week 2

Question 1

trias politica

Answer 1

• afkomstig van de Franse denker/rechter Montesquieu
• de leer van de machtenscheiding komt op het volgende neer:
  1. staatsmacht verdeeld over 3 machten (wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
  2. de drie overheidstaken worden door drie afzonderlijke organen uitgevoerd
  3. elk orgaan wordt alleen belast met zijn eigen taak/functie

Question 2

checks and balances

Answer 2

• checks: gaat om het houden van toezicht van het ene orgaan op het andere
• balances: er is tussen staatsorganen onderling machtsevenwicht waarbij bevoegdheden gelijkelijk worden verdeeld

Question 3

montesquieu

Answer 3

• bedenker van de trias politica
• zijn opvattingen worden legisme genoemd: het gehele positieve recht wordt alleen door de wetgever geschapen, de wet is de enige rechtsbron. recht en wet zijn identiek en de rechter kan niet buiten de wet rechtspreken

Question 4

ontstaan legisme

Answer 4

wordt verklaard uit de Franse geschiedenis
- voor franse revolutie was recht afkomstig van koning, adel en de kerk
- volk geen enkele invloed op wetgeving en rechtspraak
- voedingsbodem revolutie was gelegd
- volgens Montesquieu kon deze ontwikkelingeling worden gekeerd door de uitsluitende bevoegdheid tot wetgeving toe te kennen aan democratisch gekozen volksvertegenwoordigers en wet als enige rechtsbron

Question 5

franse denker Jean-Jacques Roussau

Answer 5

• recht moet uitsluitend van het volk afkomstig zijn
• Volonté générale (algemene wil van de burgers)
• wet enige rechtsbron

Question 6

trias politica in Nederland niet goed uitgevoerd

Answer 6

• in de regering zit een koning
• regering heeft rol in wetgevende en uitvoerende macht
• Raad van State heeft een rol als wetsadviseur en spreekt recht (bestuursrecht)

Question 7

Staten-Generaal

Answer 7

• wordt ook parlement genoemd
• bestaan uit de Eerste en Tweede Kamer
• vertegenwoordigen Nederlandse volk

Question 8

regering

Answer 8

bestaat uit ministers en koning

Question 9

ministerraad

Answer 9

in de ministerraad wordt vergaderd en beslist over alle kwesties van algemeen regeringsbeleid en is voorgezeten door de minister-president

Question 10

staatssecretarissen

Answer 10

staatssecretarissen mogen aanwezig zijn bij ministerraad, hebben hier geen stemrecht

Question 11

kabinet

Answer 11

bestaat uit ministers en staatssecretarissen

Question 12

inhoud Koninklijk Besluit

Answer 12

(besluit van de regering)
- bij bestuurlijke bevoegdheid leidt het tot een beschikking
- regering ontwikkeld op veel terreinen beleid

Question 13

rechterlijke macht

Answer 13

• onafhankelijkheid is van groot belang
• rechters niet bevoegd om zelf wetgeving te maken/wetgever bevel geven om bepaalde wetgeving te maken
• rechter mag wel bevel aan de staat geven om maatregelen te treffen om bestaande wetgeving uit te voeren

Question 14

twee vormen van democratie

Answer 14

• directe democratie: de beslissingen worden rechtstreeks door burgers genomen
• representatieve democratie: beslissingen worden in stand gebracht door gekozen volksvertegenwoordigers

Question 15

twee kiesstelsels

Answer 15

• evenredige vertegenwoordiging: het aantal zetels dat een partij krijgt wordt vastgesteld overeenkomstig met het aantal uitgebrachte stemmen op die partij
• districten stelsel: land wordt verdeeld in districten en elk district krijgt 1 zetel. kandidaat met de meeste stemmen in district wordt afgevaardigd naar parlement, overige stemmen gaan verloren

Question 16

actief kiesrecht

Answer 16

recht om te kiezen bij verkiezingen

Question 17

passief kiesrecht

Answer 17

recht om je verkiesbaar te stellen bij verkiezingen

Question 18

constitutionele monarchie

Answer 18

onze staatsinrichting kent koningschap dat door het Huis van Oranje-Nassau via erfopvolging wordt vervuld. plaats van de koning omschreven en vastgelegd in de Grondwet (constitutie) en zijn positie is begrensd

Question 19

rechtsstaat

Answer 19

• houdt in dat elk optreden van de overheid is onderworpen aan de regels van het recht
• het recht regeert
• de burger kan bij een rechter opkomen tegen beslissing/verrichting van een overheidsorgaan dat zich niet (goed) aan een rechtsregel heeft gehouden

Question 20

toeslagenaffaire

Answer 20

• het rapport ‘ongekend recht’ dat van de parlementaire ondervragingscommissie die onderzoek heeft gedaan naar deze zaak maakt duidelijk waartoe het kan leiden als wetgever, bestuur en rechtspraak niet handelen naar algemene rechtsbeginselen
• commissie opent dit rapport met constatering dat de overheid bij de harde fraudeaanpak bij de kinderopvangtoeslag van 2013-2019 grondbeginselen van de rechtsstaat heeft geschonden

Question 21

parlementair stelsel

Answer 21

• gaat over de verhouding tussen de regering en het parlement
• vertrouwensregel is de kern

Question 22

aprilbeweging

Answer 22

• reactie uit protestantse kring tegen herstel van bisschoppelijke hiërarchie in Nederland door Vaticaan
• tegen advies van kabinet betuigde de koning in openbaar zijn sympathie met demonstranten -> kabinet diende als protest ontslag in -> werd door koning aanvaard
• duidelijk geworden dat koning niet publiekelijk zijn mening kon verkondigen zonder kabinetscrisis

Question 23

vertrouwensregel

Answer 23

• bij conflict tussen Tweede Kamer en regering kan regering aan bewind blijven, kamer ontbinden en nieuwe verkiezingen uitschrijven
• als nieuwe Kamer opnieuw afkeuring uitspreekt over (een deel van) het regeringsbeleid kan de regering niet nog een keer de kamer ontbinden
• regering verplicht aftreden

-> regering kan dus alleen (blijven) regeren met het vertrouwen van de Tweede Kamer

Question 24

ontbindingsrecht

Answer 24

• geleidelijk aan de ongeschreven regel ontstaan
• ‘bij fundamentele onenigheid met de kamer biedt het kabinet zijn ontslag aan bij het staatshoofd

Question 25

kabinetsformatie

Answer 25

- vertrouwensregel speelt grote rol - uitgangspunt is dat de regering moet worden gevormd die kan rekenen op steun van meerderheid van de Tweede Kamer - tijdens kabinetsformatie worden tussen partijen die kabinet steunen regeerakkoorden gesloten

Question 26

recht van interpellatie

Answer 26

- leden van de Kamers mogen aan ministers (of staatssecretarissen) schriftelijk/mondeling vragen om inlichtingen - ministers verplicht om inlichtingen naar beste vermogen te verschaffen, kan alleen geweigerd worden als het in strijd is met het belang van de staat

Question 27

vragenrecht

Answer 27

eenvoudige vorm van interpellatie, hiervoor is het wekelijks vragenuurtje

Question 28

motie van wantrouwen

Answer 28

afkeuring van de gehele regering als uitkomsten van inlichting bezwarend zijn voor minister/hele regering. als deze wordt aanvaard moet minister/kabinet aftreden

Question 29

recht van enquête

Answer 29

- enquête is aangewezen middel als Eerste/Tweede Kamer een onderwerp wil uitzoeken - getuigen verplicht om te verschijnen en onder ede verhoord - ministeriële verantwoordelijkheid niet centraal, minister kan wel verantwoordelijk zijn over het uitgezochte onderwerp

Question 30

decentralisatie

Answer 30

- overheidsmacht verdeeld over hele land - voorkomt dat alle wetgeving in het land afkomstig is van formele wetgevers en bestuur alleen van de regering komt

Question 31

twee soorten decentralisatie

Answer 31

- territoriale decentralisatie: spreiding van macht over bepaalde gebieden - functionele decentralisatie: publiekrechtelijke lichamen krijgen wetgevende/bestuurlijke bevoegdheden toegekend voor specifieke doelstellinga

Question 32

autonomie

Answer 32

- de bevoegdheid van lagere overheden om hun eigen gelegenheden op het terrein van bestuur en wetgeving zelfstandig te regelen

Question 33

medebewind

Answer 33

- provincies/gemeenten moeten op grond van de wet meewerken aan de verwerkelijking van wat op centraal niveau al is geregeld/besloten