tijdvak 5 (samenvatting)

Question 1

Wat is het kenmerkend aspect van de Tijd van Ontdekkers en Hervormers?

Answer 1

Het begin van de Europese overzeese expansie

Dit tijdvak beslaat de periode van 1500 tot 1600.

Question 2

Wie ontdekte Amerika in 1492?

Answer 2

Columbus

Question 3

Wat was de reden voor de ontdekkingsreizen?

economie, politiek en cultuur

Answer 3

• Economie: Handel in specerijen, goud, zilver, en zijde.
• Politiek: Verovering van een groot rijk.
• Cultuur: Verspreiding van het christendom en nieuwsgierigheid naar avonturen.

Question 4

Wat was een gevolg van de ontdekkingsreizen voor de inheemse bevolking?

Answer 4

Onderdrukking, uitbuiting en slavernij

Question 5

Wat is de driehoekshandel?

Answer 5

Een handelssysteem tussen Europa, Afrika en Amerika

• Europese schepen ruilden goederen voor slaven in Afrika.
• Slaven werden naar Amerika vervoerd voor arbeid op plantages.
• Gewassen en grondstoffen werden terug naar Europa verscheept.

Question 6

Wat was de Renaissance?

Answer 6

Een periode van veranderd mens- en wereldbeeld, hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

Question 7

Wat is het ideaalbeeld van de universele mens?

Answer 7

Een mens die van alles verstand heeft, zoals Leonardo da Vinci

Question 8

Wat deden humanisten?

Answer 8

Ze leerden op basis van de geschriften van de Grieken en Romeinen om de wereld beter te begrijpen

Question 9

Wat leidde tot de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa?

Answer 9

De protestantse Reformatie

Question 10

Wie was Maarten Luther?

Answer 10

Een Duitse monnik die kritiek had op de katholieke kerk en in 1517 zijn 95 stellingen publiceerde

Question 11

Wat was de vrede in Augsburg (1555)?

Answer 11

Vorsten mochten zelf bepalen of hun gebied katholiek of protestants was

Question 12

Wat waren de oorzaken van de Nederlandse opstand?

Answer 12

• centralisatie door Filips II
• afname van macht van de adel
• religieuze verdeling en kettervervolging

Question 13

Wie was Willem van Oranje?

Answer 13

De leider van de opstand tegen de Spaanse overheersing

Question 14

Wat zijn de gevolgen van de Nederlandse opstand?

Answer 14

Onafhankelijkheid, religieuze vrijheid en economische bloei

Question 15

Wat werd opgericht in 1602?

Answer 15

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)

Question 16

Wat betekent handelskapitalisme?

Answer 16

winst door middel van het drijven van handel (doorverkoop
van producten etc). Men ging zich langzaam specialiseren in bepaalde producten en de productie voor de stedelijke markt steeg.

Question 17

Wat was een belangrijk kenmerk van de Gouden Eeuw?

Answer 17

Een bijzondere plaats in staatkundig opzicht en bloei in economisch en cultureel opzicht

Question 18

Wat zijn belangrijke punten van de Gouden Eeuw?

Answer 18

Handel en rijkdom, kunst en cultuur, wetenschap, stadsgroei en oorlogen

• Belangrijke kunstenaars: Rembrandt en Vermeer
• Wetenschappers: Antoni van Leeuwenhoek en Christiaan Huygens

Question 19

Wie was Lodewijk XIV?

Answer 19

De koning van Frankrijk die streefde naar absolute macht

Question 20

Wie deden belangrijke ontdekkingen in de wetenschap?

Answer 20

Antoni van Leeuwenhoek en Christiaan Huygens.

Question 21

Wat was een gevolg van de snelle groei van steden zoals Amsterdam?

Answer 21

Ze werden belangrijke handelscentra.

Question 22

Welke landen waren betrokken bij de oorlogen tijdens de Gouden Eeuw?

Answer 22

Engeland en Spanje.

Question 23

Wat was de Gouden Eeuw in Nederland gekenmerkt door?

Answer 23

Grote voorspoed, culturele bloei en belangrijke ontwikkelingen.

Question 24

Wat was het streven van vorsten naar tijdens de periode van absolute macht?

Answer 24

Absolute macht.

Question 25

Wie was Lodewijk XIV van Frankrijk?

Answer 25

De Zonnekoning die alle macht voor zichzelf wilde hebben.

Question 26

Wat betekent de uitspraak 'De staat, dat ben ik'?

Answer 26

Lodewijk XIV geloofde dat hij alleen mocht beslissen over Frankrijk.

Question 27

Wat is het Paleis van Versailles?

Answer 27

Een groot en mooi paleis gebouwd door Lodewijk XIV.

Question 28

Wat deed Lodewijk XIV om zijn macht te vergroten?

Answer 28

Hij maakte het leger groot en sterk en zorgde voor een goede economie.

Question 29

Wat was een belangrijk aspect van de wetenschappelijke revolutie?

Answer 29

Een nieuwe manier van denken door middel van experimenten en observaties.

Question 30

Noem een belangrijke ontdekking van Galileo.

Answer 30

Dat de aarde om de zon draait.

Question 31

Wat ontdekte Antoni van Leeuwenhoek in 1677?

Answer 31

Spermacellen en bacteriën.

Question 32

Wat was de Vrede van Münster?

Answer 32

Een vrede die een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog.

Question 33

Wie zijn enkele beroemde kunstenaars uit de Gouden Eeuw?

Answer 33

* Rembrandt van Rijn * Johannes Vermeer

Question 34

Wat was de rol van Johan van Oldenbarnevelt en Maurits van Nassau in de Republiek?

Answer 34

Ze speelden een grote rol in het bestuur.

Question 35

Wat is verlicht absolutisme?

Answer 35

Regeringsvorm waarbij de vorst met verlichte ideeën zijn bestuur probeert te verbeteren.

Question 36

Wat was een belangrijk kenmerk van de verlichting?

Answer 36

Rationeel optimisme en 'verlicht denken'.

Question 37

Wie was Voltaire?

Answer 37

Een denker die zich inzette voor godsdienstvrijheid.

Question 38

Wat stelde Rousseau over de macht?

Answer 38

Alle macht ligt bij het volk (volkssoevereiniteit).

Question 39

Wat was de sociale kwestie tijdens de industriële revolutie?

Answer 39

Discussies over slechte arbeidsomstandigheden en kinderarbeid.

Question 40

Wat is de trans-Atlantische slavenhandel?

Answer 40

De handel van zwarte slaven van Afrika naar Amerika.

Question 41

Wat was het doel van het abolitionisme?

Answer 41

Slavernij afschaffen.

Question 42

Wat waren de drie belangrijke democratische revoluties?

Answer 42

* Amerikaanse Revolutie * Franse Revolutie * Bataafse Revolutie

Question 43

Wat leidde tot de oprichting van de Verenigde Staten?

Answer 43

De Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.

Question 44

Wat was de impact van de Franse Revolutie?

Answer 44

Gelijkheid, vrijheid en broederschap werden belangrijke waarden.

Question 45

Wat is liberalisme?

Answer 45

Streeft naar vrijheid van het individu en beperkte overheidsbemoeienis.

Question 46

Wat is socialisme?

Answer 46

Wil betere leef- en werkomstandigheden voor arbeiders.

Question 47

Wat is feminisme?

Answer 47

Streeft naar gelijke rechten voor vrouwen.

Question 48

Wat was een belangrijke maatregel van Frederik de Grote?

Answer 48

Godsdienstvervolging werd afgeschaft.

Question 49

Wat betekent 'alles voor het volk, maar niks door het volk'?

Answer 49

Een uitspraak van Frederik de Grote die zijn verlichte absolutisme illustreert.

Question 50

Wat was de rol van de industriële revolutie in de samenleving?

Answer 50

Legde de basis voor een industriële samenleving.

Question 51

Wanneer begon de industriële revolutie?

Answer 51

Rond 1770 in Groot-Brittannië.

Question 52

Wat is de betekenis van staatsburgerschap?

Answer 52

Wie er mee mag beslissen in het land.

Question 53

Wat stelde de Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger vast?

Answer 53

Dat alle mensen gelijke rechten hebben.

Question 54

Wie was Isaac Newton?

Answer 54

Een wetenschapper die belangrijke bijdragen leverde aan de natuurkunde.

Question 55

Wat was de rol van Carl Linnaeus?

Answer 55

Wetenschapper die bijdroeg aan de biologie.

Question 56

Wat is het doel van het liberalisme?

Answer 56

Streefde naar vrijheid van het individu en beperkte overheidsbemoeienis.

Question 57

Wat legt nationalisme de nadruk op?

Answer 57

De eenheid en identiteit van het volk.

Question 58

Wat wilde socialisme bereiken?

Answer 58

Betere leef- en werkomstandigheden voor arbeiders.

Question 59

Op welke basis baseerde confessionalisme zijn politieke standpunten?

Answer 59

Op religieuze overtuigingen.

Question 60

Wat is het hoofddoel van feminisme?

Answer 60

Streefde naar gelijke rechten voor vrouwen.

Question 61

Wat is een kenmerkend aspect van emancipatiebewegingen?

Answer 61

De opkomst van emancipatiebewegingen.

Question 62

Wat streefden de arbeidersbeweging en de vrouwenbeweging na?

Answer 62

Gelijke rechten en verbeterde sociale omstandigheden.

Question 63

Wanneer werd het algemeen kiesrecht in Nederland ingevoerd voor mannen?

Answer 63

In 1917.

Question 64

Wanneer werd het algemeen kiesrecht in Nederland ingevoerd voor vrouwen?

Answer 64

In 1919.

Question 65

Wat is een kenmerkend aspect van democratie in de 19e en 20e eeuw?

Answer 65

Voortschrijdende democratisering met deelname van steeds meer mannen en vrouwen.

Question 66

Wat gebeurde er met het kiesrecht in veel landen in de 19e en 20e eeuw?

Answer 66

Het werd uitgebreid.

Question 67

Wat leidde tot de moderne vorm van imperialisme?

Answer 67

De industrialisatie.

Question 68

Wat deden Europese landen tijdens het moderne imperialisme?

Answer 68

Gebieden in Afrika en Azië veroveren voor grondstoffen en afzetmarkten.

Question 69

Wat waren de gevolgen van modern imperialisme?

Answer 69

Conflicten en oorlogen, maar ook verspreiding van Europese technologie en ideeën.

Question 70

Wie verbeterde de stoommachine en had daarmee een grote impact op de industriële productie?

Answer 70

James Watt.

Question 71

Wat was de Kinderwetje van Van Houten (1874)?

Answer 71

Wet die kinderarbeid beperkte in Nederland.

Question 72

Wat was de inhoud van het boek 'Max Havelaar' van Multatuli (1860)?

Answer 72

Een felle aanklacht tegen het Nederlandse koloniale beleid.

Question 73

Wat laten de sociale en politieke veranderingen in de industriële revolutie zien?

Answer 73

Hoe complex en ingrijpend de veranderingen waren.

Question 74

De discussies over welke thema's zijn kenmerkend voor deze periode?

Answer 74

De sociale kwestie, de opkomst van nieuwe politieke stromingen, emancipatiebewegingen, democratisering en modern imperialisme.