Cwiczenia Ib - Zmienność analityczna

Question 1

Czy każdy wynik laboratoryjny obciążony jest błędem?

Answer 1

Tak, każdy wynik laboratoryjny jest obciążony błędem.

Question 2

Czy można całkowicie wyeliminować błędy laboratoryjne?

Answer 2

Błędów nie można wyeliminować całkowicie, należy jedynie – znając ich rodzaje i źródła – starać się je zminimalizować.

Question 3

Co świadczy o jakości pracy laboratorium?

Answer 3

• Wiarygodność wyniku badania
• Czas wykonania badania
• Koszt wykonania badania

Question 4

Jakie wyróżniamy błędy analityczne?

Answer 4

• Omyłki czyli błędy trywialne
• Błędy przypadkowe
• Błędy systematyczne

Question 5

Co to jest precyzja i za pomocą czego jest opisywana??

Answer 5

Precyzja jest to stopień zgodności pomiędzy niezależnymi wynikami badania otrzymanymi w ustalonych warunkach.

Precyzja pomiarów opisywana jest za pomocą odchylenia standardowego (standard deviation, SD).

Question 6

Co to jest nieprecyzyjność?

Answer 6

Zgodnie z obowiązującą nomenklaturą metrologiczną, ilościowa informacja o precyzji, przedstawiona w postaci odchylenia standardowego, określana jest jako nieprecyzyjność (imprecision, I).

Question 7

Czym także można posłużyć się do wyznaczania nieprecyzyjności?

Answer 7

Możliwe jest również posłużenie się współczynnikiem zmienności (coefficient of variation, CV), który stanowi miarę względną nieprecyzyjności (I%).

Question 8

Na podstawie czego wyznaczany jest błąd przypadkowy - miara nieprecyzyjności?

Answer 8

Wyznaczany na podstawie analizy rozkładu wyników serii oznaczeń wykonanych w tym samym materiale

Question 9

Jaki jest optymalny CV (coefficient of variation, CV)?

Answer 9

Optymalnie: CV<5%

Question 10

Co to jest dokładność?

Answer 10

Zgodność wyniku badania z wartością rzeczywistą. Miarą dokładności jest różnica między wynikiem/wynikami pomiaru, a wartością odniesienia (nominalną) – obciążenie analityczne (bias), błąd systematyczny

Question 11

Wzór na bezwzględną miarę błędu statystycznego (Δ, B-bias, Diff-difference):

Answer 11

Question 12

Wzór na względną miarę błędu systematycznego:

Answer 12

Question 13

Dokładność i precyzja (na obrazku)

Answer 13

Question 14

Co to jest błąd całkowity (analityczny)?

Answer 14

Bł. Precyzji + Bł. Dokładności = błąd całkowity

Question 15

Co jest jedynym sposobem zapewnienia odpowiedniego poziomu usług laboratoryjnych (odpowiedniej precyzji i dokładności pomiarów)?

Answer 15

wprowadzenie skutecznego systemu kontroli jakości

Question 16

Niezbędne wyposażenie laboratorium:

Answer 16

1. TE_A (całkowity błąd dopuszczalny)
2. Materiał kontrolny
3. 20 wyników
4. Dwa obliczenia
5. Karta kontrolna
6. Reguła QC

Question 17

Co to jest TE_A?

Answer 17

całkowity błąd dopuszczalny - maksymalny błąd pomiaru nie wpływający istotnie na znaczenie uzyskanego wyniku.

Question 18

Co to jest cv_<em>I</em> i cv_<em>G</em>?

Answer 18

cv_{<em>I </em>}-współczynnik zmienności wewnątrzosobniczej

cv_<em>G</em> -współczynnik zmienności międzyosobniczej

Question 19

Zalecenia co do błędu dopuszczalnego

Answer 19

Zalecenia:

• dop. błąd precyzji
• dop. błąd dokładności

Question 20

Wzór na dopuszczalny błąd całkowity:

Answer 20

TE_A=1,65cv_A+Δ%_A

Question 21

Co pozwala na oszacowanie jakości używanej metody?

Answer 21

Obliczenie proporcji pomiędzy dopuszczalnym błędem całkowitym, a obserwowanym błędem precyzji i dokładności

Question 22

Jakie dwa obliczenia są wymagane?

Answer 22

Question 23

Jak dzielimy reguły stosowane do oceny czy badana metoda znajduje się w dopuszczalnych granicach bądź nie?

Answer 23

Reguły:

• proste
  
  • 1_2s
  • 1_3s
• złożone
  
  • reguły Westergarda (np. 1_2s/1_3s/2_2s/R_4s/4_1s/10_X)

Question 24

Czym różnią się od siebie reguły 1_2s i 1_3s?

Answer 24

szerokością przedziału, w którym powinny zawierać się wyniki pomiarów, ażeby metodę pomiarową można było uznać za wiarygodną

Question 25

Reguła 1_2S

Answer 25

Question 26

Reguła 1_3S

Answer 26

reguła 1_3s zakłada, że metoda pomiarowa znajduje się poza kontrolą, kiedy przynajmniej jeden wynik kontrolny uzyskany w serii pomiarowej wykracza poza granice trzech odchyleń standardowych.

Question 27

Reguła 2_2S

Answer 27

. Zgodnie z tą regułą metoda pomiarowa znajduje się poza kontrolą w sytuacji, gdy dwa kolejne wyniki przekraczają wartość dwóch odchyleń standardowych po tej samej stronie wartości średniej. Regułę ta stosuje się zarówno do wyników kontrolnych w jednej serii pomiarowej, jak również w przypadku wyników uzyskanych w tym samym materiale kontrolnym w dwóch kolejnych seriach.

Question 28

Reguła 4_1S

Answer 28

Cztery kolejne wyniki tej samej próbki kontrolnej (lub ostatnie cztery wyniki różnych próbek kontrolnych) leżą poza +1s lub poza -1s: błąd systematyczny. Należy sprawdzić serie pomiarową.

Question 29

Reguła 10_x

Answer 29

Ostatnie 10 wyników tej samej próbki kontrolnej (lub dwóch próbek Kontrolnych) leżą po jednej stronie wartości średniej: błąd systematyczny.

Question 30

Na co powinna pozwolić stosowana reguła intepretacyjna?

Answer 30

Stosowana reguła powinna pozwolić na wykrycie co najmniej 90% ważnych analitycznie błędów systematycznych oraz 80% błędów przypadkowych

Question 31

Reguł Westgarda (Shewharta)

Answer 31

reguła złożona 1_3s /2_2s /R_4s /4_1s /10_x

Question 32

Kryterium 7_T

Answer 32

* Opisane reguły proste i złożone pozwalające wykryć błąd systematyczny, wskazują na równoczesne przesunięcie wszystkich wyników kontrolnych w tym samym kierunku. * Reguła 7_T zakłada, że metoda pomiarowa znajduje się poza kontrolą, jeśli 7 kolejnych uzyskanych wyników wykazuje stałą tendencję wzrostową lub malejącą. W takiej sytuacji mówi się o wystąpieniu trendu. * Reguła 7_T wskazuje na stopniowo nasilające się zmiany w układzie pomiarowym, które mogą wynikać na przykład ze stopniowego rozkładania się stosowanych odczynników lub zmiany w materiale stosowanym do kalibracji układu pomiarowego Reguła 7T stosowana jest pomiędzy seriami.

Question 33

Zewnątrzlaboratoryjna kontrola jakości:

Answer 33

* Porównania międzylaboratoryjne są najbardziej rozpowszechnioną formą kontroli zewnątrzlaboratoryjnej * Eksperyment – grupa laboratoriów analizuje tę sama próbkę * Porównania międzylaboratoryjne organizowane przez jednostki państwowe lub komercyjne * W zależności od obszaru lub kraju, w jakim są one prowadzone, uczestnictwo laboratoriów może być obowiązkowe lub dobrowolne * Zewnętrzna ocena kontroli dokładności (poprawności) prowadzona przez organizatora programu * Porównanie międzylaboratoryjne * Próbki z programu porównania mędzylaboratoryjnego powinny być analizowane w laboratorium rutynowym z seriami próbek badanych * Uzyskane wyniki wprowadza się do dostarczonych przez organizatora formularzy

Question 34

Co to jest Quality Control Service - QCS?

Answer 34

* Program zapewnienia jakości opracowany przez firmę Roche * Prowadzony w ponad 18 krajach * Polega na analizie wyników kontrolnych uzyskanych w poszczególnych miesiącach * Porównania dotyczą ponad 300 różnych metod badań * Czas opracowania danych (wprowadzenie wyników, obliczenia statystyczne, wydruki opracowanych raportów) wynosi 2-4 dni * Opracowania są natychmiast wysyłane do laboratoriów