1.1 Centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

Question 1

Welke 2 systemen zijn er?

Answer 1

Zenuwstelsel: Netwerk van cellen met uitlopers die contact maken
Endocrien systeem: Hormonen via bloedsomloop

Question 2

Waarom is er een endocrien systeem?

Answer 2

Mensen zijn een multicellulair organisme waarbij specialisatie van cellen/celsystemen (Organen)

Voor communicatie tussen cellen en celsystemen via hormonen

Question 3

Wat zijn hormonen?

Answer 3

Hormonen circuleren in het bloed en ze werken op doelwit cellen op afstand (niet altijd, maar meestal wel)

Bijv. Calcium ook

Question 4

Hoe weet een hormoon wat een doelwit cel is?

Answer 4

Doordat er receptoren op afstand aanwezig zijn

De doelwit cellen reageren op hormonen waarvoor ze receptoren hebben. Hormoon activeert receptor en dan ontstaat er een geprogrammeerde respons.
Het effect is afhankelijk van geprogrammeerde respons van de doelwit cel. Het respons is specifiek voor het hormoon zelf

Ze hebben een bepaalde affiniteit en specificiteit

Question 5

Welke 2 soorten receptoren zijn er?

Answer 5

Kernreceptor: Steroïdhormonen of schildklierhormonen (Wateroplosbaar). In de kern binden ze aan het DNA en binden vervolgens aan de kernreceptor. Vervolgens activatie transcriptiefactoren. Uiteindelijk reactie van de cel op het specifiek hormoon. Bijnierhormonen binden aan kernreceptoren

Membraanreceptor: Veel hormonen (eiwithormonen -> Glucagon, prolactine) die hormonen zijn geladen en kunnen niet zomaar de cel in. Buitenkant van de cel bevatten receptoren in het membraan en die binden het hormoon en activeren zo intercellulaire reacties (Vaak reacties verlopen via G-eiwitten en geven zo het respons af). Remmen of activeren zo de intracellulair cAMP. Hypofyse en hypothalamus hormonen binden aan membraanreceptoren

Question 6

Wat zijn 3 typen van communicatie via hormonen?

Answer 6

Endocrien: Hormonen worden via bloedbaan naar doelwit cel met receptoren vervoerd en binden zo op het doelwitcel. Specificiteit bepaald door andere cellen die ook receptoren hebben, maar andere hormonen binden

Paracrien: De receptoren waar de hormonen op werken eigen op naastliggende cellen. Ene cel activeert de naastgelegen cel.

Autocrien: Cel scheidt hormoon uit die werkt op een receptor van diezelfde cel. Ze activeren zichzelf

Question 7

Wat zijn de 8 belangrijkste endocriene klieren?

Answer 7

• Hypothalamus
• Hypofyse
• Schildklier
• Bijschildklier (Op de schildklier)
• Bijnier
• Testis
• Ovarium
• Pancreas

Question 8

Wat is de endocriene as?

Answer 8

Hypothalamus scheidt een hormoon uit wat de hypofyse voorkwab stimuleert tot het uitscheiden van hormonen. Dit hormoon activeert de endocriene klieren welke hormonen gaat uitscheiden die effect hebben op doelwit organen

Er is negatieve feedback vanuit de perifere klieren en hypofyse voorkwab

Hormonaal evenwicht -> Homeostase
Hormonaal disbalans -> Endocriene ziekte

Question 9

Wat is een endocriene ziekte en wat zijn 5 voorbeelden daarvan?

Answer 9

Een endocriene ziekte is een hormonale disbalans:
- Acromegalie (Problemen met het groeihormonen -> Reuzengroei)
- Ziekte van Cushing (Teveel aan cortisol)
- Ziekte van Addison (Te weinig bijnierschorshormoon, door beschadiging aan bijnier)
- Ziekte van Graves (Te hard werken van de schildklier)
- Ziekte van Hashimoto (Te weinig werken van de schildklier, door beschadiging van de schildklier)

Question 10

Waaruit bestaat de hypofyse?

Answer 10

Uit een hypofyse voorkwab en -achterkwab

Ligt in de schedelbodem, net onder de hypothalamus (Neuraal weefsel)

Maakt veel hormonen en stuurt alle endocriene organen in het lichaam aan

Question 11

Hoe wordt de hypofyse voorkwab aangestuurd?

Answer 11

De kleine neuronen in de hypothalamus geven hun hormonen af aan het bloedvat in het hypofysesteel. Dit wordt afgegeven in de hypofyse voorkwab en stimuleren de productie van de hypofyse voorkwab

Er vindt zelf productie van hormonen plaats

Question 12

Hoe wordt de hypofyse achterkwab aangestuurd?

Answer 12

In de hypothalamus liggen neuronen met uitlopers tot aan de hypofyse achterkwab. Ze geven hier hun neurotransmitters af

Uitlopers uit de hypothalamus geven hormonen af aan de hypofyse achterkwab waar ze worden opgeslagen en dan afgegeven aan het bloed.

Er vindt dus Geen productie plaats van de hormoon zelf

Question 13

Welke hormonen worden gesecreteerd via de hypofyse achterkwab (neurohypofyse/posterior pituitary)?

Answer 13

Oxytocine: Baarmoedercontractie (Belangrijk tijdens bevalling/partus), prikkelt de borstklier spiercellen (Belangrijk voor zuigen). Bij mannen en vrouwen beide een mood hormoon
ADH: Stimuleert reabsorptie van water in de nieren, Regelt ook BD

Question 14

Welke hormonen worden geproduceerd door de hypofyse voorkwab?

Answer 14

TSH (Schildklier as)
ACTH (Bijnier as)
FSH en LH (Gonade as)
GH (Gehele lichaam)
Prolactine (PRL) (melkproductie)
Endorfines (Pijn receptoren)

Question 15

Hoe kan er histologisch het verschil gezien worden tussen de hypofyse voorkwab en achterkwab?

Answer 15

Achterkwab is lichter dan de voorkwab

Voorkwab is groter, bevat de hypofysesteel (Met bloedvaten en zenuwuitlopers vanuit de hypothalamus). Klassieke patroon van hormoonproducerende cellen (met eilandjes)

Achterkwab is kleiner en bevat een ander weefsel. Wirwar van uitlopers van cellen vanuit de hypothalamus. Neurofilament kleuring slaat meer aan op de hypofyse achterkwab

Question 16

Wat is de verdeling van de hormoon producerende cellen in de hypofyse voorkwab en welke hormoon produceren ze?

Answer 16

50% Somatotrope cellen (GH): Geproduceerd door GHRH (Stimulerend) en Somatostatine (Remmend)
20% Corticotrope cellen (ACTH): Geproduceerd door CRH en vasopressine (Stimulerend)

15% Lactotrope cellen (PRL -> Produceren melk/lactaat): Geremd door dopmine
10% Gonadotrope cellen (LH, FSH -> Sturen de gonade aan): Geproduceerd door GnRH (Stimulerend)
5% Thyrotrope cellen (TSH): Geproduceerd door TRH (Stimulerend)

Question 17

Wat is de hypothalamus hypofyse-bijnier as?

Answer 17

Hypothalamus (CZS) geeft CRH (en beetje vasopressine) af wat de hypofyse voorkwab stimuleert voor de productie van ACTH.
ACTH stimuleert de bijnier voor het maken van cortisol

Cortisol geeft negatieve feedback op de hypofyse voorkwab en CZS

Question 18

Wat is de hypothalamus hypofyse-schildklier as?

Answer 18

Hypothalamus geeft TRH af wat de hypofysevoorkwab stimuleert ter productie van TSH. TSH zorgt dat de schildklier T4 gaat produceren.

T4 wordt omgezet tot T3 wat negatieve feedback geeft

Question 19

Wat is de hypothalamus hypofyse-groeihormoon as?

Answer 19

Hypothalamus geeft GHRH af wat de hypofyse voorkwab stimuleert voor de productie van GH
GH heeft oa effect op de lever en zorgt zo voor productie van IGF-1

IGF-1 geeft negatieve feedback. Negatieve feedback ook door somatostatine uit de hypothalamus

Ghreline stimuleert de GHRH afgifte en de hypofyse voorkwab

Question 20

Wat is de hypothalamus hypofyse-gonaden as?

Answer 20

Hypothalamus geeft GnRH af wat de hypofyse voorkwab stimuleert tot productie van LH en FSH. LH en FSH stimuleren de testis/ovarium tot de productie van steroïdhormonen: testosteron, oestradiol, progesteron

Question 21

Hoe gaat de prolactine afgifte?

Answer 21

Het wordt met name geproduceerd om de melkafgifte te stimuleren, het is een lactogeen hormoon

Zuigen van de baby zorgt voor stimulatie van neuronen in de hypothalamus waardoor uiteindelijk prolactine geproduceerd wordt

Dopamine zorgt voor de onderdrukking (dopamine heeft negatief effect op de hypofyse). Meer dopamine -> Minder prolactine, Minder dopamine -> Meer prolactine

Question 22

Met wat staat de afgifte van GH, PRL, TSH en ACTH in relatie?

Answer 22

Circadiaan ritme en slaap

GH, TSH en PRL zijn in hoge concentraties aanwezig tijdens slaap en het laagst tijdens maaltijden
ACTH is juist laag in de nacht en loopt in de ochtend weer op. Hoog in de ochtend en wordt steeds lager rond de dag en middernacht het laagst

Ze worden in een pulsatatieve manier afgegeven zodat de cellen niet snel uitputten

Question 23

Wat is de rol van bindende eiwitten bij de bepaling van hormoonspiegels?

Answer 23

Als er meer bindend eiwit in het bloed zit zal de vrije fractie van het hormoon altijd gelijk blijven, maar de totale fractie (vrij + gevonden) neemt toe

Vrije fractie zal dus altijd gelijk blijven doordat het lichaam zich zo snel herstelt

Door het veranderen van de concentratie van bindende eiwit verandert de totale, maar niet de vrije hormoon concentratie. Belangrijk om een reservoir van hormonen te kunnen opbouwen

Veranderde concentratie van bindende eiwitten heeft geen invloed op de concentratie van vrij hormoon

Question 24

Wat doet de eiwit binding?

Answer 24

Eiwit binding bindt hormonen
Het voorkomt activiteit en afbraak van het hormoon. Hormonen zijn niet actief als ze gebonden zijn, maar voorkomt dus wel de afbraak ervan

Question 25

Wat zijn enkele kenmerken van de neuronen in de hypothalamus?

Answer 25

• Bevatten neuronen die in specifieke delen zitten geclusterd
• Lange uitlopers die van de hypothalamus naar de hypofyse achterkwab lopen (meer zenuwweefsel): Geven neuronen af aan de bloedbaan
• Kleinere neuronen, korte uitlopers: Ze geven hormonen af in de hypofysecel en aan de bloedbaan en komt zo de hypofyse voorkwab in

Question 26

Hoe werkt het zoogreflex?

Answer 26

Dopamine productie wordt geremd en vervolgens leidt dat in de hypofyse voorkwab tot meer prolactine productie en minder negatieve feedback van de prolactine en vervolgens stimulatie van de melkafgifte

Zoogreflex zorgt ook voor meer oxytocine, samentrekking van spieren in de borst zorgt voor meer melkafgifte.

Question 27

Wanneer zijn er meer bindende eiwitten aanwezig?

Answer 27

• Pilgebruik
• Problemen met de nierfunctie (Meer of minder eiwit)
• Afnemen van het FT4 tijdelijk (Hypofyse en hypothalamus merken het op en geven meer hormonen af zodat er een ander evenwicht ontstaat. Toegenomen hormonen zijn dan wel gecompenseerd

Bindende eiwitten beïnvloeden ook de halfwaardetijd:
- T4 6 dagen
- T3 is 1 dag