Week 11 Flashcards
(18 cards)
Wat is schizofrenie?
> 6mnd(1-6mnd: schizofreniforme stoornis)
- Positieve symptomen: wanen, hallucinaties, gedesorganiseerd spreken/denken en gedrag
- negatieve symptomen: affectieve vervlakking, initiatiefverlies, apathie, gedachtearmoede, alogie/spraakarmoede, ascocialiteit
- Cognitieve problemen: aandacht, (werk)geheugen, verwerkeringssnelheid, leren, executieve functies
Etiologie: gen-omgevingsinteractie
Epidemiologie: 0,6-0,7%
Vaak eerst cognitieve en negatieve symptomen voordat positieve(reden dat pt hulp zoeken), treden in loop ziekte op en moeilijk te behandelen
Wat is een schizoaffectieve stoornis?
> 6mnd positieve symptomen met negatieve symptomen, manische klachten en somberheid
Wat is een waanstoornis?
> 1 mnd wanen, vaak bij oudere mensen
Sensorisch type: overtuigd dat bv parasieten ondanks geen bewijs
Wat is katatonie?
psychomotore ontregeling(agitatie of heel stil), gedesorganiseerd gedrag en denken
Wat is autisme?
- symptomen: problemen in sociale communicatie en interacties, stereotiepe/repetitieve bewegingen/voorwerpen/spraak, vasthouden aan routines, gefixeerde interesses, sterk/zwak reageren op prikkels
- epidemiologie: 1%, 4x zo vaak bij mannen
- etiologie: multifactoriële, polygenetische aandoening, syndromen(TSC, Fragiele X)
- veel comorbiditeiten
- diagnostiek: IQ test, taal en spraak, ADOS, evt somatisch onderzoek
- behandeling: psycho-educatie, gedragstherapie, begeleiding, medicatie voor geassocieerde symptomen
- prognose afhv IQ
Wat is een taalstoornis?
- taalniveau is veel lager dan non-verbale intelligentie of lager dan verwacht obv andere problematiek + problemen op school/sociaal functioneren
- soorten: expressief, gemengd en sociale communicatie stoornis
- altijd gehoor testen en autisme overwegen
- prevalentie: 1-13%, minder als ouder; vaker bij jongens
- etiologie: genetische en omgevingsfactoren
- comorbiditeiten: gedragsproblemen, angsten en stemmingsklachten
- behandeling: psycho-educatie, gerichte taalstimulering, ouderbegeleiding en schoolaanpassing
Wat is een spraakklankstoornis?
- klanken weglaten, moeilijke klank vervangen of klanken verdraaien
- prevalentie: 6-7jr 15%, op 12-15jr 5%; meer bij jongens
- behandeling: logopedie
- goede prognose als geen verstandelijke beperking, somatische oorzaak of autisme
Wat is dyslexie?
- problemen in aanleren en automatiseren lezen en/of spellen op woordniveau
- Prevalentie: 3-10%, 3,6% ernstig
- Etiologie: genetisch en omgevingsfactoren
- Comorbiditeiten: ADHD(30-70%), meer angst- en stemmingsproblemen en gedragsstoornissen
- Behandeling: fonologische vaardigheden verbeteren, regels aanleren, individuele begeleiding
Welke vormen van dysartrie zijn er?
Spraakstoornis(motoriek): minder articulatie en moeilijk te verstaan
- cerebellair: wisseling in toonhoogte en stemvolume; ataxie ogen, armen en benen en koorddansgang afwijkend -> intoxicatie, CVA, RIP, SCA
- bulbair(PMN of spier): spierzwakte, nasale spraak -> myasthenia gravis(provocatie), hersenstaminfarct
- pseudobulbair(beide piramidebanen): tongmotoriek gestoord, dwanglachen/-huilen; spasticiteit en pathologische reflexen -> meerdere CVA’s, MS, ALS
- extrapiramidaal(basale kernen): zacht en monotoon(Parkinson) of volume uitschieters(Huntington); bradykinesie, tremor, regiditeit, chorea
Welke vormen van afasie zijn er?
- Broca(expressief; frontaal): hakkelende spraak(effortful), agrammatisme, fonematische parafasieën, goed taalbegrip, bewust van stoornis
- Wernicke(sensorisch: temporaal/parietaal): taalbegrip en objectkennis gestoord, soms spraakdwang, benoemprobleem, vloeiende spraak, semantische parafasieën, omschrijvingen en neologismen; vaak niet bewust
- globale(frontotemporoparietaal): vrijwel mutistisch, gestoord begrip
- amnestisch(aspecifiek): woordvindproblemen, gestoorde zinsherhaling, fonematische parafasieën
Wat zijn typische antipsychotica?
- blokkeren D2 receptor
- haloperidol, chloorpromazine; primozidem en flusipireen(ook als depot)
- bijwerkingen: EPS(parkinsonisme, acute dystonie, tardieve dyskinesie), hyperprolactinemie, negatieve symptomen erger, maligne neurolepticum syndroom, retinopathie bij thioridazine
Hoe werken atypische antipsychotica?
- clozapine: blokeert D4 receptor blokkeren
- risperidon: blokkeert D2 en mn 5HT2 receptor
- minder sederend en minder EPS dan typische
Welke wetten vormen het juridisch kader voor dwangtoepassing in de zorg?
- WGBO: wilsonbekwame pt, vrijwillige opname
- Wzd: psychogeriatrische aandoening, verstandelijke beperking en aandoeningen met gedragsproblemen of regieverlies -> inbewaringsstelling(acuut) of rechterlijke machtiging
- Wvggz: tegen wil in GGZ bij psychiatrische aandoeningen -> crisismaatregel(acuut) of zorgmachtiging
Hoe werkt cognitieve gedragstherapie?
- G-schema: gebeurtenis, gedachte, gevoel en gedrag
- denkfouten leren herkennen
- uitdaagtechnieken
- gedragsexperimenten
Welke denkfouten zijn er?
- generaliseren
- alles of niets denken
- gedachten lezen
- toekomst voorspellen
- personaliseren
- personficeren
- zou (niet) moeten
- uitvergroten
- positieve dingen diskwalificeren
- emoties tot feiten maken
Waarom hebben mensen met een psychiatrische aandoening een ongezondere levensstijl?
Leven gemiddeld 8 jaar korter
- bijwerkingen van medicatie: gewichtstoename
- systemische factoren: zorgomgeving, financiële beperking
- symptomen van de aandoening
Pijlers: slapen, beweging, voeding en middelengebruik
Wat is een psychose?
> 24 uur hallucinaties, wanen, gedsorganiseerd gedrag of denken
- <24 uur: middel, somatisch
- psychotische stoornis door middel kan langer dan dag duren
- <1mnd: kortdurende psychotische stoornis
Hoe werken illusies?
- verschil in contrast(retinale ganglioncel: center-surround)
- oriëntatie verschil: cellen in V1 actiever dan andere cellen
- contrast en orientatie: hogere visuele centra
- verwachting
- invullen: bv kleur en blinde vlek zien
- change blindness
