Hoofdtuk 17 - Farmacologie Van Het Ademhalingsstelsel

Question 1

Regulatie musculatuur, bloedvaten en klieren van de LW: Afferente banen

Answer 1

Irritantreceptoren + C-vezels antwoorden op:

1) exogene chemische stoffen,
2) inflammatoire mediatoren, en
3) fysische stimuli
- -> dit veroorzaakt 1) bronchoconstrictie en mucussecretie via vrijstelling acetylcholine in bovenste LW, en 2) exciterende neuropeptiden in lagere LW

Question 2

Regulatie musculatuur, bloedvaten en klieren van de LW: Efferente banen

Answer 2

• PS zenuwen mediëren bronchoconstrictie + mucussecretie via inwerking op M3-receptoren
• OS zenuwen innerveren BV (–> constrictie) en klieren (–> inhibitie van secretie). GEEN innervatie SMC’s van LW
• Circulerend adrenaline werkt in op beta2-receptoren –> relaxatie SMC’s van LW
• Inhiberende NANC zenuwen relaxeren SMC’s via vrijstelling NO en VIP (vasoactief intestinaal peptide)
• Exciterende NANC zenuwen veroorzaken neuroinflammatie door vrijstelling tachykinines (substantie P en neurokinine A)

Question 3

Farmaca die de ademhaling beïnvloeden

Answer 3

• Onderdrukking ademhaling door excessive doses van meeste farmaca met onderdrukkende werking op CZS
• Benzodiazepines –> relatief weinig ademhalingsdepressie (maar wel in combo met alcohol)
• Narcotische analgetica –> zekere graad van ademhalingsdepressie in therapeutische doses

Question 4

Bronchiaal astma

Answer 4

• 2 karakteristieke kenmerken:
  1) Onderliggende inflammatoire veranderingen in LW
  2) Onderliggende bronchiale hyperreactiviteit
• Belangrijke mediatoren:
  1) Histamine –> uitsluitend in 1ste fase
  2) Leukotrieën B4, LTD4, mogelijks neuropeptiden en NO, en verscheidene chemotaxinen en chemokinen –> beide fases

Question 5

GM bij bronchiaal astma: bronchodilatoren –> beta2-agonisten

Answer 5

• Salbutamol
• EerstelijnsGM
• Werken als fysiologische antagonisten van spasmogene mediatoren
• Weinig tot geen effect op de bronchiale hyperreactiviteit
• Stimulatie beta2-receptoren op bronchiale SMC’s –> bronchodilatatie (verhoging adenylaatcyclase en dus ook cAMP)
• Inhibitie vrijstelling mediatoren uit mestcellen en vrijstelling TNF-alfa uit monocyten
• Werking op cilia –> toename mucusklaring
• Couperen acute bronchoconstrictie (milde tot matige vormen) van astma
• Chronisch onderhoudstherapie bij COPD en bij patiënten die constant benauwd zijn en reeds ingesteld zijn op een hoge dosis inhalatiecorticosteroïden
• Toediening: doseeraërosol, poederinhalator of vernevelaar, maar ook oraal of parenteraal
• Werkingsduur:
  1) Salbutamol –> kortwerkend
  2) Salmeterol –> langwerkend
• Bijwerkingen: palpitaties en tremor

Question 6

GM bij bronchiaal astma: bronchodilatoren –> Theofylline

Answer 6

• Xanthineverbinding
• TweedelijnsGM bij astma –> als alternatief of samen met corticosteroïden + andere anti-inflammatoire middelen bij patiënten die niet voldoende reageren op beta2-agonisten
• Werkingsmechanisme onzeker, mogelijks inhibitie cGMP- of cAMP-FDE; of competitief antagonisme van adenosine t.h.v. adenosinereceptoren
• Nauw therapeutisch venster –> plasmaspiegel < 20 µg/ml: angst, opwinding, convulsies, ademstilstand en hartstilstand
• Oraal als 2delijnsGM bij astma (meestal als preparaat met verlengde werking)
• Toegediend bij status astmaticus via traag i.v. infuus
• Neveneffecten: chronotrope en inotrope effecten t.h.v. hart
• Metabolisatie in lever door CYP
• Leverdysfuncties + virale infecties –> toename plasmaconcentratie en halfwaardetijd
• GM-interacties:
  1) CYP-enzymremmende farmaca zoals cimetidine (>400 mg) en erythromycine (+ andere macrolide AB) –> toenemen plasmaconcentratie
  2) CYP-enzyminductoren zoals carbamazepine, fenytoïne en barbituraten –> afnemen plasmaconcentratie

Question 7

GM bij bronchiaal astma: bronchodilatoren –> Antagonisten van M-receptoren

Answer 7

• TweedelijnsGM bij astma
• Ook bij sommige patiënten met COPD (vnl langwerkende producten)
• Ipratropiumbromide:
  1) Bindt alle subtypen van M-receptoren
  2) Inhibeert de door acetylcholine gemedieerde bronchospasmen
  3) Toediening via inhalatie
  4) Quaternaire ammoniumverbinding –> weinig systemische effecten

Question 8

GM bij bronchiaal astma: bronchodilatoren –> Cysteïneleukotrieën (CysLT)-receptor antagonisten

Answer 8

• Zafirlukast: potente competitieve antagonist
• Voorkomt aspirine-gevoelige astma + inhibeert bronchoconstrictie veroorzaakt door allergenen of inspanning.
• Geringe bronchodilaterende werking

Question 9

GM bij bronchiaal astma: anti-inflammatoire farmaca –> Glucocorticoïden

Answer 9

• Verminderen inflammatoire component bij chronisch astma
• Levensreddend bij status astmaticus
• Werkingsmechanisme: 1) verminderde vorming cytokines (vnl deze geproduceerd door Th2 lymfocyten), 2) verminderde activering eosinofielen en andere inflammatoire cellen
• Niet effectief voor behandeling van de vroege reactie op het uitlokkende agens
• Meestal per inhalatie –> systemische bijwerkingen zeldzaam, zeker wanneer een grote first pass effect aanwezig is (fluticason, budesonide). Buccale en faryngeale candidose en heesheid kunnen optreden
• Slechter worden astma –> oraal glucocorticoïd (prednisolon), of i.v. (hydrocortison)

Question 10

GM bij bronchiaal astma: anti-inflammatoire farmaca –> Natriumchromoglycaat

Answer 10

• Mestcelstabilisator
• Profylactisch
• Kan beide fasen van astma voorkomen + reductie bronchiale hyperreactiviteit bij meeste patiënten