Choroby nerwów czaszkowych i obwodowych Flashcards
(58 cards)
Nerwy czaszkowe
I – nerw węchowy II – nerw wzrokowy III – nerw okoruchowy IV – nerw bloczkowy V – nerw trójdzielny VI – nerw odwodzący VII – nerw twarzowy VIII – nerw przedsionkowo-ślimakowy IX – nerw językowo-gardłowy X – nerw błędny XI – nerw dodatkowy XII – nerw podjęzykowy
Zmysłowe
I – nerw węchowy
II – nerw wzrokowy
VIII – nerw przedsionkowo-ślimakowy
Ruchowe
Gałkoruchowe
III – nerw okoruchowy
IV – nerw bloczkowy
VI – nerw odwodzący
Ruchowe
Pniowe
XI – nerw dodatkowy
XII – nerw podjęzykowy
Mieszane
III – nerw okoruchowy V – nerw trójdzielny VII – nerw twarzowy IX – nerw językowo-gardłowy X – nerw błędny
Uszkodzenie nerwów gałkoruchowych
Objawy ogółem
SLAJD STR 290!!!
- Podwójne widzenie (diplopia)
- Zez porażenny (nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych)
- Upośledzenie ruchów gałki ocznej
Uszkodzenie nerwów gałkoruchowych
Objawy całkowitego porażenia nerwu III
- Opadnięcie powieki górnej
- Odwiedzenie gałki ocznej
- Ograniczenie przywodzenia, unoszenia i obniżenia gałki ocznej
- Rozszerzenie źrenicy i zaburzenia akomodacji
Uszkodzenie nerwów gałkoruchowych
Objawy izolowanego porażenia nerwu IV
• Wyższe ustawienie gałki ocznej
• Ograniczona zdolność obniżenia gałki ocznej w
przywiedzeniu
• Podwójne pionowe widzenie przy patrzeniu ku dołowi
Uszkodzenie nerwów gałkoruchowych
Objawy całkowitego porażenia nerwu VI
- Zez zbieżny
* Podwójne widzenie w kierunku zewnętrznym
Możliwe lokalizacje i przyczyny uszkodzenia w stwierdzanych klinicznie objawach uszkodzenia nerwów gałkoruchowych (III, IV, VI)
- Pień mózgu (np. guz, udar, SM)
- Przestrzeń podpajęczynówkowa (zwł. VI ,zwiększone ciśnienie śródczaszkowe)
- Zatoka jamista (zakrzepica, guz, tętniak)
- Szczelina oczodołowa górna i oczodół (uraz, guz, zapalenie)
- Złącze nerwowo-mięśniowe (miastenia)
- Mięsień (uraz, zapalenie, miopatia)
Autonomiczne unerwienie źrenicy
• Przywspółczulne → m. zwieracz źrenicy (obrączkowy tęczówki)
• Współczulne → m. rozwieracz źrenicy (promienisty tęczówki)
• Szerokość źrenic zależy przede wszystkim
od aktywności przywspółczulnej
• Z wiekiem źrenice stają się węższe (spadek napięcia współczulnego)
Oftalmoplegia wewnętrzna
– Objawy: •źrenice szerokie •brak reakcji na światło •brak reakcji do bliży – Objawy towarzyszące: • oftalmoplegia zewnętrzna – Przyczyny: • zapalenia, choroby wirusowe, leki miejscowo
Zespół Hornera-objawy
– Zwężenie źrenicy (widoczne lepiej w słabym
oświetleniu)
– Częściowe opadnięcie powieki (porażenie m. tarczkowego)
– Brak potliwości na twarzy po stronie uszkodzenia
– Poszerzenie naczyń krwionośnych spojówek
Przyczyny zespołu Hornera
• Ośrodkowy:
uszkodzenie pnia mózgu: udar (zespół boczny opuszki Wallenberga), SM, urazy;
uszkodzenie rdzenia w odcinku szyjnym: uraz, guz, stwardnienie rozsiane, jamistość rdzenia
• Przedzwojowy:
uszkodzenie korzeni C8-T1 lub pnia współczulnego: guz szczytu płuca, limfadenopatia śródpiersia
• Zazwojowy: patologia w zakresie tętnicy szyjnej
(rozwarstwienie), ucha środkowego, zatoki jamistej
Nerwoból trójdzielny (7)
• Krótkie (sekundowe), częste, napadowe bóle w zakresie unerwienia nerwu trójdzielnego (jednej, dwu lub wszystkich gałęzi) zwykle po jednej stronie
przebiegające z okresami remisji i zaostrzeń, wywołane prawdopodobnie konfliktem korzenia nerwu z naczyniem
• Chorobowość:15/100.000
• Choroba wieku podeszłego, wyjątkowo przed 30. rokiem życia
• Bardzo silne napady bólu, zwiększające swoją częstotliwość w przebiegu choroby
• Występują samoistnie (ból spontaniczny) lub sprowokowane dotykiem (mycie, golenie), mówieniem, jedzeniem, itp.
• Umiejscowione najczęściej w obrębie V2 i V3; towarzyszy często znamienny grymas twarzy (tic douloureux)
• Badanie neurologiczne – bez nieprawidłowości
Nerwoból trójdzielny- różnicowanie i leczenie
• Różnicowanie: neuralgia (neuropatia) objawowa w przebiegu guza, tętniaka, stwardnienia rozsianego – zwykle zmiany w badaniu neurologicznym
• Leczenie:
– karbamazepina (lek pierwszego rzutu)
– Inne leki przeciwpadaczkowe (okskarbazepina)
– operacyjne (stereotaktyczne, wybiórcze uszkodzenie włókien nerwowych lub mikrochirurgiczne odbarczenie korzenia nerwu)
Samoistne obwodowe
porażenie mm. twarzy (porażenie Bella)
•Etiopatogeneza: etiologia nieznana, prawdopodobnie
wirusowa, reakcja zapalna i obrzękowa pnia nerwu w kanale n. twarzowego
• Początek: ból ucha (za uchem), parestezje twarzy, często poprzedzone oziębieniem twarzy, w ciągu 2-3 dni rozwija
się porażenie połowy twarzy (brak marszczenia czoła, zamknięcia powiek, szczerzenia zębów), w wielu przypadkach także nadwrażliwość na bodźce słuchowe (hiperakuzja, porażenie nerwu strzemiączkowego) i
zaburzenie smaku na 2/3 przednich języka
• Różnicowanie: urazowe uszkodzenie nerwu,
borelioza, powikłanie zapalenia ucha środkowego, guz kąta mostowo-móżdżkowego, zespół Guillaina-
Barrego, stwardnienie rozsiane
• Przebieg: kilka tygodni lub miesięcy w zależności od nasilenia objawów
• Rokowanie: 85% przypadków – pomyślne, 5-10% pozostają defekty (trwałe osłabienie mięśni
mimicznych, przykurcz, współruchy)
• Leczenie: kortykosteroidy, dekompresja nerwu,
rehabilitacja
Neuropatia - mianownictwo
• neuropatia (obwodowa) - objawy uszkodzenia pnia nerwu obwodowego
– mononeuropatia
– mononeuropatia mnoga (wieloogniskowa) – polineuropatia
• „neuritis” – objawy uszkodzenia nerwu
przez czynnik zakaźny (zapalenie)
• Nerwoból (neuralgia) – ból zlokalizowany w obszarze unerwienia określonego nerwu
Mononeuropatie
• Uszkodzenia pojedynczych nerwów • Przyczyny: - uraz - ucisk z zewnątrz (m.in. zespoły cieśni, guzy, amyloidoza) - niedokrwienie (np. w cukrzycy)
Mononeuropatie mnogie
• Uszkodzenia kilku nerwów (równocześnie
lub w odstępach czasu) w mechanizmie identycznym jak w mononeuropatii
• Przyczyny:
- Ucisk w neuropatii z nadwrażliwością na ucisk (uwarunkowanej genetycznie)
- Niedokrwienie (cukrzyca, zapalenia naczyń w przebiegu kolagenoz)
Polineuropatia
Uszkodzenie większości lub wszystkich nerwów obwodowych (niekiedy również autonomicznych i czaszkowych) przez czynnik działający ogólnie
Nerw obwodowy - budowa
229, 300
• Rodzaje włókien nerwowych:
– włókna grube zmielinizowane (czuciowe, ruchowe)
– włókna cienkie zmielinizowane
– włókna cienkie niezmielinizowane (nocyceptywne, autonomiczne)
• Akson i mielina
• Otoczki, naczynia (vasa nervorum), nerwy
(nervi nervorum)
Nerw obwodowy – reakcja na uszkodzenie
Zwyrodnienie typu Wallera (obwodowe)
– Po nagłym uszkodzeniu nerwu (uraz, niedokrwienie, zapalenie) – Pierwotne uszkodzenie aksonu i zaraz potem mieliny → rozpad
włókna
Nerw obwodowy – reakcja na uszkodzenie
– Początek na obwodzie - „wsteczne obumieranie neuronu” – Najwcześniejsze zmiany w najdłuższych nerwach