Anxiolytica Flashcards
Geef de neurobiologe van angst-en stressstoornissen
verhoogde motorische spanning
autonome hyperactiviteit
overmatige waakzaamheid
vermoeidheid, concentratieproblemen, geïrriteerdheid
De amygdala spelen een centrale rol in de beleving van angst en bezitten reciproke connecties met een waaier van andere hersenregio’s
Integratie van sensorische en cognitieve input + bepalen of er een angstrespons volgt
Geef verschillende soorten angst-en stressstoornissen met hun uitleg (5)
Paniekstoornissen:
- recidiverennde paniekaanval waarbij de persoon tussen aanvallen bang is om weer een aanval te krijgen
-somatsich: hartkloppingen, beven, ademnood
-psychisch: angstsymptomen (angs voor controleverlies, angst om te sterven
fobie: irrationele, niet-gefundeerde, aanhoudende angst voor objecten of situaties, leidt tot verwachte paniekaanval
Obsessief compulsieve stoornis (OCS): dwangstoornis: obsessieve drang om bepaalde handelingen uit te voeren als reactie op dwangmatige en dikwijls angst uitlokkende gedachten
sociale angsstoornis: grote onzekerheid en angst voor alledaagse sociale interacties en gebeurtenissen
Posttraumatic stress disorder (PTSD) als gevolg van ernstige stress-gevende, traumatische situaties, waarbij sprake is van levensbedreiging, ernstig lichamelijk letsel of een bedreiging van de fysieke integriteit
Wat is anxiolyse, wat gebruik je hierbij?
Anxiolyse = onderdrukking van angst en agitatie via GABAA receptor modulatie in de amygdala door de benzodiazepines
!!opletten: nooit als onderhoudstherapie, enkel voor bv fobie!!
Naast benzo’s, welke gm klasse kun je nog gebruiken voor anxiolyse, waarom?
antidepressiva, meer specifiek SSRI
Naast het versterken van de GABAerge transmissie in de amygdala door benzodiazepines (vnl door postsynaptische GABAA receptor activatie), kunnen inhibitoire effecten thv de amygdala ook worden bekomen door het stimuleren van serotoninerge (5HT) neurotransmissie.
Amygdala ontvangen immers 5HT projecties vanuit de raphe nuclei en angst kan worden verminderd door SSRI
Welke geneesmiddelen zou je geven voor een gegeneraliseerde angststoornis (GAS)?
➢ Cognitieve gedragstherapie en relaxatietherapie zijn doeltreffend en geven op lange termijn verbetering –> 1e keus
➢ Farmacotherapie –> 2e keus
- Voorkeur voor antidepressiva: SSRIs of SNRIs zijn eerste keuze preparaat, gevolg door TCAD
- Benzodiazepines dienen pas na de antidepressiva gegeven te worden wegens hun risico op afhankelijkheid
- Kunnen ook worden gebruikt om de latentieperiode eer effect antidepressiva te overbruggen
- Pregabaline
- Eventueel MAO inhibitoren
➢ Bij somatische uitingen (hartkloppingen, beven…) kunnen bèta-blokkers of clonidine (alpha2-autoR agonist) worden gebruikt
Geef de aanpak van een paniekstoornis
- Niet medicamenteuze therapie als eerstekeusbehandeling
- gm:
SSRIs (1)
TCADs of alprazolam, clonazepam (2)
venlafaxine, SNRI
MAOIs, nl. fenelzine (3)
benzodiazepines (acuut) - Antidepressiva zijn tevens werkzaam, doch risico op herval na stoppen behandeling
Geef de aanpak van een fobie
Niet-medicamenteuze therapie is standaard aanpak (cognitieve therapie, blootstellingstherapie); zeker ook om het effect op termijn te behouden
voor dagelijkse angsten: SSRI en TCAD (imipramine en clomipramine)
onregelmatige angsten: benzodiazepines
aanpak sociale angststoornissen
Niet medicamenteuze therapie!!!
Benzodiazepines werkzaam bij veralgemeende sociale angst maar niet bij podiumvrees
Antidepressiva van het type SSRI, venlafaxine en MAO inhibitoren
-> tevens doeltreffend voor sociale fobie en SSRI/venlafaxine eerstekeus indien onderhoudsbehandeling voor langere termijn nodig is
Aanpak van OCS?
Obsessief compulsieve stoornis
SSRI
Ander SSRI
SSRI + atypisch antipsychoticum
Clomipramine (TCAD) of venlafaxine (SNRI)
Clomipramine + atypisch antipsychoticum
Geef 1 ste lijn bij veralgemeende angst
antidepressiva (eerste keuze SSRI of SNRI, daarna TCAD)
geef 1ste lijn bij sociale angststoornissen
SSRI of venlafaxine indien onderhoudsbehandeling voor sociale angst, benzodiazepines of bèta-blokkers voor incidenteel gebruik
geef 1ste lijn bij fobie
SSRI of TCAD voor iemand die dagelijks lijdt onder angsten, benzodiazepines voor iemand die onregelmatig wordt geconfronteerd
geef 1ste lijn bij OCD
SSRI –> combinatie mogelijk met atypisch antipsychoticum –> TCAD of SNRI –> opnieuw combinatie… quetiapine ook recent gebruikt
geef 1ste lijn bij paniek
SSRI –> venlafaxine (SNRI) –> TCAD of benzo’s –> MAO inhibitoren
Welke gm worden gebruikt bij anxiolyse?
Benzo’s
antideprressiva
antipsychoticum: quetiapine
anti-epilepticum: pregabaline
