INSULINA, GLUKAGON, AMYLINA GLP-1, GIP-1

Question 1

jak ogólnie zmieniają się stężenia glukozy, insuliny i glukagonu po posiłkach?

Answer 1

po posiłku stężenie glukozy i insuliny wzrasta, z kolei stężenie glukagonu w czasie doby jest w miarę stałe

Question 2

co wydzielają komórki alfa wysp Langerhansa trzustki?

Answer 2

glukagon

Question 3

co wydzielają komórki beta wysp Langerhansa trzustki?

Answer 3

insulina i amylina

Question 4

co wydzielają komórki delta wysp Langerhansa trzustki?

Answer 4

somatostatyna

Question 5

jak zachodzi synteza insuliny?

Answer 5

1) preproinsulina, czyli polipeptyd złożony z łańcucha B, C, A (pojedynczy łańcuch aminokwasowy)
2) peptydaza odłącza sekwencję sygnałową i powstaje proinsulina (zachodzi to w cysternach ER)
3) tworzone są mostki disulfidowe
4) endopeptydaza karboksypeptydaza E odcina peptyd C
5) powstaje insulina wydzielana wraz z peptydem C do żyły wrotnej

Question 6

co się dzieje z insuliną i peptydem c po wydzieleniu do żyły wrotnej?

Answer 6

1) trafiają do wątroby; peptydowi c nic się tam nie dzieje a insulina może wywołać efekt fizjologiczny, ulega degradacji, lub jest wydzielana do krążenia ogólnego
2) peptyd c i insulina w krążeniu ogólnym –> insulina dociera do tkanek docelowych takich jak mięśnie i tkanka tłuszczowa, a peptyd c jest markerem intensywności syntezy i wydzielania insuliny (oznaczanym w surowicy)

Question 7

jakie jest stężenie glukozy we krwi które nie pobudza wydzielania insuliny?

Answer 7

5mM

Question 8

w jakiej formie znajdują się cząsteczki insuliny wewnątrz komórek beta wysp Langerhansa trzustki?

Answer 8

w ziarnistościach sekrecyjnych

Question 9

co się dzieje z glukoza która wnika do spoczynkowych komórek beta wysp Langerhansa trzustki? glukoza 5mM

Answer 9

glukoza wnika (GLUT2) i ulega przemianom bioenergetycznym komórki; powstaje ATP (ale nie jest go jakoś mega dużo) więc jest niski stosunek ATP/ADP –> kanały ASKC transportujące K+ na zewnątrz komórki są otwarte, a kanały VSCC transportujące Ca++ do komórki są zamknięte

Question 10

co się dzieje z glukoza która wnika do aktywowanych komórek beta wysp Langerhansa trzustki? glukoza powyżej 5mM

Answer 10

glukoza wnika (GLUT2) i ulega przemianom bioenergetycznym komórki; powstaje ATP (dużo) więc jest wysoki stosunek ATP/ADP –> kanały ASKC transportujące K+ na zewnątrz komórki są zamknięte, a kanały VSCC transportujące Ca++ do komórki są otwarte –> powoduje to egzocytozę insuliny

Question 11

co to jest ASKC?

Answer 11

kanał potasowy regulowany (blokowany) przez ATP - transportuje K+ na zewnątrz komórki

Question 12

co to jest VSCC?

Answer 12

kanał wapniowy regulowany napięciem - transportuje Ca++ do wnętrza komórki

Question 13

co to jest CSKC?

Answer 13

kanał potasowy regulowany Ca++

Question 14

kiedy ASKC są otwarte?

Answer 14

przy stężeniu glukozy we krwi nie przekraczającym 100 mg/dL stosunek ATP/ADP utrzymuje otwarte ATP-zależne kanały potasowe; potencjał błonowy wynosi -70mV, insulina nie jest wydzielana

Question 15

kiedy ASKC są zamknięte i jakie wtedy kanały są otwarte?

Answer 15

w odpowiedzi na rosnące stężenie glukozy, powodujące wzrost stosunku ATP/ADP, kanały potasowe zależne od ATP ulegają zamknięciu; następuje aktywacja kanałów zależnych od potencjału, a jony wapniowe napływają do komórki; wzrost stężenia jonów wapnia w komórce stymuluje sekrecję insuliny

Question 16

jakie są efekty fizjologiczne insuliny?

Answer 16

1) zwiększony transport glukozy do komórek adipocytów i miocytów –> więcej GLUT-4 na powierzchni komórek
2) zwiększony metabolizm glukozy i synteza białek - efekty anaboliczne w narządach docelowych
3) zahamowanie rozkładu glikogenu i wzrost biosyntezy glikogenu a w konsekwencji zmniejszone uwalnianie glukozy do krwi

Question 17

na jakie enzymy i translokatory wpływa insulina i jak?

Answer 17

1) GLUT4 zwiększa
2) glukokinaza zwiększa
3) syntaza glikogenu zwiększa
4) PFK-1 w wątrobie zwiększa
5) kompleks PDH w tkance tłuszczowej zwiększa
6) karboksylaza Acetylo-CoA w wątrobie i tkance tłuszczowej zwiększa
7) lipaza lipoproteinowa (LPL) zwiększa
8) fosforylaza glikogenu hamuje
9) HSL hamuje

Question 18

jakie procesy są stymulowane przez insulinę?

Answer 18

1) transport glukozy do komórek - mięśnie i tkanka tłuszczowa
2) transport aminokwasów do komórek - mięśnie
3) lipogenezę - wątroba i tkanka tłuszczowa
4) syntezę glikogenu - wątroba i mięśnie
5) syntezę białek - wątroba i mięśnie
6) ekspresja genów
7) syntezę DNA
8) aktywność pompy Na+/K+

Question 19

jakie procesy są hamowane przez insulinę?

Answer 19

1) lipoliza
2) glikogenoliza
3) glukoneogeneza
4) apoptoza

Question 20

jak zachodzi aktywacja receptora insuliny IR?

Answer 20

1) konformacja nieaktywna - zahamowana aktywność kinazy tyrozynowej
2) dołączenie insuliny
3) zmiany konformacyjne podjednostek receptora
4) aktywacja kinazy tyrozynowej
5) autofosforylacja receptora
6) fosforylacja substratu receptora insuliny (IRS-1)

Question 21

co się dzieje po fosforylacji substratu receptora insuliny IRS-1?

Answer 21

aktywowane jest PI3K, a następnie synteza
fosfatydyloinozytolo 3,4,5-trifosforanu (PIP2 –> PIP3) aktywatora kinazy białkowej (PDK-1),
aktywującej m.in. PKB oraz PKClambda

Question 22

co robi aktywowane PKB?

Answer 22

aktywuje czynniki transkrypcyjne wpływające na metabolizm białek i glukozy

Question 23

co robi aktywowane PKC lambda?

Answer 23

aktywuje czynniki transkrypcyjne wpływające na syntezę lipidów

Question 24

za co odpowiadają aktywowane domeny wewnątrzkomórkowe receptora insuliny IR?

Answer 24

aktywują SHC, Grb2, SOS, Ras oraz fosforyzują Raf, Me 1/3 i MAP kinazę –> prowadzi to do wzrostu komórek i zwiększonego ich różnicowania

Question 25

jak aktywowana PKB reguluje metabolizm wątroby?

Answer 25

spadek glukoneogenezy wzrost glikogenogenezy spadek glikogenolizy

Question 26

jak aktywowana PKB wpływa na metabolizm m szkieletowych?

Answer 26

wzrost transportu glukozy wzrost glikogenogenezy wzrost syntezy białek

Question 27

jak aktywowana PKB wpływa na metabolizm trzustki?

Answer 27

wzrost komórek beta wysp Langerhansa wzrost wydzielania insuliny

Question 28

jak aktywowana PKB wpływa na metabolizm adipocytów?

Answer 28

wzrost transportu glukozy wzrost syntezy białek wzrost lipogenezy spadek lipolizy

Question 29

co się dzieje z GLUT4 pod wpływem insuliny?

Answer 29

aktywacja IR --> IRS-1 --> PI3K --> PIP3 --> PDK-1 --> PKB --> fosforylacja AS160 do AS160-P (dzieje się to również pod wpływem AMPK) --> ekspresja GLUT4 na błonie komórkowej miocytów szkieletowych i adipocytów

Question 30

jak wysiłek wpływa na gęstość GLUT4 na błonie komórkowej mm szkieletowych?

Answer 30

wysiłek --> więcej AMP --> aktywuje to AMPK --> fosforylacja AS160 do AS160-P --> więcej GLUT4 na błonie komórkowej miocytów --> zwiększony transport glukozy

Question 31

ile wynosi mniej więcej okres półtrwania glukagonu?

Answer 31

5 min

Question 32

co się dzieje z glukagonem we krwi?

Answer 32

1) trafia do tkanek i narządów docelowych 2) degradacja przez peptydazy krwi 3) degradacja w nerkach i wątrobie

Question 33

jak modyfikowany jest preproglukagon w enterocytach?

Answer 33

łańcuch polipeptydowy składa się z ghicentyny, peptydu pośredniego 2 (IP2), peptydu podobnego do glukagonu 1 i 2 (GLP-1 i GLP-2); glicentyna jest prekursorem oksyntomoduliny oraz GRPP (peptyd trzustkowy powiązany z glicentyną)

Question 34

jak glukagon ma wpływ bezpośredni na stężenie glukozy we krwi?

Answer 34

1) stymulacja rozkładu glikogenu 2) stymulacja glukoneogenezy 3) hamowanie glikolizy --> wzrost stężenia glukozy we krwi

Question 35

jak glukagon ma wpływ pośredni na stężenie glukozy we krwi?

Answer 35

1) stymulacja ketogenezy --> wzrost beta-hydroksymaślanu 2) stymulacja lipolizy --> wzrost WKT

Question 36

jakie enzymy i tanslokatory są pobudzane i hamowane przez glukagon?

Answer 36

1) fosforylaza glikogenu aktywacja 2) karboksykinaza PEP aktywacja 3) FBP-aza 2 aktywacja 4) syntaza glikogenu hamowanie 5) PKF-1 hamowanie 6) kinaza pirogronianowa hamowanie 7) HSL (fosforylacja perylipin) w tkance tłuszczowej aktywacja 8) ACC wątroba i tkanka tłuszczową hamowanie 9) palmitoilotransferaza karnitynowa I w wątrobie aktywacja

Question 37

jaki jest mechanizm działania glukagonu na komórki?

Answer 37

1) glukagon wiąże się z receptorem 2) białko Gs przyłącza się do cyklozy adenylanowej 3) tworzy się dużo cAMP 4) aktywacja PKA przez przyłączenie do niej cAMP 5) PKA fosforyzuje białka (w obecności Mg++) mające aktywność biologiczną

Question 38

jakie białka są fosforyzowane przez PKA pod wpływem glukagonu?

Answer 38

1) jądrowe - zmiana aktywności transkrypcji poprzez wiązanie białek z sekwencją CRE zlokalizowaną w regionach promotorowych np. CREB 2) cytozolowe - zmiana aktywności metabolicznej komórki; wpływ na przemieszczanie białek w cytosolu 3) błonowe - zmiana przepuszczalności błon komórkowych dla jonów

Question 39

jaki jest wpływ glukagonu na metabolizm hepatocytu ?

Answer 39

- spadek glikolizy - wzrost glukoneogenezy - spadek spadek glikogenogenezy - - wzrost glikogenolizy - spadek lipogenezy - wzrost utleniania kwasów tłuszczowych

Question 40

jak regulowana jest aktywność ACC (karboksylaza Acetylocholina-CoA) przez glukagon i insulinę?

Answer 40

insulina pobudza fosfatazę ACC (defosforyluje ACC) --> powstaje forma aktywna ACC która zmienia acetylocholina-CoA do malonylo-CoA glukagon aktywuje kinazę białkową A (fosforyzuje ACC) --> powstaje forma nieaktywna ACC

Question 41

jaki jest wpływ na metabolizm przy niedoborze insuliny?

Answer 41

tak jakby działał sam glukagon: - wzrost glikogenolizy - wzrost glukoneogenezy - wzrost ketogenezy powoduje to zwiększenie stęż glukozy i ciał ketonowych we krwi

Question 42

jak wygląda zmiany stężenia amyleny po posiłku?

Answer 42

zwiększa się do 4mM po ok godzinie po posiłku (wyjściowa wartość to ok 0,5 mM)

Question 43

jakie jest efekt amyliny?

Answer 43

obniżenie popsiłkowego stężenia glukozy we krwi (efekt insulinopodobny) działa głównie na OUN

Question 44

jakim nerwem jest przewodzony impuls pobudzający komórki beta trzustki do wydzielania amyliny?

Answer 44

nerw błędny

Question 45

jaki charakterystyczny region posiada łańcuch polipeptydowy amyliny?

Answer 45

region odpowiedzialny za tworzenie złogów amyloidowych

Question 46

jakie jest działanie amyliny na procesy organizmu?

Answer 46

1) obniża poposiłkowa wydzielanie glukagonu: glukagon ma istotny wpływ na wątrobową produkcję glukozy, w cukrzycy obserwujemy podwyższony poziom glukagonu 2) reguluje opróżnianie żołądka: szybkość opróżniania żołądka ma istotny wpływ na wczesny poposiłkowa wzrost glukozy 3) redukuje pobieranie pokarmu, reguluje masę ciała

Question 47

jakie to są hormony inkretynowe?

Answer 47

hormony wydzielane przez narządy układu pokarmowego do krwi w odpowiedzi na obecność pokarmu w świetle układu pokarmowego (stymulują wydzielanie insuliny)

Question 48

jakie to są hormony inkretynowe?

Answer 48

GIP - peptyd insulinoteopowy zależny od glukozy GLP-1 - glukagonopodobny peptyd -1

Question 49

jaki wpływ mają GIP i GLP-1 na komórki beta wysp Langerhansa trzustki?

Answer 49

- zależna od glukozy sekrecja insuliny - indukcja proliferacji komórek - oporność na apoptozę (zapobiegają apoptozie)

Question 50

jaki wpływ ma GLP-1 na komórki alfa wysp Lanherhansa trzustki?

Answer 50

hamowanie sekrecji glukagonu w komórkach alfa

Question 51

jakie komórki wydzielają GLP-1?

Answer 51

komórki endokrynne L w dystalnym jelicie krętym i okrężnicy

Question 52

pod wpływem czego wydzielane jest GLP-1?

Answer 52

po wpływem spożycia pokarmu szczególnie bogatego w węglowodany i tłuszcze, sygnałów neurohumoralnych i endokrynnych takie jak leptyna

Question 53

co hamuje wydzielanie GLP-1?

Answer 53

insulina somatostatyna galanina

Question 54

jaki enzym przemiana aktywną formę GLP-1 do nieaktywnej?

Answer 54

DPP-4/ peptydaze dipeptydylowa-4

Question 55

co hamuje DPP-4?

Answer 55

selektywne lub specyficzne inhibitory DPP-4 np. vildagliptyna --> obniżanie stężenia glukozy we krwi osób zdrowych i chorych na cukrzycę

Question 56

gdzie w organizmie znajdują się receptory dla GLP-1?

Answer 56

trzustka, płuca serce, nerki żołądek, jelito przysadka, skóra nerw błędny oraz kilka regionów mózgu

Question 57

co jest agonistą receptora GLP-1 (GLP-1R)?

Answer 57

mimetyki - np. Exenatide i Liraglutide (pacjenci z cukrzycą typu 2)

Question 58

co ma decydujący wpływ na uwalnianie GIP?

Answer 58

szybkość absorpcji składników pokarmowych w jelicie, nie zaś sama obecność w nim pokarmu

Question 59

co stymuluje wydzielenia GIP?

Answer 59

połykanie pokarmu szczególnie bogatego w tłuszcze

Question 60

jakie komórki wydzielają GIP?

Answer 60

komórki endokrynne K w dwunastnicy i proksymalny jelicie czczym

Question 61

co rozkłada aktywny GIP?

Answer 61

DPP-4

Question 62

gdzie znajdują się receptory dla GIP/ GIPR?

Answer 62

trzustka, żołądek, jelito cienkie, tkanka tłuszczowa, kora nadnerczy, przysadka, serce, jądra, komórki endotelium, kości, tchawica, śledziona, tarczyca, grasica, płuca, nerki niektóre obszary mózgu

Question 63

u jakich pacjentów sekrecja GP jest niższa?

Answer 63

u pacjentów z zaburzeniami wchłaniania

Question 64

jakie są kryteria diagnostyki hipoglikemii?

Answer 64

hipoglikemia rozpoznawana jest przy obniżeniu stężenia glukozy w osoczu poniżej 70 mg/dL co odpowiada 3,9 mola/L niezależnie od wystąpienia objawów klinicznych

Question 65

jakie są najczęstsze przyczyny hipoglikemii u cukrzyków?

Answer 65

1) większa dawka insuliny (przypadkowa lub celowa) 2) brak lub zbyt mały posiłek 3) większa dawka doustnych leków przeciwcukrzycowych (przypadkowa lub celowa) 4) zwiększony wysiłek fizyczny 5) spożycie alkoholu etylowego (alkohol hamuje glukoneogenezę)

Question 66

jakie są czynniki ryzyka hipoglikemii u cukrzyków?

Answer 66

1) wiek - większe ryzyko występuje u dzieci i osób starszych 2) czas trwania cukrzycy - ryzyko wzrasta z czasem trwania choroby 3) sen - w przeciwieństwie do epizodów dziennych chory może nie rozpoznawać objawów zbliżającego się niedocukrzenia 4) choroby towarzyszące cukrzycy 5) leki wpływające na metabolizm glukozy

Question 67

jakie są stopnie ciężkości hipoglikemii?

Answer 67

- hipoglikemia lekka - chory jest w stanie sam udzielić sobie pomocy (jest w pełnym kontakcie z otoczeniem) - hipoglikemia umiarkowana (średniociężka) - chory nie jest w stanie sam udzielić sobie pomocy (kontakt z otoczeniem jest utrudniony) - hipoglikemia ciężka - chory jest w stanie zagrożenia życia (występują głębokie zaburzenia świadomości, a czasami utrata przytomności)

Question 68

jakie jest postępowanie przy hipoglikemii?

Answer 68

1. Jeśli pacjent jest przytomny podać doustnie łatwo przyswajalne węglowodany (zawierające glukozę) w ilości 0,3 g glukozy/1 kg m.c.) kontrolując stężenie glukozy we krwi (zwykle 15-20 minut od rozpoczęcia podawania glukozy). 2. Jeśli chory jest nieprzytomny (nie wolno niczego podawać doustnie) należy podać domięśniowo glukagon i monitorować poziom glukozy po 15-20 minutach. Jeśli stężenie glukozy nie wraca do wartości prawidłowych, a pacjent nie odzyskuje przytomności podajemy glukagon ponownie. 3. Jeśli postępowanie opisane w punkcie 2 nie pomaga należy podać glukozę dożylnie.

Question 69

jak wygląda ketogeneza w cukrzycy?

Answer 69

dużo WKT wnika do wątroby --> tworzy się acylo-CoA --> on stymuluje CPT1 który transportuje acylo-CoA do mitochondrium --> przemiana do ciał ketonowych oraz szczawiooctanu --> ciała ketonowe idą do krwi a szczawiooctan zmienia się w fosfoenolopirogronian --> PEP zmienia się do glukozy --> glukoza leci do krwi

Question 70

jak zachodzi lipoliza w cukrzycy?

Answer 70

zwiększona lipoliza -> brak antylipolitycznego działania insuliny

Question 71

co się dzieje z CPT1 w cukrzycy?

Answer 71

zwiększony napływ WKT do wątroby i mitochondriów -> obniżone stężenie malonylo-CoA - ujemnego allosterycznego efektora CPT1 --> wzrost aktywności CPT1

Question 72

co się dzieje z glukoneogenezą przy cukrzycy?

Answer 72

zwiększona glukoneogeneza co prowadzi do obniżenia stężenia szczawiooctanu niezbędnego do wiązania acetylo-CoA w reakcji katalizowanej przez syntazę cytrynianową

Question 73

co się dzieje ze stężeniem acetylo-CoA przy cukrzycy?

Answer 73

zwiększone stężenie acetylo-CoA - substratu do biosyntezy ciał ketonowych --> ketonemia

Question 74

jakie są kryteria diagnostyczne kwasicy ketonowej?

Answer 74

1) glikemia >250 mg/dL (>13,9mM) 2) pH krwi <7,3 3) stężenie wodorowęglanów w surowicy <15 mmol/L (15mM) 4) obecność ciał ketonowych w surowicy i moczu 5) luka anionowa - podwyższona (duża) luka anionowa (LA)

Question 75

jakie są konsekwencje niedoboru insuliny?

Answer 75

śpiączka ketonowa/cukrzycowa --> głębokie/ciężkie zaburzenia metaboliczne; zaburzenia homeostazy wodno-elektrolitowej; zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej --> poważne zaburzenia świadomości

Question 76

jakie są cechy charakterystyczne nieketonowego hiperglikemicznego zespołu hipermolalnego?

Answer 76

nieketonowy: brak/śladowe ilości ciał ketonowych we krwi, pH>7,3; stężenie wodorowęglanów w surowicy >15mM hiperglikemiczny: glikemia powyżej 600 mg/dL hipermolalny: hipernatremia >= 150mM; osmolalność >320mOsm/kgH2O

Question 77

jakie są laboratoryjne kryteria diagnostyczne kwasicy mleczanowej?

Answer 77

- Podwyższone stężenie glukozy we krwi (ale może być prawidłowe w niektórych przypadkach) - Obniżone pH krwi (pH poniżej 7,3) - Obniżone stężenie wodorowęglanów (poniżej 10 mM) - Podwyższona (wysoka) luka anionowa (powyżej 16 mM) - Wysokie stężenie mleczanu we krwi (powyżej 5 mM) Ponadto: - W normie stężenie sodu w surowicy (u alkoholików może być obniżone) - Często notuje się zwiększone stężenie potasu w surowicy

Question 78

u jakich pacjentów jest możliwe wystąpienie kasicy mleczanowej?

Answer 78

- z przewlekłą chorobą nerek - leczonych dużymi dawkami metmorfiny (biguanidami)

Question 79

jakie jest biochemiczne działanie metmofiny?

Answer 79

Metformina hamuje kompleks I łańcucha oddechowego Glikoliza zachodzi w cytozolu, a utlenianie NADH w mitochondriach --> Zahamowanie łańcucha oddechowego metforminą powoduje wzrost stężenia NADH wewnątrz mitochondriów. Wodory z NADH są przenoszone przy udziale mostków do cytozolu i tam redukują pirogronian do mleczanu.

Question 80

jakie są zaburzenia metaboliczne w cukrzycy?

Answer 80

1) zmniejszenie wychwytu glukozy przez tkanki obwodowe (głównie mięśnie szkieletowe i tkanka tłuszczowa) 2) wzrost glukoneogenezy - zahamowanie syntezy glikogenu, stymulacja glikogenolizy w wątrobie, prowadzi do hiperglikemii -> glikozurii -> diurezy osmotycznej --> odwodnienie 3) wzrost lipolizy w tkance tłuszczowej --> wzrost WKT --> wzrost ketogenezy w wątrobie -> ketonemia --> ketonuria i kwasica metaboliczna

Question 81

jakie jest postępowanie przy cukrzycy typu 2?

Answer 81

1) metody niefarmakologiczne głównie dieta i regularny wysiłek fizyczny 2) metody farmakologiczne - zwykle leczenie metmorfiną 3) postępująca dysfunkcja komórek beta trzustki wymaga dołączania kolejnych leków hipoglikemicznych o różnych mechanizmach działania

Question 82

jakie są najczęściej stosowane doustne leki w leczeniu cukrzycy typu 2?

Answer 82

1. Metformina 2. Pochodne sulfonylomocznika 3. Agonisci receptora GLP-1 4. Inhibitory peptydazy dipeptydylowej 4 (DPP-4) 5. Inhibitory transportera sodowo-glukozowego typu 2 (inhibitory SGLT-2) 6. Agoniści receptora PPAR γ (glitazony, np. pioglitazon) 7. Inhibitory enzymów trawiących węglowodany (akarboza – inhibitor α – glukozydazy rąbka szczoteczkowego jelita)

Question 83

jakie są skutki długotrwałego podwyższenia stężenia glukozy?

Answer 83

1) glikacja białek - nieenzymatyczne przyłączenie glukozy do wolnych grup aminowych białkę (w tym hemoglobiny i albumin) 2) produkty nieenzymatycznej reakcji glukozy i innych cukrów z aminokwasami, lipidami, kwasami nukleinowymi. produkty glikacji lipidów to AGE uszkodzające komórki przez wiązanie się do struktur komórkowych oraz wiązanie do receptorów --> stres oksydacyjny i stan zapalny

Question 84

co odzwierciedla badanie hemoglobiny glikowanej?

Answer 84

stężenie glukozy we krwi w ciągu poprzednich 120dni

Question 85

co jest skutkiem podwyższonej hemoglobiny glikowanej?

Answer 85

czynnik ryzyka rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy