A,F- H17 stofwisseling (en energetica) Flashcards
(33 cards)
Waar maken we energie voor vrij voor onze cellen?
- Voornamelijk onderhoud lichaam
- Lichamelijke activiteit
- Spijsvertering
Wat wordt er gedaan met eten dat ons lichaam binnen is?
Wordt gebruikt op geslagen
Opslag is nuttig bij tekorten en wordt gereguleerd door hormonen
Wat is ATP?
Waar in de cel wordt het gebruikt?
ATP is energie in de cel
Het wordt in de mitochondrien gebruikt, wordt ook wel celademhaling genoemd (omdat we voor een goede verbranding zuurstof nodig hebben)
Wat heb je nodig voor een goede aanmaak van ATP?
Zuurstof en glucose, bij aerobe verbranding
anearoob –> verbranding zonder zuurstof (te weinig zuurstof om te verbranden)
Je hebt voor verbranding ook. nutrienten nodig
‘’ Brandstof (eten) dat in je eten zit verbrand je met een oxidator (zuurstof) dan komt er energie en een restproduct vrij. Het restproduct is CO2, water en warmte. Die energie wordt omgezet in ATP voor de cellen. En die ATP wordt weer gebruikt als energie om celmateriaal op te bouwen uit bouwstoffen.’’
Wat betekent :
- Stofwisseling/ metabolisme
- Celstofwisseling
- Nutriëntenpool
- Katabolisme
- Anabolisme
Stofwisseling/ metabolisme: alle chemische reacties die in het lichaam plaatsvinden
Celstofwisseling: chemische reacties in de cellen
Nutriëntenpool: Bron van moleculen in de cel: aminozuren, vetten, enkelvoudige suikers (na vertering!)
Katabolisme: afbraak van organische moleculen
‘’ Dit vormt niet alleen ATP maar ook warmte’’
Anabolisme: vorming nieuwe organische moleculen
Wat is dissimilatie?
‘’ Dissimilatie is de afbraak van organische moleculen. Die energie uit de dissimilatie kan de cel gebruiken om stoffen te maken, op dat moment krijg je ADP. Dit heeft te maken met de fosfaatgroepen. ADP heeft er 2 en ATP heeft er 3. ADP kan vervolgens weer energie uit je voedingsstoffen opnemen waardoor het ATP wordt’’
Hoe werken anabolisme en katabolisme?
Katabolisme: afbraak van organische moleculen
‘’ Dit vormt niet alleen ATP maar ook warmte’’
Anabolisme: vorming nieuwe organische moleculen
‘’ Eigen aantekening: afbraak gaat via hydrolyse (: splitsing van moleculen met water), en opbouw gaat via een condensatiereactie (: vormen 1 molecuul uit 2 moleculen met water)
Hoe wordt glucose in de spieren en lever opgeslagen?
Als glycogeen
Glycogeen dient als energiereserve bij een tekort aan energie
Wat is het verschil tussen aerobe en anaerobe verbranding?
Aerobe verbranding: Verbranding van glucose met zuurstof
Ervoor nodig: glucose en zuurstof
Anaerobe verbranding: Verbranding bij afwezigheid van zuurstof
‘’ Glucose is niet zo belangrijk want je kunt zelfs vetten en eiwitten verbranden’’
Waar zorgen insuline en glucagon voor?‘
‘’ De pancreas geeft endocrien insuline en glucagon. Insuline zorgt voor het vormen van het glycogeen en dat de suikers worden opgenomen. Glucagon zorgt voor omzetting glycogeen naar glucose. Zodat het weer kan opgenomen en verbruikt worden door de cellen’’
Wanneer krijg je krampen en verzuringen?
’ Wanneer je te weinig zuurstof krijgt en geen snelle suikers meer hebt die kunnen worden omgezet voor de verbranding. Krijg je krampen en verzuring.
Wat zijn eigenschappen van vetten?
- Vetzuren zijn van levensbelang!
- Denk aan het membraan met zijn fosfolipiden laag
- Hormonen en vitaminen zijn er op vetbasis (maar ook op waterbasis)
‘’ Afhankelijk van in vet- of wateroplosbaar kan het vrij de cel in. Dus bij medicijnen ook zo. En dan ligt het aan de plek wat nodig is’’ - Te veel vet wordt opgeslagen als energiereserve
Wat zijn essentiele vetzuren?
(plantbasis). Vetzuren die ons lichaam niet kan aanmaken.
dit zijn linolzuur en linoleenzuur (die moet je via planten binnen krijgen.
Wat is het verschil tussen verzadigde en overzadigde vetten
Verzadigde vetten : Rechte ketens; van der waalskrachten, Vaste toestand bij kamertemperatuur, Vaak dierlijk vet, geen dubbele binding
Onverzadigde vetten: Knink in ketens ; geringe van der waalskrachten, Vloeibare vorm bij kamertemperatuur
,Voornamelijk plantaardig en vis, dubbele binding
Ongezonder= hard dus verzadigd
Wat zijn vrije vetzuren?
Vrije vetzuren: vetzuren die door het plasmamembraan kunnen en worden getransporteerd door albumine (albumine is een transporteiwit). Fungeren als energiebron bij langdurig voedseltekort.
Zet in de volgorde van best naar meest slecht: Transvet, onverzadigd vet, verzadigd vet
- onverzadigd
- Verzadigd
- Transvet
Transvet verhoogt LDL cholsterol ongeveer net zo veel als verzadigd, maar geeft een hoger risico op hart- en vaatziekten
Wat zijn lipoproteinen, en wat doen ze?
Veteiwitcomplexen. Verbindingen die bestaan uit eiwitten en vetten.
Ze voeren cholsterol door je lichaam
Welke 2 verschillende soorten heb je en wat zijn hun eigenschappen?
We hebben cholesterol nodig. De lever maakt cholesterol en cholesterol komt via voeding binnen. Het is belangrijk voor membranen. Alleen de vorm van de vervoermiddelen kan je in de hand houden door de juiste vetten te eten. Omdat LDL groter is en er meer vet in zit kan het zich makkelijker ophopen in de bloedbaan’’
LDL:
- Opslag cholesterol in bloedbaan –> ophopen cholesterol –> Bloedvaten lopen vol en bloed kan er minder goed doorheen –> dichtslippen bloedvaten
- Opslag cholesterol in bloedbaan –> ophopen cholesterol en bloed achter cholesterol gaat stollen –> er vormt zich een bloedpropje –> propje vet schiet los en komt bijv. in hersenen vast te zitten waardoor je een beroerte krijgt.
HDL:
- Vervoert cholesterol vanuit de bloedbaan naar de lever waar cholesterol kan worden afgebroken, of via gal uitscheiding.’’
LDL is groter en bevat meer vet. In de HDL zitten meer eiwitten en die is kleiner. Bij LDL komt het sneller vast te zitten en HDL ruimt het juist op. Dus HDL ‘’de goede’’ en LDL ‘’de slechte’’. De cholesterol is niet goed of slecht, dat vervoeren ze. Maar het zijn die veteiwitproteinen die goed of slecht zijn. Dus de vorm van vervoermiddel.’’
Wat zijn aminozuren, en wat doen ribosomen?
- Aminozuren zijn bouwstenen van eiwitten. Er zijn 20 verschillende eiwitten.
‘’ aminozuren vormen polypeptiden, en die vervolgens weer eiwitten’’ - De ribosomen rijgen die aminozuren aan elkaar tot eiwitten –> eiwitsynthese
‘’ Afhankelijk van welke van de 20 aminozuren heb je een ander eiwit’’
Hoezo is afbraak van eiwitten voor energie uitzonderlijk?
Wat zijn de afbraakproducten van eiwitten?
Je hebt ze functioneel in je lichaam nodig
- Als je ze afbraakt krijg je een giftige stof genaamd ammoniak. Vooral in de lever vindt afbraak van eiwitten plaats.
De levercellen maken het onschadelijk door CO2 an NH3 te koppelen, dit vormt ureum.
Dat wordt uitgescheiden als urine.
Andere afbraakproducten zijn ketonen:organische zuren.
Vb. aceton: hierdoor krijgt je ademhaling een bepaalde geur waardoor je kan ruiken of iemand zijn/ haar eiwitten aan her verbranden is
- Ophoping ketonen door afbraak van vet en eiwit krijg je het ziektebeeld ketose
Afbraak van eiwit voor energie is dus niet gezond of wenselijk.
Wat is het verschil tussen essentiele en niet-essentiele aminozuren?
- Er zijn essentiële aminozuren en niet-essentiële aminozuren
- Essentiele aminozuren (blauw omcirkeld) kan je lichaam niet zelf aanmaken deze moeten we dus uit onze voeding halen, anders eiwittekorten.
- Niet essentiële aminozuren kan je lichaam zelf aanmaken
Wat zijn de bouwstenen van nucleinezuren?
En wordt dna en rna afgebroken?
Nucleotiden
- Cel-eigen DNA wordt niet afgebroken
- RNA wordt wel hergebruikt –> nucleotiden
- Bij afbraak uit voedsel kunnen A en T niet worden gebruikt, deze worden in de vorm van urinezuur uitgescheiden in urine door de nieren.
‘’ zuur doordat er stikstof in zit’’ - Ureum en urinezuur en bevatten stikstof (N)
- Ophoping van urinezuur zorgt voor kristallen wat jicht veroorzaakt.
Wat levert voeding ons?
(denk aan voedingsstoffen)
We hebben macro en micronutriënten
Macronutriënten: deze nutriënten leveren de energie, vele grammen nodig
- Koolhydraten
- Vetten
- Eiwitten
- (Vocht, alcohol, vezels)
Micronutrenten: deze nutriënten leveren geen energie, microgram tot gram nodig
- Vitamines, mineralen
- Bioactieve stoffen (gezondheidsbevorderend effect, maar lichaam kan zonder)
Waarvoor zijn essentiele voedingsstiffen (nutrienten nodig)?
- Nutriënten= essentiële voedingsstoffen
- Het lichaam kan deze of niet voldoende zelf aanmaken.
- Zijn nodig voor het leveren van energie, herstelprocessen, groei en regulatie van het lichaam (‘’hormonen etc’’)
- Zowel een tekort als een overschot kan tot gezondheidsproblemen leiden
