14 - Urbanisatie en stedelijke problematiek

Question 1

Periferie

Answer 1

begrip dat “randgebied” of “achterland” betekent

arm, gericht op primaire sector

Question 2

Semi periferie

Answer 2

De economie is sterk gericht op industriële activiteit (secundaire sector), maar er is vaak ook een groeiende dienstensector;

Er is vaak een sterke economische groei en het gemiddeld inkomen stijgt (bijvoorbeeld in de BRIC-landen). Dit leidt overigens ook tot groeiende ongelijkheid.

Question 3

Centrum landen

Answer 3

De economie is voornamelijk gebaseerd op dienstverlening (tertiaire sector)

Er is veel (technologische) kennis en kapitaal aanwezig

Gefocust op de winstgevende kanten van de productieketen, bijvoorbeeld design en marketing

Hoog gemiddeld inkomen.

Question 4

Industrialisatie

Answer 4

overgang van ambachtelijk werk naar fabriekwerk

Question 5

Mechanisatie

Answer 5

komst van machines > minder arbeidskrachten nodig landbouw > aandachtspunt werk verschoof van platteland naar stad.

Question 6

Urbanisatie (verstedelijking)

Answer 6

Trek van platteland naar de stad

Omdat veel mensen in stad kwamen werd het hier te druk/smerig >
ontstonden vervolgens pushfactoren >
mensen trekken weg = suburbanisatie
(vooral jonge mensen beter opgeleide mensen met middel/hoge inkomens)

Question 7

Groeikernen

Answer 7

kleine nabijgelegen gemeente die suburbanisatie moeten opvangen > groeien langzaam uit in stadsgewesten

Question 8

Stadsvernieuwing

Answer 8

Oude woonwijken vernieuwende ter verbetering leefbaarheid > gevolg is re-urbanisatie (terugtrekken naar de stad)

Question 9

Stad

Answer 9

Vroeger bepaald door stadsrechten en aanwezigheid vestingwerken (verdediging) > tegenwoordirg bepaald door:

vormkenmerken
bewoner kenmerken
functiekenmerken

Question 10

Vormkenmerken (Stad)

Answer 10

Grootte van een plaats > bepaald door omgevingsadressendichteid (aantal adressen binnen straal van 1km)

stad = nederzetting waar gebouwen dicht op elkaar staan met vaak hoogbouw, veel mensen, hoge bevolkingsdichtheid, werk en voorzieningen zijn geconcentreerd

Dorp = nederzetting zonder hoogbouw, veel ruimte rond huizen, weinig mensen, minder voorzieningen

Question 11

Bewonerskenmerken (Stad)

Answer 11

Stad kent grotere sociale verscheidenheid van een dorp, er is minder sociale controle, mensen kennen elkaar niet/minder goed. ieder gaat zijn eigen gang en tolerantie voor afwijkend gedrag is (in tegenstelling tot dorpen) groter

Question 12

Functiekenmerken (Stad)

Answer 12

Een plek kan verschillende functies voor bewoners uitoefenen, hoe meer functies de plaats heeft hoe groter het verzorgingsgebied = is gebied waar gebruikers van een bepaalde voorziening wonen. > aantal voorzieningen in dit gebied is afhankelijk van:

Reikwijdte
Draagvlak
Drempelwaarde

Question 13

Reikwijdte

Answer 13

maximale afstand die mensen willen reizen om voorziening te gebruiken (ikea = groot / supermarkt = klein)

Question 14

Draagvlak

Answer 14

Het totale aantal mensen binnen de reikwijdte van het verzorgingsgebied (dorp heeft bijvoorbeeld wel een huisarts maar geen ziekenhuis)

Question 15

Drempelwaarde

Answer 15

Minimale aantal klanten dat nodig is om te kunnen bestaan (bedrijf, bioscoop, universiteit etc.)

Question 16

Steden hebben meer functies:

Answer 16

Verzorgings/voorzieningsniveau is hoger

wordt bepaald door 4 sectoren:
onderwijs - medische zorg -winkels - sport/ontspanning

Question 17

Centrale-plaatsentheorie

Answer 17

levert plaats niet alleen diensten aan bedrijven en inwoners zelf maar ook aan de omgeving?

dan is deze plaats een centrale plaats.

Question 18

Agglomeratie

Answer 18

Stad waar omliggende steden en dorpen aan vastgegroeid zijn = centrale stad met omliggende voorsteden

Question 19

Stadsgewest

Answer 19

Wanneer er spraken is van hecht netwerk tussen één of enkele centrale steden en hun verzorgingsgebied = groter dan een agglomeratie.

Tussen stadsgewesten zit vaak weinig ruimte/bijna aan elkaar gegroeid. Het buitengebied heet de suburbane zone

Question 20

Stedelijk gebied

Answer 20

gebied bestaande uit betrekkelijk dicht bij elkaar gelegen stadsgewesten die functioneel verbonden zijn = stedelijk netwerk (samenwerkingsverband tussen steden) zoals de Randstad

Question 21

Wereldstad

Answer 21

een belangrijk economisch/cultureel/politiek centrum in wereld

3 categoriën:
Alf: NY, Tokio,Parijs,Hongkong
Beta: Toronto, Brussel
Gamma: Amsterdam,Rome, Berlijn)

Question 22

Megastad

Answer 22

meer dan 10miljoen mensen. Enorme steden in de (Semi)-periferie waardoor het geen wereldsteden zijn. Groeien snel door hoge natuurlijke groei, vestigingsoverschot en opname van randsteden. ca. 80% woont in sloppenwijken

Question 23

Blackholes

Answer 23

Grote steden welke het niet lukt mee te doen op mondiaal niveau (lage koopkracht, onrustig gebied, onwenselijke nationale of politieke ideologie) zoals bv: Bagdag, Lagos, Teheran > moeten vaak rondkomen van eigen landbouw,grondstoffen,voorzieningen

Question 24

Grote en middelgrote stedelijke problematiek

Answer 24

Leefbaarheid staat onder druk,

moeilijker bereikbaar,

sociaal-culturele problemen door multiculturele samenleving

Question 25

-Probleem 1 Stedelijke problematiek :

Stedelijke Leefbaarheid

Answer 25

Mate waarin de woningen in een wijk voldoen aan de woonwensen van bewoner en mate waarin woonomgeving als veilig, sociaal, schoon en gezond wordt ervaren.

Wijken die onder druk staan > verloederen (Buurtprofiel kan iets zeggen over de leefbaarheid)

Question 26

Woning kenmerken

Answer 26

Ouderdom(bouwjaar)

eigendom(particulier,verhuur,socialehuur)

woningtype (hoekwoningen, vrijstaand, 2 onder 1 kap)

Onderhoudstoestand

Marktwaarde

Question 27

Bewonerskenmerken

Answer 27

Huishoudgrootte: hoeveel volwassenen/kinderen
Etniciteit: hoe is bevolking samengesteld, gelet op etnische afkomst?

Inkomen: inkomsten verdeling over de buurt, gemiddelde hoogte per huishouden/aantal bijstand & werkeloosheidspercentage

Gezinsfase: gemiddelde leeftijd buurt? leeftijdsopbouw van de buurt

Question 28

Woonomgeving

Answer 28

Hoedanigheid van een buurt gelet op voorzieningen en de sociale omgeving >

deels objectief middels statistieken, en deel op subjectieve oordeel bewoners(afhankelijk van persoonskenmerken zoals leeftijd, opleidingsniveau,geslacht)

Question 29

Openbare ruimte

Answer 29

grondgebied in de wijk, eigendom en in beheer van overheid > Beoordeling leefbaarheid openbare ruimte op basis van:

Toegankelijkheid: hoe gemakkelijk te bezoeken/betreden?

onderhoudstoestand: hoeveel geld en tijd besteed aan behouden van kwaliteit
overzichtelijkheid: mate van overzien in verband met plaatsbepaling/vinden van de weg en veiligheid
toezicht: hoeveel tijd/geld aan toezichthouden op de openbare ruimte?

Question 30

Leefbaarheid vergroten

Answer 30

Er zijn veel achterstandswijken(probleemwijken)

Die hebben achterstand ten opzichte van andere wijken op gebied van leefbaarheid

vooral te vinden in randstad in oude arbeiderswijken

Question 31

Cityvorming

Answer 31

Wederopbouw van stad, woonfunctie moest plaatsmaken voor werkfunctie

Question 32

Stadsvernieuwing

Answer 32

renovatie, samenvoeging of sloopnieuwbouw

Question 33

Grote stedenbeleid (GSB)

Answer 33

Doel is het wonen, werken en leven in aangesloten steden verbeteren (zorgen voor werk en inkomsten, onderwijs, veiligheid, zorg, leefbaarheid)

Question 34

Krachtwijken & Prachtwijken

Answer 34

Probleemwijken waarin extra investeringen werden gedaan om kracht/prachtwijk te worden > herstructurering was nodig (ingrijpend verbeteren van de wijk)

Question 35

Gentrificatie

Answer 35

als bevolkingsroep met hoge sociaaleconomische status zich vestigt in buurt met lage status

de buurt krijgt meer status/ de stedelijke kwaliteit verbeterd

Question 36

Probleem 2 stedelijke problematiek:

Bereikbaarheid van steden

Answer 36

Toegankelijkheid is belangrijk, slecht bereikbare stad verliest zijn centrale functie en ervaart economische nadelen.

Autovrije centra:
-Auto’s zo veel mogelijk uit stadscentrum geweerd(betaald parkeren/vergunning)

-Aan rand stad goedkoop/gratis parkeren (transferia) en met ov naar stad

• aanvoer goederen winkels zo veel mogelijk snachts
• Openbaarvervoernetwerk verbeteren

-Gebruik van eenrichtingsverkeer

Uitbreiden capaciteit van de wegen: kans is groter dat de wege het vele verkeer aankunnen: kan door aanleggen nieuwe wegen of aanleggen extra rij/spitsstroken (is overigens erg duur) vaak gedaan middels publiek-private samenwerking

Gebruik OV bevorderen: Goedkoop en betrouwbaar OV kan verkeersaanbod op de wegen in stad verminderen

Question 37

Vinex-Wijken

Answer 37

Vierde Nota Ruimtelijke Ordering Extra = zoveel mogelijk bouwen in en aan de bestaande steden ten behoeven van stedelijke kwaliteit en milieu

Question 38

Probleem 3: Sociaal-cultureel vraagstuk

Meeste steden zijn multicultureel geworden (mix van bevolkingsgroepen:

Autochtonen, westerse allochtonen, niet westerse allochtonen in één stad)

Positief gevolg/negatief gevolg

Answer 38

Positief gevolg: Verrijking van de reeds aanwezige cultuur

Nadelig gevolg: Vaak zwakke sociaaleconomische positie van migranten vooral ten aanzien van eht wonen en positie op arbeidsmarkt > gevolg is segregatie, polaristatie, duale arbeidsmarkt

Question 39

Segregatie & Polarisatie:

Answer 39

Veel allochtonen zij aangewezen op sociale huurwoningen en wonen bij elkaar in de buurt >

scheiden van andere bevolkingsgroepen = ruimtelijke segregatie

Hierdoor geen/nauwelijks contact met autochtone bevolking > culturele afzondering = sociale segregatie

Dit versterkt tegenstelling tussen bevolkingsgroepen met als gevolg polarisatie

Question 40

Duale arbeidsmarkt

Answer 40

Duidelijke boven en onderlaag > betreft kenmerken zoals: werkzekerheid, beloning, carriermogelijkheden, bijscholingsmogelijkheden

Bovenlaag scoren hierin goed,

onderlaag scoren slechter en weinig kans tot bovenlaag door te dringen

Onderlaag wordt doorgaans gevormd door niet westerse allochtonen, positie verklaard door:

• Opleidingsniveau (taal/kennis verschil)
• Discriminatie

Question 41

Stad van de toekomst

Answer 41

Huidige samenleving is een informatiemaatschappij =

Creatie, distributie, verspreiding van informatie is een belangrijke economische, politieke en culturele activiteit

Question 42

Kenniseconomie

Answer 42

ontwikkeling en overdracht van kennis

zorgt voor groei welvaart en innovatie
is een vereisten voor internationale concurrentie

Question 43

Netwerkstad

Answer 43

stedelijk gebied waarin samenwerking en onderlinge contacten de vormgeving en toekomst van de stad bepalen

(vooral grote steden beschikken over grote netwerken en zijn motor van onze kenniseconomie)

Question 44

Brainport

Answer 44

Regio gekenmerkt door aanwezigheid van (internationale) Tech bedrijven en kennisinstellingen

Question 45

creatieve stad

Answer 45

Creatieve economie wordt ook steeds belangrijker >

Creatieve stad waarin nieuwe ontwikkelingen en innovaties erg gestimuleerd worden