Некои Специфични Видови Шок

Question 1

Хиповолемичен шок - етиологија, клиничка слика и дијагноза?

Answer 1

• Етиологија:
- крварење при траума или нетрауматско (улкус, варикозитетен езлфагус, аневризма)
- загуба на плазма во сериозни мемб. (Перитонит)
- повраќање и проливи
- опсежни изгореници

• Клиничка слика:
- болниот е уплашен и немирен
- кожа бледа, ладна и влажна; уши и усни се цијанотични
- пулс тахикард. и филиформен, плитко и тахипноично дишење
- притисок е <90mmHg или 40mmHg понизок систолен
- колабира и вени
- диуреза испод 20мл/час

• Дијагностички постапки:
- еритроцити, хемоглобин, хематокрит (уреден на почеток)
- електролитен и ацидобазен статус како и гасна анализа*
- кава катетер за ЦВП (и надохнада течности)
- ПКП преку Swan-Ganzов катетер во truncus pulmonalis
- уринарен катетер
- мониторинг на ЕКГ, пулс, притисок, сатурација, дишење, телесна темп.

Question 2

Хиповолемичен шок - терапија и пратење на пациент?

Answer 2

• Терапија:
- во лежечка положба покриен*
- надохнада на волумен:
° крв ако има загуба 1000мл или хематокрит <30%
° <1000мл се даваат крвни преп.
° се почнува 500-1000мл 0.9%NaCl или рингеров лактат
°ако после 2000мл кристалоидни раств. не се подобри волемија, се дава чиста крв
- 100% кислород 5-10Л/мин. маска или механички
- аналгетици (морфиум) за болка*
- вазоактивни лекарства*
- хенлеови диур. за олиго/анурија
- профил. за стрес улкус (назогаст. сонда за сукцика, инхин. на прот. пумпа)

• Иследување на болниот:
- општ изглед (мирен, соработлив, кожа сува, топла и ружичаста; површни вени се полнат)
- вит. знаци ( респ. <28/мин., Срце 80-100/мин., систолен >90-100mmHg)
- диуреза (40-50/час; <25!!)
- ЦВП (3.5-5.8 mmHg; ако е низок повеќе флуиди; ако е висок - срцева слабост; ПКП 10-12 mmHg, >14 волум. преоптеретување)
- хематокрит
- електролитен, ацидобазен статус, гасна анализа

• Доколку не се подобрува:
- недоволна надохнада на волумен
- сеуште има загуба на волумен
- оштетен миокард
- септичен шок
- касно започнато лечење

Question 3

Анафилактичен шок - патогенеза, клиничка слика и дијагноза?

Answer 3

• Патогенеза: дегрснулација на базофили и мастоцити поради имунизација (IgE), делување на комолементот (C3a, C5a), лекарства, студ;
Се одвива во две фази:
I фаза: 5-30 минути, има дегрснулација к ослободување хистамин, еоз. хемотактички фактор хепарин, актив. на комплемент;
II фаза: 2-24 часа секундарни медијатори - еикозаноиди (леукотриени, интерлеукини), неутроф. хемотактички фактор.
Ретко се случува анафилакса од IgG (трансфузија, декстран). Се активира комплемент, ги запушува артериолите, настанува пулмонална хипертензија -> cor pulmonale

• Клиничка слика:
- иритацијаи стегање во торакс, немир, боцкање на ноздри, скокот во врат и грло
- уртикарија на кожа
- кашлица, стридор, диспнеа, бол во ребра
- стомачни грчеви, понекад пролив/повраќање
- налик матерични болки кај жена
- подоцна цијаноза и губиток на свест

• Дијагноза: анамнеза, физ. наод (драматична слика); подоцна има леукоцитоза, повишени IgE (IgG*), и хистамин

Question 4

Анафилактичен шок - тераписки постапки?

Answer 4

• доколку нема пулс и дишење се преминува на КБМО!
• прекин на давање алерген; ако е i.m. се боцка адреналин
  (0.1-0.3мл 1:1000) и се става Есмарх
• подигнати нозе, давање кислород, што порано венска линија
• Адреналин!!! Ако има венска линија (0.5-1мг секои 10-15 минути)
  Ако нема, тогаш интракутано. Ако нема ефект, во инфузија 0.5мл 1:1000 во 10мл физ. раствор во тек на 10 минути.
• надохнада на волумен декстран, хемацел (10% во глукоза или салин)
• ако не се норм. притисок се дава допамин 200мг во 500мл 5% декстроза инфузија
• ако има јак бронхозпазам се дава аминофилин 6мг/кгТТ во тек на 10 минути, потоа 0.5-0.9мг/кгТТ секој саат
• антихистаминици i.m. или i.v. прометазин 25мг, или дифенхидрамин-хидрохлорид 50мг
• кортикостероиди 200мг хидрокортизон i.v. после адреналин.

Се хоспитализира пациентот и се прати 5-7 дена!

Question 5

Кардиоген шок?

Answer 5

• Етиологија:
- АМИ (>40% кај здраво, а помалку кај болно срце)
- плуќа емболија >70%
- тампонада на срце
- тешки аритмии
- нагол губиток на срцева снага ( тешка траума, фулминантен миокардит, токсично оштетување)
- зголемен торакален притисок (најчесто тензиски пневмоторакс)
- промени во срце (руптура на залисток, голем емболус или миксом)

• Клиничка слика и дијагноза:
- хипотензија, влажна и ладна кожа, олигурија до анурија, мозочна хипоксија и пулмонална инсуфициенција

• за дијагноза освен општи наоди треба ЕКГ, ртг на торакс, ехокардиографија, евентуално ангиографија, катетеризација на срце.

• Лекување: главни се лекува етиолошкиот узрок; останатото е исто;
- од вазоактивни лекови се дава нитроглицерин; нитропрузид е добар кај плуќен едем, висок ЦВП/ПКП, изразита периф. вазоконстр.
- Дигиталис кај кардиомегслија и фибрилација на атриум
- интрааортална балконска пумпа*(учебник!)

Question 6

Трауматски шок?

Answer 6

• Најчест е хиповолемичен (крварење внатрешно/надворешно; губиток на плазма; доареа/проливи…)
• едни од поглавни фактори:
- неврогени/осихогени: поради траума, болка, страв -> вазодилатација -> хипоперфузија!
- повреди на ‘рбетен мозок: резултира со вазомоторенншок (периф. вазодил. -> пад на притисок -> пад на кардијак аутпут)

• Превенција:
- запирање на крварење
- имобилизација на фрактура
- автотрансфузискс положба
- лесно препокриен за топлина
- одржување проодност на дишење
- надохнада на флуиди (рингеров лактат, колоидни, трансуфизја)
- аналгетици

•Лекување: како и општото лекување + етиолошко!