SC H4: Exploreren in het sc Flashcards
(43 cards)
Definieer het begrip exploreren aan de hand van een voorbeeld.
het verkennen, het (zich laten) informeren, het bevragen en verzamelen van gegevens over de persoon, situatie, omgeving gedurende het gehele procesverloop (en niet beperkt tot de intakefase). Het doel is: weten, kennis opdoen, ordenen via kijken, luisteren, vragen, doorvragen en zorgvuldig in kaart brengen.
Horizontaal kijken en luisteren
Ook derden (omgeving en professionals) kunnen informatie verstrekken.
Bij sommige cliënten verloopt deze exploratiefase vlot: de cliënt vertelt bv open over zijn situatie, heeft een duidelijke of gemotiveerde hulpvraag, etc. Bij andere cliënten loopt dit moeizamer. Je kan op weerstand botsen: bv. de cliënt wordt gestuurd naar de hulpverlening, ziet zijn probleem niet in, voelt zich onzeker om zijn situatie ter sprake te brengen…
Verklaar het belang van de exploratiefase binnen een sociaal agogisch proces.
Het doel: weten, kennis opdoen, ordenen en samen leggen.
Horizontaal gaan exploreren vanuit een gelijkwaardigheid
Benoem de EDDA-actoren binnen het exploratieproces
- De sociale caseworker als explorerende actor
- De hulpverlenende organisatie als explorerende actor
- De potentiële hulpvrager en diens omgeving als explorerende actoren
- De verwijzer als explorerende actor
- De maatschappelijke context als explorerende actor
De sociale caseworker als explorerende actor
- Welke ruimte – letterlijk of mentaal- en tijd geeft de sociale caseworker zichzelf bij het exploreren?
- Op welke hulpvraag zal hij/zij wel of niet ingaan?
- Welke betekenis geeft de social caseworker aan exploreren? Als een essentiële basis tot de opstart van een hulpverleningsproces? Als een permanente opdracht gedurende het ganse proces?
De opgebouwde hulpverleningservaring zal het vertrouwen in eigen deskundigheid bij de sociale caseworker bepalen. Zijn er bepaalde problemen, doelgroepen of cliëntensystemen waarmee de sociale caseworker goed of minder goed overweg kon in het verleden? Welke problemen vreest hij/zij?
De hulpverlenende organisatie als explorerende actor
De hulpverleningsorganisatie maakt zich bekend aan de buitenwereld en zal aandacht schenken aan de taal in de brochure en websites in de hoop een correcte perceptie teweeg te brengen.
Deze informatie kleurt het verwachtingspatroon bij de potentiële hulpvragers.
Tot welke hulpvragers en welke soort hulpvragen richt de dienst zich?
Daarnaast verloopt veel communicatie aan de samenleving via (on)zichtbare tekens zoals: projecten, pers, inplanting in gemeente/stad, huisvesting, mondelinge taal, huisstijl, ontvangstruimte, wijze waarop het onthaal wordt verzorgd, kledij,…
Bv. OCMW Kortrijk voor project Miriam
De potentiële hulpvrager en diens omgeving als explorerende actoren
- Ervaringen hulpvrager, “rugzak”,…
- Individuele hulpvraag of vraag van het cliëntsysteem?
- Vrijwillig/onvrijwillig
- Vroegere hulpverleningservaringen: zorgmijders en zorgmissers…
- De hulpvrager als persoon: stil, teruggetrokken, chaotisch, spontaan,…?
- Relatie hulpvrager en omgeving: is omgeving op de hoogte van de begeleiding?
- Is de hulpverlener op de hoogte van het doel en de werking van de organisatie?
De verwijzer als explorerende actor
- Relatie tussen verwijzer en hulpverlener
- Goede samenwerking faciliteert de exploratie
- Beeld van de cliënt over de verwijzer
- Vrijheid van de cliënt om al dan niet in te gaan op dit aanbod?
- Verwachtingen van de verwijzer naar de social caseworker toe?
De maatschappelijke context als explorerende actor
Bv. het OCMW is gebonden aan wetgevende en regelgevende richtlijnen.: een medewerker vanuit het OCMW wordt geacht om eerst de formele, administratieve situatie te bevragen, formulieren in te vullen én deze gegevens eerst te checken, vooraleer het verdere exploratieproces zich effectief kan verder zetten.
- Aan welke problemen wordt er aandacht besteed?
- Welke doelgroepen krijgen hulpverleningsmiddelen toegekend?
- Wet- en regelgeving. Bv.: voor het exploreren start, dienen een aantal formulieren te worden ingevuld.
Duid de verschillende fasen in het exploratieproces aan op het schema p. 91.
- Onthaal
- Aanmelding
- Intake
- Kort afgerond hulpverleningscontract
- Verwijzing
- Crisisinterventie
- Kortdurende hulpverlening
- Verwijzing
- Wachtlijst -> opstart procesmatige hulp
- Procesmatige hulp
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Wat wordt bedoeld met onthaal?
= het contact dat plaatsvindt wanneer de hulpvrager zich voor het eerst aanbiedt bij een organisatie en waarbij er vooral (of uitsluitend) praktische informatie wordt geboden.
Doel: de hulpvrager zo efficiënt mogelijk bij de juiste hulpverlener brengen → doorslaggevend!
Door wie? afhankelijk van de organisatie: professionelen, vrijwilligers, secretariaatsmedewerkers,….
Bv. Er komt een jongere binnen in de organisatie. Hij wordt ontvangen door de secretariaatmedewerker die luistert naar zijn hulpvraag en gaat na of de werking en het doel van de organisatie passend is om aan de slag te gaan met de hulpvraag die de jongere steld. Zo niet, verwijst ze hem door.
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Wat wordt er bedoeld met aanmelding?
Een aanmelding is het eerste contact tussen hulpvrager/aanmelder en een organisatie waarbij er vooral informatie gevraagd en gegeven wordt die direct nodig is om uit te maken of de hulpvrager/aanmelder op de juiste plaats zit.
Kort gesprek van een 10-tal minuten
Bv: Een jongere meldt zich bij een hulpverleningsinstantie omdat hij een verslavingsproblemathiek heeft. De hulpverlener toets af welk proces er kan opgestart worden. Of het om een crisisinterventie gaat of niet.
Fasen in het exploratieproces: Wat is intake?
Intake: Een wederzijds proces van informatie-uitwisseling tussen een hulpvrager en een maatschappelijk werker met als doel: beslissen of de hulpvrager cliënt kan/wil worden binnen de organisatie. Dit proces beperkt zich tot een afgebakend gesprek(-sdeel), maar kan ook over meerdere gesprekken lopen.
→ Wederkerig of interactief proces: zowel hulpvrager als social caseworker hebben een informatieve opdracht tijdens de intake.
Afstemming mondt uit in een contract (meestal mondeling, kan ook schriftelijk).
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Kort afgerond hulpverleningscontract
Een moeder belt met een vraag over opvoeding. Na een kort gesprek met een hulpverlener krijgt ze concrete tips en verdere hulp is niet nodig.
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Verwijzing
Een man met verslavingsproblemen zoekt hulp, maar de instantie waar hij zich aanmeldt biedt die specifieke zorg niet. Hij wordt doorverwezen naar een gespecialiseerde verslavingskliniek.
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Crisisinterventie
Een 17-jarige jongen stuurt midden in de nacht verontrustende berichten naar een vriendin waarin hij zegt dat hij niet meer verder wil leven. De vriendin maakt zich zorgen en belt een hulpdienst. Een mobiel crisisteam van een GGZ-instelling komt ter plaatse en biedt de nodige ondersteuning.
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Kortdurende hulpverlening
Na intake
De jongere krijgt enkele adviesgesprekken om hem snel op weg te helpen.
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Verwijzing na intake
Hij wordt doorverwezen naar gespecialiseerde jeugdhulp.
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Wachtlijst -> opstart procesmatige hulp
Lisa, een 16-jarig meisje, ervaart al lange tijd angstklachten en depressieve gevoelens. Ze meldt zich aan bij een psychologische dienst en na het intakegesprek blijkt dat ze langdurige therapie nodig heeft. De organisatie heeft echter een wachttijd van drie maanden voor procesmatige hulp zoals cognitieve gedragstherapie.
Om haar in de tussentijd toch te ondersteunen, krijgt Lisa enkele voorbereidende sessies waarin ze basisstrategieën leert om met haar angst om te gaan. Ook wordt er regelmatig contact gehouden om te kijken hoe het met haar gaat totdat haar therapie echt van start kan gaan.
Fasen in het exploratieproces, verklaar aan de hand van een voorbeeld: Procesmatige hulp
Tom, een 25-jarige man, kampt met burn-outklachten en meldt zich aan bij een psychologische praktijk. Tijdens het intakegesprek wordt duidelijk dat hij langdurige ondersteuning nodig heeft om zijn stress te beheersen en zijn werk-privébalans te herstellen.
Na de intake start hij met procesmatige hulp in de vorm van wekelijkse sessies bij een psycholoog. Samen werken ze aan stressmanagement, cognitieve gedragstherapie en het opbouwen van gezonde routines. Dit traject duurt enkele maanden en wordt regelmatig geëvalueerd om de voortgang te monitoren.
Wat is het verschil tussen een aanmelding en een intake.
Aanmelding: Dit is de eerste stap waarbij iemand zich officieel meldt voor een dienst, opleiding, zorgtraject of ander proces. Het betekent meestal dat basisgegevens worden doorgegeven en dat de organisatie bekijkt of de persoon in aanmerking komt. Een aanmelding is vaak nog vrijblijvend en leidt niet automatisch tot toelating.
Intake: Dit is een meer verdiepend gesprek of onderzoek dat volgt na de aanmelding. Tijdens de intake wordt beoordeeld of en hoe de dienst of het traject aansluit bij de behoeften van de persoon. Dit kan een gesprek zijn waarin vragen worden gesteld, een test wordt afgenomen of verwachtingen worden besproken.
Kort gezegd: aanmelding = inschrijven of interesse tonen, intake = verdere beoordeling en afstemming.
Wat is een proloog?
Alles wat voorafgaat aan de aanmelding, onthaal en intake en de start of het verdere hulpverleningsproces duidelijk kleurt. Het is de voorgeschiedenis van de hulpvrager en diens context, maar ook deze van de sociale caseworker en diens organisatie.
Bv. Voorgeschiedenis van de hulpvrager
Context van de social caseworker en de organisatie.
Het gaat niet altijd om bewuste keuzes en overwegingen. Voorbeelden (zie boek)?
Bv. Een collega verteld je dat dat een lastig persoon was toen ze heb be-geleide.
Wat is het verschil tussen intake en exploreren?
Intake: Dit is een meer verdiepend gesprek of onderzoek dat volgt na de aanmelding. Tijdens de intake wordt beoordeeld of en hoe de dienst of het traject aansluit bij de behoeften van de persoon. Dit kan een gesprek zijn waarin vragen worden gesteld, een test wordt afgenomen of verwachtingen worden besproken.
Exploreren: Dit gaat dieper dan een intake en betekent het verder onderzoeken en analyseren van een situatie, probleem of hulpvraag. Exploreren draait om het verkennen van achterliggende oorzaken, mogelijke oplossingen en verschillende perspectieven. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren na een intake om een beter begrip te krijgen van de cliënt of situatie.
Kort samengevat: een intake is een eerste kennismaking en probleemverkenning, terwijl exploreren een diepgaand onderzoek is naar de situatie of hulpvraag.
Beschrijf de intakeprocedure bij een crisissituatie.
Intake wordt dan benoemd als taxatie: “is er sprake van een crisis? Wie? Welke ondersteuning is er uit de omgeving? Wat is de precieze hulpvraag?”
Doel: inschatting maken en overzichtelijk maken van de informatie.
Crisis= chaos. Belang van hier eerst overzichtelijkheid in te scheppen.
Indien nodig (beperkte) informatie van de cliënt aanvullen met informatie van relevante derden, omgeving,…
Definieer en leg taakgericht casework uit aan de hand van een voorbeeld
Sarah, een alleenstaande moeder, ervaart veel stress door haar huurachterstand en stapel ongeopende brieven. In plaats van te focussen op haar persoonlijke eigenschappen, helpt de hulpverlener haar om het probleem concreet te benoemen: gebrek aan overzicht en een dreigende schuld. Ze spreken af dat Sarah binnen drie dagen haar post opent en sorteert, en binnen een week contact opneemt met de woningcorporatie voor een betalingsregeling. De hulpverlening duurt zes weken en richt zich op directe probleemverlichting. Zo krijgt Sarah snel grip op haar situatie zonder langdurige begeleiding of diepgaande gedragsverandering.
