10 - Emocje Flashcards
(29 cards)
- Układ limbiczny: struktury, budowa, funkcje.
Układ limbiczny to najważniejszy zbiór struktur mózgu, związany z analizą i ekspresją reakcji emocjonalnych. Pozwalają na mobilizację i szybkie reakcje organizmu.
Do układu limbicznego zalicza się:
- korę zakrętu obręczy
- korę śród- i około-węchową
- wzgórze
- podwzgórze
- hipokamp
- sklepienie
- ciała suteczkowate
- jądra migdałowate
Struktury zaliczane do układu limbicznego mają bardzo różne funkcje. Ważna jest rola konkretnych struktur w realizacji różnych funkcji.
- Czym są emocje, uczucia, nastrój, afekt, namiętność.
EMOCJE
Emocje w psychologii to silne odczucia pobudzające, nadające wrażeniom subiektywne wartości. Są to zwykle automatyczne, dość krótkie i złożone reakcje organizmu.
UCZUCIA
Uczucia można uznać za interpretację reakcji emocjonalnych.
Są prywatne i łatwe do ukrycia. W analizę i ekspresję uczuć zaangażowana jest głównie kora mózgu.
NASTRÓJ
Nastrój to emocje rozciągnięte w czasie, zabarwiające subiektywne przeżycia jak i interpretację stanów poznawczych.
AFEKT
Afekt to dająca się obserwować ekspresja emocji lub uczucia, a więc stan emocjonalny mający fizjologiczne korelaty.
NAMIĘTNOŚĆ
Namiętność to silna trwała skłonność do przeżywania różnych nastrojów i afektów.
- Dlaczego w ogóle mamy emocje? Jakie są ewolucyjne przyczyny?
Emocje powstały w wyniku rozszerzenia mechanizmów zachowania homeostazy, by przygotować organizm do odpowiedniej reakcji. Są prostym systemem komunikacji, bo pozwalają szybko reagować na sytuacje związane z zagrożeniem. Emocje są potrzebne do podjęcia decyzji, zwłaszcza w złożonych sytuacjach.
Kiedyś, gdy przeżycie było trudniejsze niż obecnie, emocje były czymś niezbędnym do przeżycia. Ciało wysyłało do mózgu sygnały informujące o niebezpieczeństwie wywołując strach i tym samym włączając instynkt samozachowawczy.
- Czym różnią się emocje od uczuć? Jakie mechanizmy na poziomie działania mózgu są tu zaangażowane?
Emocje to krótkotrwała reakcja, rodzaj „impulsu”. Jest nagły i szybko przemija. Natomiast to co trwa, to właśnie uczucie, czyli refleksja nad emocją. Uczucia nie są reakcją ciała, tylko procesem przetwarzania i analizy emocji.
- Co zawierają 3 pierścienie koła emocji Plutchika?
zawierają one schemat podstawowych emocji.
Wśród 8 wymienionych przez niego emocji są: czujność, ekstaza, zachwyt, przerażenie, zdumienie, cierpienie, nienawiść oraz wściekłość.
Emocje te są wrodzone i bezpośrednio odnoszą się do zachowań adaptacyjnych, które mają na celu pomóc w przetrwaniu. Wszystkie inne emocje wynikają właśnie z nich. Schemat ten przedstawia, co musi się pomieszać, by powstały kolejne emocje.
- Czy uczucia są tylko reakcjami fizjologicznymi, czy też są tworem społecznym? Przykłady?
Pojawienie się uczuć wiąże się ściśle z kontekstem obyczajowym. Szczególnie liczne przykłady zauważyć można w sferze seksu (praktyka poligamii, poligynii czy poliandrii).
Zazdrość o partnera nie jest również obca żadnej kulturze na Ziemi. W niektórych miejscach zdrada małżeńska nawet współcześnie karana jest śmiercią. Nieliczne kultury takie jak na przykład Tybetańczycy, czy Eskimosi potrafili oferować swoje kobiety za nocleg. U Eskimosów powszechnym było również wymienianie się żonami za zgodą stron.
Idąc tymi śladami wydawać by się mogło, że uczucia są bardziej tworami społecznymi niż reakcjami fizjologicznymi. Uczucia natomiast odwrotnie.
- Czemu mamy trudności z opisem swoich uczuć?
Problem pojawia się w momencie, kiedy nie wiemy co dokładnie czujemy.
Zazwyczaj jest to mieszanka kilku uczuć, z których sprawę możemy zdać sobie dopiero po dłuższym zastanowieniu. Ponadto konkretne stany emocjonalne u różnych ludzi mogą się przejawiać inaczej. Każdy rozumie opisy innych nieco inaczej, zazwyczaj porównując do własnych, przeżytych sytuacji, szukając pewnych analogii. Nigdy jednak nie możemy być pewni, czy w stu procentach rozumiemy daną osobę, ponieważ nie mamy w sobie jej doświadczeń z przeszłości itp.
- Zaburzenia emocji: depresja, dysforia, euforia, mania, hipomania.
- Depresję można określić jako nastrój wyraźnie obniżony. Dominujące jest wówczas dosyć silne uczucie smutku
- Dysforia – pewne objawy depresji łączące się z drażliwością
- Euforia to stan wyjątkowo dobrego samopoczucia. Występuje tutaj wzmożony nastrój szczęścia. Wyższym stopniem euforii, krótkim i gwałtownym pojawiającym się zazwyczaj na krótko przed końcem jest ekstaza.
- Mania jest to zaburzenie powiązane z euforią. Poczucie zawyżonej oceny własnych możliwości może prowadzić do nasilenia się aktywności zarówno psychicznej jak i ruchowej. Natomiast mania jako zaburzenie psychiczne charakteryzuje się występowaniem podwyższonego, bądź drażliwego nastroju.
- Hipomania jest lżejszą odmianą manii.
- Afekt i jego zaburzenia.
Afekt to dająca się obserwować ekspresja emocji lub uczucia, a więc stan emocjonalny mający fizjologiczne korelaty
Zaburzenia afektu: depresja, mania i choroba afektywna dwubiegunowa oraz wszelkie ich odmiany
- Teorie emocji: zalety, wady.
Fizjologiczna teoria Williama Jamesa, rozwinięta niezależnie przez Carla Langego, zwana teorią Jamesa-Langego:
Carl Lange sądził, że emocje to po prostu reakcje naczyniowo - ruchowe.
William James uważał, że emocje to postrzegane reakcje organizmu, postrzeżenie prowadzi do reakcji fizjologicznych a te są analizowane świadomie i “postrzegane” jako stany emocjonalne; mózg interpretuje dopiero ten stan jako emocje.
(tu było więcej, ale i tak się tego nie naucze bo z dużo)
- Narysuj schemat przepływu aktywacji w teorii Jamesa-Langego i Cannona-Barda.
Teoria Jamesa - Langego:
- Zauważenie bodźca
- Zmiany somatyczne i behawioralne
- Zmiany somatyczne i behawioralne są interpretowane jako emocja
Teoria Cannona-Barda:
- Bodziec
- Informacja o bodźcu przetwarzana przez wzgórze i przesyłana do kory i ciała
- Reakcja instrumentalna oraz ocena wydarzeń przez korę
- Opisz strukturę ciała migdałowatego.
Ciało migdałowate można podzielić na 7 główny struktur.
Połączenia ciała migdałowatego:
- Przednia część otrzymuje bezpośrednie projekcje z wzgórza (jądro brzuszno-przyśrodkowe)
- Tylna część łączy się obustronnie z wtórną korą czuciową S2 i otrzymuje projekcje z jądra brzuszno-przednio-dolnego oraz z tylnej części jądra brzuszno-bocznego wzgórza, które przekazują informację o stanach emocjonalnych, zmysłowym dotyku, bólu, swędzeniu, temperaturze, niedotlenieniu.
- Centralna część ciała migdałowatego połączona jest obustronnie z korą wyspy, schowaną za płatem skroniowym.
- Kontrola odruchów przez środkowe jądro ciała migdałowatego.
Jądro środkowe wysyła na zewnątrz polecenia wykonawcze (do podwzgórza, pnia mózgu, narządów efektorowych). Jądro środkowe pobudza wyspecjalizowane struktury odpowiedzialne za różne formy zachowań, np. bezruch, drgnięcie
- Narysuj schemat blokowy pamięci emocjonalnej.
(zdjecie z pliku - tu nie można wklejać zdjęć niestety)
- Rola kory wyspy w analizie emocji.
Funkcją kory wyspy jest wybór i przyznawanie pierwszeństwa istotnym bodźcom ze środowiska, co umożliwia zaangażowanie odpowiednich struktur do ich dalszego przetwarzania. Jej rolą jest interpretacja zmiany stanów ciała w wyniku emocji, co pozwala na ich ocenę i zapamiętanie oraz świadomość emocji.
- Układ nagrody, jego działanie, zaburzenia.
Układ nagrody wzmaga aktywność brzuszno-przyśrodkowej kory przedczołowej. Układ działa, jeśli nie jest hamowany przez negatywne emocje. Rozwiązywanie zadań umysłowych pozbawionych emocjonalnych składowych hamuje działanie jądra migdałowatego, w efekcie sprzyja to pojawieniu się uczucia przyjemności.
- Czym się różni w mózgu lęk od strachu?
Strach wiąże się z szybszym biciem serca, rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi, często falą gorąca, zwiększonym napięciem mięśni. Ciało migdałowate jest odpowiedzialne za reakcję strachu. Kontrola ciała migdałowatego nie dotyczy więc świadomych emocji, tylko utajonych reakcji, które mogą tylko pośrednio przyczyniać się do powstania emocji strachu.
Lęk to strach bez wyraźnego powodu, zwykle związany z oczekiwaniem na jakieś niebezpieczeństwo. Za niego też odpowiada ciało migdałowate
- Układ motywacji.
Układ motywacji, nadający napęd do działania, związany jest z podsystemem dopaminergicznym.
Szlak 1: Między istotą czarną a zwojami podstawy i korą ruchową - nadaje napęd fizyczny.
Szlak 2: między jądrem ogoniastym a wzrokową korą przedczołową i korą przedruchową- wzbudza chęć działania
Szlak 3: między brzusznym jądrem pokrywy a zwojami podstawy i opuszką węchową/ płatami czołowymi - wzbudza poczucie zadowolenia, energii psychicznej i napędu
- Choroby afektywne: fobie, panika, OCD, zespół Tourette’a, aleksytymia.
Fobia – obezwładniający stan lękowy.
Panika – intensywny, krótkotrwały okres przerażenia, powoduje bardzo silne pobudzenie AUN; związana jest z fobiami lub silnymi lękami.
OCD – zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, inaczej nerwica natręctw – charakteryzuje się uporczywymi nawrotami myśli lub obrazów i przymusem wykonywania różnych czynności.
Zespół Tourette’a – nieprawidłowość działania mózgu, w której co kilkanaście minut pojawia się kilkuminutowy przymus wykonywania niekontrolowanych sekwencji ruchów, tików.
Aleksytymia – niezdolność do rozumienia, nazywania, wyrażania lub identyfikowania własnych emocji, trudności w nadaniu sensu własnym stanom emocjonalnym.
- Podaj przykład powstawania jakiejś fobii i powiąż to ze zmianami w mózgu.
Reakcje warunkowe związane ze szlakiem wzgórze-ciało migdałowate oraz kontekstu kodowanego przez hipokamp. W dolnej części pnia mózgu są komórki reagujące na poziom CO2 we krwi połączone z ciałem migdałowatym. Korelacja poziom CO2 ze stanem fizjologicznym tworzy bodźce warunkowe. Myśl o podwyższonym tempie wzbudza pamięć o ataku paniki, hipokamp pobudza ciało migdałowate. Panice sprzyja nadczynność prawego zakrętu hipokampa. Skłonności do paniki powstają, gdy zakręt jest nadmiernie ukrwiony.
akrofobia - lęk wysokości,
arachnofobia - lęk przed pająkami
agorafobia - lęk otwartych przestrzeni, to najczęściej spotykana fobia.
klaustrofobia - lęk przed zamkniętymi przestrzeniami, przeciwieństwo agorafobii.
ksenofobia - lęk prze obcymi, obcą kulturą;
mykofobia - wstręt do grzybów
- Dlaczego emocje są silniejsze od rozumu i skąd się biorą indywidualne różnice?
Emocje są silniejsze od rozumu, ponieważ jest więcej projekcji z ośrodków podkorowych odpowiedzialnych za emocje niż odwrotnie.
- Altruizm, empatia, szczęście - jakie mechanizmy za tym stoją?
Eksperymenty przy użyciu neuroobrazowania pokazują aktywację systemu neuronów lustrzanych, pobudzających emocjonalne reakcje.
- Czy smutek może mieć pozytywne strony?
Negatywne nastroje, w tym smutek, mogą sprzyjać dobrym strategiom przetwarzania informacji, unikaniu stereotypów, odsunięciu się od świata, który nie pozwala się skupić, sprzyjają głębokiej koncentracji.
- Co to są markery somatyczne i co wyjaśniają?
Markery somatyczne to reakcje mózgu związane z uczuciami generowanymi na podstawie wtórnych emocji. Stanowią one fizjologiczny sygnał dla jednostki o przewidywanych skutkach podjęcia decyzji. To pewnego rodzaju alarm, który wytwarza nasz mózg na podstawie uprzednich doświadczeń, dając sygnał mechanizmom poznawczym do odpowiedniego działania.
