisselende of gemengde periodes van manie en depressie

Question 6

Unipolaire Depressie: emotionele symptomen

Answer 6

• Miserabele, lege of vernederde gevoelens
• Gebrek aan plezier/positiviteit

Question 7

Unipolaire Depressie: motivationele symptomen, gedragssymptomen, fysiek symptomen

Answer 7

• Gebrek aan drive, initiatief of spontaniteit
• Minder actief en productief, soms vertraagde bewegingen en spraak
• Hoofdpijn, duizeligheid en/of pijnklachten

Question 8

Unipolaire Depressie: cognitieve symptomen

Answer 8

• Negatieve zelfperceptie
• Zelfkritiek; tegenslagen zijn eigen schuld
• Pessimistisch

Question 9

De verschillende soorten depressies volgens DSM-5

Answer 9

• Major depressive disorder
• Persistent depressive disorder
• Premenstrual dysphoric disorder

Question 10

Major depressive episode: checklist

Answer 10

• Depressieve gemoedstoestand voor het merendeel van de dag en/of een vermindering van plezier of interesses in de meeste activiteiten voor het grootste deel van de dagen
• Minstens 2 weken
• Significante last of interferentie met het dagelijkse leven
  Ten minste 3 of 4 van de volgende symptomen:
• Verandering van gewicht of trek
• Slaapproblemen (insomnia of hypersomnia)
• Geagiteerdheid of verminderde activiteit
• Vermoeidheid of lethargie
• Gevoelens van waardeloosheid of schuld
• Verminderde concentratie of besluitvaardigheid
• Herhaalde focus op de dood of suicide, een suicideplan of een suicide poging

Question 11

Major depressive disorder: checklist

Answer 11

• Aanwezigheid van een major depressive episode - Geen patroon van manie of hypomanie

Question 12

Persistent depressive disorder: checklist

Answer 12

• Persoon heeft last van symptomen van ernstige of milde depressie ≥ 2j
• Gedurende deze 2 jaar zijn de symptomen niet afwezig voor meer dan 2 maanden
• Geen geschiedenis van manie of hypomanie
• Significante last of interferentie met het dagelijkse leven

Question 13

Unipolaire depressie: het biologisch model

Answer 13

Biochemische factoren
- Verlaagde activiteit van serotonine en norepinefrine
- Hormonen en de HPA-as (overactivatie stress-as)
Hersencircuits
- Dysfuncties in bepaalde circuits
Immuun systeem
- Bij extreme stress treedt er disregulatie op van het immuunsysteem en dit draagt bij aan de ontwikkeling van depressie
- Verhoogde incidentie van migraine, prikkelbare darm syndroom, chronische vermoeidheid, artritis en andere problemen veroorzaakt door CPR productie en ontstekingsreacties

Question 14

Unipolaire depressie: biologische benadering

Answer 14

Antidepressiva
- MAO inhibitors (productie MAO verminderen, functie MAO: serotonine en norepinefrine afbreken)
- Tricyclics (blokkeert de heropname van serotonine en norepinefrine)
- Tweede-generatie antidepressiva (verhoogt enkel de serotonine activiteit)

Question 15

Unipolaire depressie: Hersenstimulatie

Answer 15

Direct of indirect met:
- Electroconvulsive therapy (ECT)
- Vagus nerve stimulatie
- Transcranial magnetic stimulatie (TMS)
- Deep brain stimulatie (DBS)

Question 16

Unipolaire depressie: Cognitieve-gedrags visie

Answer 16

Depressie is het gevolg van problematische gedragingen en dysfunctionele denkpatronen

Question 17

Unipolaire depressie: Gedragsdimensie

Answer 17

Aantal beloningen tijdens het leven relateren aan de aanwezigheid of afwezigheid van depressie

Question 18

Unipolaire depressie: Negatieve gedachten

Answer 18

Unipolaire depressie is het product van een combinatie van maladaptieve attitudes, cognitieve triad, illogisch denken en automatische gedachten

Question 19

Unipolaire depressie: Aangeleerde hulpeloosheid

Answer 19

Depressie komt voor wanneer mensen geloven dat ze de controle hebben verloren over bekrachtigers (reinforcers) in het leven en hiervan de verantwoordelijkheid aan zichzelf attribueren

Question 20

Cognitieve-gedragstherapie voor unipolaire depressie

Answer 20

Therapeut helpt de cliënt om systematisch zijn/haar deelname aan constructieve en aangename activiteiten en evenementen te verhogen
–> het best samen met cognitieve interventies, herkennen en veranderen van negatieve cognitieve processen

Question 21

New-wave cognitieve-gedragstherapeute voor unipolaire depressie

Answer 21

Gebruik van mindfulness training en andere technieken om cliënten hun negatieve cognities te helpen herkennen als gedachtenstromen die niet noodzakelijk moeten beoordeeld of gevolgd worden

Question 22

Unipolaire depressie: Familiaal-sociaal perspectief

Answer 22

Een vermindering in sociale beloningen veroorzaakt depressie
–> behandeling: Interpersonal psychotherapy en koppel/relatie therapie

Question 23

Unipolaire depressie: Multicultureel perspectief

Answer 23

Er bestaat een sterke link tussen gender en depressie

Question 24

Bipolaire stoornissen: symptomen

Answer 24

Een overdreven positief en uitgelaten gemoed

Question 25

Bipolaire stoornissen: Manische episode, checklist

Answer 25

• Voor 1 week of meer vertoont een persoon continu een abnormaal, overdreven, ongeremd, of geïrriteerd gemoed en een verhoogde energie of activiteit gedurende het grootste deel van de dag
• Significante last of interferentie met het dagelijkse leven
• De persoon heeft ook last van ten minste 3 van de volgende symptomen
• Grandioosheid of overdreven zelfvertrouwen
• Verminderde nood aan slaap
• Snelle veranderende ideeën of een idee dat zijn/haar gedachten snel verlopen
• Aandacht wordt getrokken in verschillende richtingen
• Verhoogde activiteit of geïrriteerde bewegingen
• Overdreven engagement in risicovolle of potentiele gevaarlijke activiteiten

Question 26

Bipolaire 1 stoornis

Answer 26

• Aanwezigheid van een manische episode
• Hypomanische of majeure depressieve episodes gaan vooraf aan of volgen op de manische episode

Question 27

Bipolaire II stoornis

Answer 27

• Aanwezigheid of geschiedenis van majeure depressieve episode(s)
• Aanwezigheid of geschiedenis van hypomanische episode(s)
• Geen geschiedenis van een manische episode

Question 28

Cyclothymische stoornis

Answer 28

• Verschillende periodes van hypomanische en depressieve symptomen
• Symptomen blijven bestaan voor minstens 2 jaar, met periodes van normaal gemoed van enkele dagen of weken
• Geen geslachtsverschillen
• Kan evolueren in bipolaire I of bipolaire II stoornis

Question 29

Wat veroorzaakt bipolaire stoornissen

Answer 29

• Neurotransmitter activiteit: verhoogd norepinefrine en verlaagde serotonine
• Ion activiteit: verstoord transport van ionen
• Hersenstructuren: basale ganglia en cerebellum wijken af
• Genetische factoren: genetisch overerven

Question 30

Behandelingen voor bipolaire stoornissen

Answer 30

• Lithium: Effectief
• Andere mood-stabilizers
• Adjunctieve psychotherapie
  –> vaak een combinatie

Question 31

Suicide

Answer 31

Zelf-veroorzaakte dood waarbij er een intentionele, directe en bewuste inspanning werd gemaakt om het eigen leven te beëindigen
–> wereldwijd een van de voornaamste doodsoorzaken

Question 32

Death seeker

Answer 32

Iemand die bewust, intentioneel stappen maakt om zijn of haar leven te beëindigen

Question 33

Death initiator

Answer 33

Iemand die beslist, ik ga toch dood, ik vervroeg mijn dood

Question 34

Death ignorer

Answer 34

Mensen die geloven dat het einde van hun leven niet het einde van ‘al’ hun levens betekent

Question 35

Death darer

Answer 35

Heel onachtzaam omgaan met het eigen leven, grote risico’s. Maar geen actieve stappen die het einde van het leven verzekeren.

Question 36

Subintentionele dood

Answer 36

Indirect, covert, partieel of onbewust
–> Geen actief idee voor zelfmoord

Question 37

Vaak voorkomende triggers voor zelfmoord

Answer 37

• Stressvolle ervaringen en omgevingen
• Veranderingen in gemoed en gedachtepatronen - Alcohol en gebruik van andere drugs
• Mentale stoornissen
• Modeling (‘besmet’ door media of mensen etc)

Question 38

Onderliggende oorzaken suïcide: Interpersonele benadering

Answer 38

• Perceived burdensomeness (jezelf als last voelen)
• Thwarted belongingness (geen gevoel dat je ergens bij hoort)
• Psychological ability to carry out suicide (in staat zijn)
  –> Een combinatie van deze variabelen is sterk gelinkt aan zelfmoord

Question 39

Onderliggende oorzaken suïcide: Biologische benadering

Answer 39

• Genetica
• Hersenontwikkeling (verlaagde serotonine activiteit en abnormaliteit in depressie-gerelateerde hersencircuits)
• Combinatie met psychosociale factoren

Question 40

Suicide en leeftijd

Answer 40

• Kindertijd: zelden
• Adolescentie: vaker
• Oudere leeftijd: het vaakst

Question 41

Verklaringen voor verhoogde suïcide cijfers

Answer 41

• Ontwikkelingsstress gerelateerd aan adolescentie
• Onmiddellijke en lange termijn-stressoren, vaker bij LGBTQ
• Klinische depressie, laag zelfbeeld, hopeloosheid
• Kwaadheid, impulsiviteit, alcohol of drugsproblematiek
• Internet en modeling

Question 42

Behandelingen na zelfmoordpogingen: Therapieën

Answer 42

• Psychodynamische therapie
• Medicatie
• Groep en familie therapie
• Cognitieve-gedrags therapie (Beck)
  (Eventueel mindfulness-based)

Question 43

Behandelingen na zelfmoordpogingen: Therapiedoelen

Answer 43

• Patiënt in leven houden
• Verminderen van psychologisch leiden
• Bereiken van een niet-suicidale mindset en hoop geven - Betere manieren aanleren om met stress om te gaan

Question 44

Therapie: Eerste contact bij preventie

Answer 44

• Een positieve relatie tewerkstelligen
• Problemen begrijpen en verduidelijken
• Suicide risico bepalen
• Capaciteiten en middelen van de persoon vaststellen en inschakelen (bv., sociaal netwerk)
• Plan formuleren