Cwiczenia IV - badanie ogólne moczu Flashcards
(139 cards)
1
Q
W jakim celu wykonuje się badanie ogólne moczu?
A
- Jako badanie przesiewowe w kierunku chorób nerek i dróg moczowych
- W diagnostyce i monitorowaniu
- cukrzycy
- schorzeń wątroby i dróg żółciowych
- w wykrywaniu zespołów hemolitycznych
- w wykrywaniu niektórych rzadkich chorób metabolicznych, np. cystynurii
2
Q
Rodzaje analizy moczu:
A
- badanie ogólne moczu (ocena makroskopowa, ocena chemiczna oparta o testy paskowe)
- ocena mikroskopowa
- hodowle (analiza bakteriologiczna)
- analiza cytologiczna
3
Q
Jaka jest prawidłowa barwa moczu?
A
jasnożółta do bursztynowej
4
Q
Kolor słomkowy moczu
A
mocz rozcieńczony
5
Q
Kolor ciemnożółty moczu
A
zagęszczony mocz, ryboflawina
6
Q
Kolor pomarańczowy moczu:
A
nadmiar urobilinogenu w żółtaczce hemolitycznej
7
Q
Kolor żółto-zielony moczu:
A
bilirubina/biliwerdyna
8
Q
Kolor czerwony moczu (w tym różne jego odcienie):
A
krew hemoglobina
- jasno-czerwony - krwawienie z dolnych dróg moczowych
- ciemno-czerwony - krwawienie pochodzenia nerkowego (kzn)
9
Q
Kolor ciemnobrunatny moczu:
A
melanina, masywna hematuria*, długo przechowywana próbka moczu
*obecność erytrocytów w moczu, w liczbie przekraczającej 5 sztuk/μl.
10
Q
Kolor zielony moczu:
A
zakażenie bakteriami Pseudomonas
11
Q
Kolor czerwony, czerwono-brunatny:
A
spożycie buraków
12
Q
Jaka powinna być prawidłowo przejrzystość moczu?
A
prawidłowy mocz - całkowicie przejrzysty
13
Q
Co może powodować zmętnienie moczu?
A
- najczęściej komórki lub kryształy (krystaluria szczególnie w moczu alkalicznym).
- czasem leukocyturia, erytrocyturia, bakteriuria, obecność dużej liczby komórek nabłonkowych, ropomocz,
- Mocz może być mętny po spożyciu dużej ilości tłuszczów, moczanów, fosforanów
Wątpliwości rozwiewa badanie osadu moczu
14
Q
Prawidłowa diureza (dobowa objętość moczu):
A
1000 - 2000 ml/dobę
15
Q
Wymień zaburzenia w ilości oddawanego moczu:
A
- bezmocz = anuria (<100 ml/dobę)
- skąpomocz = oliguria (<400 ml/dobę)
- wielomocz = poliuria (>2000 ml/dobę)
16
Q
Co to bezmocz (anuria)?
A
diureza <100ml/dobę
17
Q
Co to skąpomocz (oliguria)?
A
diureza < 400 ml/dobę
18
Q
Co to wielomocz (poliuria)?
A
diureza > 2000 ml/dobę
19
Q
Testy paskowe:
A
- Zgodnie z zasadami suchej chemii
- Szereg pół reakcyjnych przystosowanych przystosowanych do jakościowego lub półilościowego oznaczania wybranych składników moczu
- Pola testowe zawierają substancje związane z fazą stałą reagujące ze składnikami moczu
- W wyniku tej reakcji powstają barwne produkty, co pozwala na ocenę występowania i oszacowanie stężenia badanego elementu
20
Q
Jak ocenia się testy paskowe?
A
- ocena wzrokowa
- ocena reflektometryczna (czytniki pasków)
21
Q
Od czego zależy ciężar właściwy moczu?
A
Ciężar właściwy zależy od ilości substancji rozpuszczonych w moczu i elektrolitów
22
Q
W jakim celu wykonuje się badanie ciężaru właściwego moczu?
A
Badanie ciężaru właściwego moczu stosuje się do oceny zagęszczenia moczu i zdolności wydalniczej nerek
23
Q
Niski i wysoki ciężar właściwy moczu - na co wskazują?
A
Wysoki ciężar właściwy wskazuje, ze mocz jest zagęszczony, niski ciężar właściwy oznacza mocz rozcieńczony
24
Q
Jaka jest prawidłowa wartość ciężaru właściwego moczu?
A
U osoby zdrowej przyjmującej płyny zgodnie zpragnieniem ciężar właściwy moczu pobranego do badania odowolnej porze doby (tzw. przygodna próbka moczu) zwykle jest wzakresie
1,012—1,025 g/ml
25
Kiedy ciężar właściwy moczu przyjmuje największą wartość?
Największą wartość ma badanie moczu zpierwszej próbki porannej, po co najmniej 8-godzinnej przerwie wprzyjmowaniu płynów i pokarmów. _U zdrowych osób ciężar właściwy moczu zwykle przekracza wtedy 1,020 g/ml._
26
Czego wynikiem może być ciężar właściwy moczu wynoszący 1,010 g/ml?
* Oznaczony ciężar właściwy moczu wynoszący 1,010 g/ml może być wynikiem przyjmowania płynów wokresie poprzedzającym pobranie próbki lub stosowania leków moczopędnych.
* Może być również objawem uszkodzenia nerek zupośledzeniem ich czynności zagęszczania moczu lub zaburzeń hormonalnych albo elektrolitowych wpływających na tę czynność nerek.
27
Dla czego jest charakterystyczny stał ciężar właściwy moczu w granicach 1,010-1,012 g/ml?
Stały ciężar właściwy moczu w granicach 1,010-1,012 g/ml niezależny od stopnia nawodnienia jest charakterystyczny dla przewlekłej choroby nerek lub przewlekłych nefropatii.
28
Co to jest izostenuria?
utrzymujący się obniżony ciężar właściwy moczu, zwłaszcza w zakresie 1,010 -1,012 g/ml
29
Co to jest hiposteniria?
pojedynczy wynik badania ciężaru moczu w zakresie 1,010 -1,012 g/ml
30
Nadmiar jakich składników powoduje wzrost ciężaru właściwego moczu?
Wzrost wartości ciężaru właściwego moczu powyżej normy występuje, gdy w moczu pojawia się nadmiar takich składników jak: glukoza, białko, specyficzne leki (wskutek utraty tych składników z moczem)
31
Z czego może wynikać bardzo wysoki ciężar właściwy moczu?
Bardzo wysoki ciężar właściwy może wynikać z dużego zagęszczenia moczu w skutek przyjmowania zbyt małych ilości płynów, odwodnienia, lub nadmiernej ich utraty z organizmu (uporczywe wymioty, nadmierne pocenie się, gorączka, biegunka)
32
Pojedynczy nieprawidłowy wynik ciężaru właściwego moczu:
Pojedynczy nieprawidłowy wynik nie jest jeszcze powodem do zmartwień, natomiast alarmująca powinna być stale utrzymująca się nieprawidłowa wartość tego parametru.
Podwyższony
33
Wartości referencyjne ciężaru właściwego moczu dla testó paskowych:
1,016 –1,022 g/ml
34
Ciężar właściwy moczu - wartości referencyjne dla pozostałych niż testy paskowe metod oceny ciężaru właściwego moczu:
1,023 –1,030 g/ml
35
Co sugeruje gęstość względna moczu \>1,035 g/ml?
Gęstość względna moczu \>1,035 g/ml zawsze sugeruje _obecność w moczu niefizjologicznego składnika_: glukozy, mannitolu, radiologicznego środka cieniującego
36
Od czego zależy odczyn pH moczu?
Odczyn pHmoczu zależy ogólnoustrojowych zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej i funkcji kanalików nerkowych
37
Prawidłowe pH moczu:
Prawidłowe pHmoczu –odczyn lekko kwaśny _(5,0 –6,5)_, ale może się wahać od 4,5 –8,0.
38
pH moczu, a pH krwi
Średnie prawidłowe pHmoczu jest nieco niższe w porównaniu ze średnim pHkrwi (7,4)
39
pH moczu, a dieta
pHmoczu w dużej mierze zależy od stosowanej diety. Spożycie dużej ilości owoców cytrusowych, produktów mlecznych i warzyw powoduje alkalizację moczu, natomiast dieta bogata w produkty mięsne i niektóre składniki (żurawina) prowadzi do jego zakwaszenia
40
Wpływ leków na pH moczu:
Niektóre leki mogą zmieniać pHmoczu
41
Przyczyny odczynu kwaśnego moczu (\<5,5)
* Dieta wysokobiałkowa
* Głodzenie, biegunki, kwasica metaboliczna
* Skaza moczanowa, gruźlica nerek
* Leki zakwaszające
42
Przyczyny odczynu alkalicznego moczu (\>7,5)
* Dieta bogata w cytrusy i warzywa
* U pacjentów z zasadowicą
* Spowodowany obecnością bakterii ureazo-dodatnich (rozkładają mocznik do amoniaku)
* Po posiłku
* Leki alkalizujące
43
Glukoza w moczu:
* Glukoza jest filtrowana z krwi przez kłębuszki nerkowe. W warunkach prawidłowych cała glukoza podlega resorpcji w kanaliku proksymalnym. Gdy stężenie glukozy w osoczu przekroczy próg nerkowy dla glukozy (ok. 180 mg/dl = 10 mmol/l) zaczyna się ona przedostawać do moczu (glukozuria).
* Gdy stężenie glukozy w osoczu wzrośnie jeszcze bardziej, więcej glukozy przejdzie do moczu.
44
Glukoza, a spożycie posiłku:
Glukozuriamoże wystąpić natychmiast po zjedzeniu posiłku bogatego w węglowodany u pacjentów z niskim maksimum kanalikowej resorpcji dla glukozy.
45
Co to jest glukozuria?
Gdy stężenie glukozy w osoczu przekroczy próg nerkowy dla glukozy (ok. 180 mg/dl = 10 mmol/l) zaczyna się ona przedostawać do moczu (_glukozuria_).
46
Znaczenie glukozurii(wynik prawidłowy = negatywny)
* W cukrzycy.
* Glikozuria nerkowa (tubulopatia, Zespół Fanconiego, zaburzenia polekowe)
* U kobiet w ciąży i wcześniaków
47
Poziom glukozy w moczu zależy od:
* jej poziomu we krwi,
* progu nerkowego dla glukozy (wydolności resorpcyjnej kanalików proksymalnych)
48
Wynik prawidłowy glukozurii:
Wynik prawidłowy: negatywny
49
Czy w warunkach prawidłowych ciała ketonowe występują w moczu?
W warunkach zdrowia ciała ketonowe są _nieobecne_ w moczu
50
Ciała ketonowe (u kogo, co to):
* U pacjentów z niekontrolowaną cukrzycą z hiperglikemią dochodzi do nadmiernego katabolizmu lipidów, którego celem jest zapewnienie źródła energii w sytuacji kiedy glukoza nie może być przetransportowana do wnętrza komórki (brak insuliny)
* Ciała ketonowe (β-hydroksymaślan, acetooctani aceton) są końcowymi produktami metabolizmu kwasów tłuszczowych
51
Czy ciała ketonowe przechodzą do moczu?
Podobnie jak glukoza, ciała ketonowe przechodzą do moczu, kiedy ich stężenie we krwi u pacjentów z cukrzycą jest podniesione
52
Znaczenie diagnostyczne ketonurii:
* zwiększona obecność ciał ketonowych w moczu zazwyczaj wiąże się z niewłaściwie kontrolowana cukrzycą
* w kwasicy ketonowej , która może wystąpić u alkoholików, na czczo, w stanach głodu
* Dieta ubogo węglowodanowa, bogato białkowa i o wysokiej zawartości tłuszczu może doprowadzić do ketonurii
* Może wystąpić w chorobach przebiegających z ostrymi stanami gorączkowymi, zwłaszcza u niemowląt i dzieci
* W zatruciu izopropanolem
53
U kogo oznaczanie bilirubiny i urobilinogenu ma znaczenie diagnostyczne?
Znaczenie diagnostyczne ma tylko oznaczanie urobilinogenu i bilirubiny w moczu _chorych na choroby wątroby i dróg żółciowych_.
54
Wynik prawidłowy bilirubiny:
Wynik prawidłowy: negatywny
55
Wynik prawidłowy urobilinogenu:
Wynik prawidłowy: negatywny
56
Która bilirubina przedostaje się do moczu?
**tylko bilirubina sprzężona**
Bilirubina sprzężona jako substancja rozpuszczalna ulega filtracji w kłębuszku nerkowym i przedostaje się do moczu
57
Czy bilirubina wolna (skompleksowana z albuminą) dostaje się do moczu?
**NIE!**
w moczu pojawia się w postaci metabolitu -_urobilinogenu_
58
Żółtaczka przedwątrobowa (przyczyny + parametry)
Przyczyna:
* Nadmierna hemoliza
* Zaburzenia
* Wychwytu
* Sprzęgania
↑↑/↑↑↑ Bilirubina niesprzężona
0/↑ Bilirubina sprzężona
0 Bilirubina w moczu
↑ Urobilinogen w moczu
59
Żółtaczka pozawątrobowa (przyczyny + parametry):
Przyczyny:
* upośledzenie odpływu żółci
↑ Bilirubina niesprzężona
↑↑↑ Bilirubina sprzężona
↑↑ Bilirubina w moczu
0 Urobilinogen w moczu
60
Żółtaczka wewnątrzwątrobowa (przyczyny + parametry):
Przyczny:
* uszkodzenie hepatocyta z towarzyszącą niewydolnością
↑↑ Bilirubina niesprzężona
↑ Bilirubina sprzężona
↑ Bilirubina w moczu
↑↑ Urobilinogen w moczu
61
Co to hematuria?
obecność erytrocytów w moczu, w liczbie przekraczającej 5 sztuk/μl
(zapalenie nerek, uraz itp)
62
Co to hemoglobinuria?
schorzenie, w którym wolna hemoglobina przedostaje się do moczu, co jest efektem chorobowego rozpadu erytrocytów.
(hemoliza, itd)
63
Co to jest myoglobinuria?
pojawienie się cząsteczek mioglobiny w moczu
(rabdomioliza, itd)
64
Czemu odpowiada dodatni wynik moczu na obecność krwi?
Dodatni wynik testu paskowego odpowiada ilości \>3 w polu widzenia w osadzie moczu.
65
Wynik prawidłowy na obecność krwi w moczu:
Wynik prawidłowy: negatywny
66
Co to jest krwiomocz mikroskopowy (mikrohematuria)?
mimo obecności krwinek czerwonych w moczu, jego kolor pozostanie niezmieniony
67
Jakie barwy przyjmuje mocz w przypadku hematurii?
W przypadku hematurii mocz może przybierać różne barwy -od różowego do brązowego, jednak najczęściej jest czerwony lub krwisty
68
Kiedy pojawia się krwiomocz?
* Krwiomocz może pojawić się w stanach zapalnych dróg moczowych, chorobach nerek, w chorobie prostaty, chorobie nowotworowej, w endometriozie.
* Może się pojawić u pacjentów ze skaza krwotoczną
* Krew w moczu może być także wynikiem stosowania niektórych leków
* zwłaszcza po przedawkowaniu leków przeciwzakrzepowych, które powodują, że krew nie krzepnie właściwie i z tego powodu trafia do moczu w zbyt dużej ilości
* antybiotyków (np. fenazopirydyny)
69
Znaczenie esterazy leukocytarnej:
aktywność swoistych esteraz w azurofilnych ziarnistościach granulocytów
Wynik prawidłowy: negatywny
70
Co powoduje leukocyturię?
Leukocyturia jest wyrazem procesu zapalnego w układzie moczowym (niekoniecznie o charakterze infekcyjnym):
* w kłębuszkowym zapaleniu nerek
* w kamicy
* przy użyciu cewnika założonego do pęcherza moczowego
* w niewydolności krążenia
* po długotrwałym wysiłku fizycznym
* po gorączce
71
Co to ropomocz?
Mocz zawierający leukocyty oraz drobnoustroje w takiej ilości, że powodują zmianę barwy, zmętnienie i specyficzny zapach.
72
Wynik prawidłowy azotynów w moczu:
Wynik prawidłowy: negatywny
73
Po co wykonuje się test na obecność azotynów?
Test na obecność azotynów jest badaniem przesiewowym w kierunku diagnostyki infekcji dróg moczowych
74
Na czym opiera się test na obecność azotynów w moczu?
Test opiera się na zasadzie, że większość bakterii będących patogenami dróg moczowych produkuje enzym _reduktazę_, który redukuje azotany do azotynów
75
Jakie znaczenie ma występowanie azotyn w moczu?
bakteriuria związana z zakażeniem bakteriami Gram(-)
76
Jakie są ograniczenia wykrywania azotynów w moczu?
* test pozwala oznaczyć obecność bakterii redukujących azotany do azotynów (Gram(-))
* bakterie gram(+) i drożdżaki nie są zdolne do redukcji azotanów, zatem nie mogą być wykrywane tą metodą
* wynik (+) potwierdza bakteriurię, ale wynik ujemny nie wyklucza jej
* optymalna próbka -pierwsza poranna porcja moczu zbierającego się wcześniej w pęcherzu moczowym przynajmniej 4 godziny (czas odpowiedni do redukcji azotynów)
77
Jakie inne testy stosuje się przy wykryciu azotynów w moczu?
* wynik koreluje z esterazą leukocytarną
* ocena mikroskopowa moczu(bakterie)
* posiewy moczu
78
Kiedy występują zawyżone wyniki azotyów?
przy długim przechowywaniu próbki w temperaturze pokojowej (badanie powinno być wykonane w ciągu 2 godzin, lub należy przechowywać mocz w lodówce)
79
Kiedy wystąpić mogą zaniżone wyniki azotynów?
1) bakterie gram(+) i drożdżaki nie są zdolne do redukcji azotanów i nie są wykrywane tą metodą
2) przy krótkiej inkubacji moczu w pęcherzu moczowym przed mikcją
3) obniżenie wydalania azotanów pochodzenia pokarmowego u pacjentów niedożywionych lub w trakcie żywienia pozajelitowego
80
Bakteriomocz znamienny i o czym świadczy:
104–105/ml może świadczyć o zakażeniu dróg moczowych i nerek
81
Bakteriomocz bezobjawowy (i o czym świadczy):
występowanie znamiennego bakteriomoczu bez klinicznych objawów zakażenia dróg moczowych
82
Ropomocz to:
mocz zawierający leukocyty oraz drobnoustroje w takiej ilości, że powodują zmianę barwy, zmętnienie i specyficzny zapach moczu
83
Ropomocz jałowy to:
brak wzrostu bakterii na zwyczajnych pożywkach u chorego z leukocyturią, co może wskazywać na zakażenie prątkami gruźlicy, bakteriami beztlenowymi, grzybami, wirusami, lub pasożytami.
84
Co jest jednym z najważniejszych wskaźników chorób nerek?
**Białkomocz** (zwykle albuminuria) jest jednym z najważniejszych wskaźników chorób nerek
85
W jakim celu u kobiet w ciąży wykonuje się przesiewowo badania pod kątem obecności białka w moczu?
U kobiet w ciąży wykonuje się przesiewowo badania pod kątem obecności białka w moczu, które mogą wskazywać na możliwość wystąpienia **stanu przedrzucawkowego**
86
W jakim celu (oprócz przesiewowej diagnostyki zespołu nerczycowego) można zastosować test na obecność białka w moczu?
Oprócz przesiewowej diagnostyki zespołu nerczycowego test ten można wykorzystać w ocenie powikłań cukrzycy, kłębuszkowego zapalenia nerek, amyloidozyi szpiczaka mnogiego
87
Ograniczenia testy na obecność białka we krwi:
w teście paskowym oznaczana jest głównie **albumina**, inne białka nie (np.łańcuchy lekkie immunoglobulin).
88
Jakie inne testy stosuje się do wykrywania białek w moczu?
* Kwas sulfosalicylowy(SSA)
* próba zmętnieniowa
* elektroforeza białek moczu
* oznaczanie białek BenceJonesa
89
Białko w moczu w warunkach fizjologicznych:
W warunkach fizjologicznych pojawia się białkomocz, ale **nigdy nie przekracza 150 mg/dobę**
U kobiet w ciąży może wzrastać do 300 mg/dobę, u małych dzieci do 250 mg/dobę
90
Białko w moczu u kobiet w ciąży:
U kobiet w ciąży może wzrastać do 300 mg/dobę
91
Białko w moczu u małych dzieci:
u małych dzieci może wzrastać do 250 mg/dobę
92
Jaki jest wynik prawidłowy na obecność białka w moczu?
Wynik prawidłowy: \< 150 mg/dobę
negatywny
93
Jak wykrywamy białkomocz rutynowo?
Białkomocz wykrywany jest przy użyciu testów paskowych (próg detekcji 200-250 mg/L). Ilość białka w moczu wykrywana jako ilość śladowa testem paskowym **przewyższa 3-krotnie wartości prawidłowe**.
94
Czy można 'olać' dodatni wynik białkomoczu?
**NIE, NIGDY!!!!!!**
Żaden dodatni wynik białkomoczu nie może zostać zlekceważony i musi zostać dokładnie przeanalizowany.
95
Przyczyny białkomoczu funkcjonalnego:
* Białkomocz ortostatyczny.
* Przegrzanie (opalanie się, sauna, gorąca kąpiel, gorączka).
* Wychłodzenie.
* Wysiłek fizyczny.
* Stres.
96
Na czym polega weryfikacja dodatniego wyniku białkomoczu?
* powtórzeniu badania moczu po przeszkoleniu pacjenta z zakresu prawidłowego przygotowania się do badania i pobrania materiału. Należy także poinstruować pacjenta, jak uniknąć białkomoczu przemijającego
* Jeżeli pomimo zachowania wszystkich rygorów powtórne badanie białkomoczu da wynik dodatni, to należy rozpocząć dalszą diagnostykę.
97
Co robimy jeśli wyjdzie nam dodatni wynik białkomoczu?
Dalsza diagnostyka –odpowiedź na dwa pytania:
* **Jak dużo białka jest w moczu?**
* Białkomocz dobowy.
* Stosunek białko całkowite/kreatynina w moczu.
* **Jakie białka są obecne w moczu?**
* Elektroforeza białek moczu
* Oznaczenie stężenia białek markerowych.
98
Zagęszczanie moczu do oceny mikroskopowej moczu:
* zwykle 10 –krotne przez wirowanie
* w pediatrii bada się osad moczu nieodwirowanego
99
Przechowywanie moczu do oceny mikroskopowej moczu:
* komórki i wałeczki ulegają dezintegracji w ciągu 1 -3 godz. w RT.
* Przechowywanie w lodówce do 48 godz.(niewielka utrata komórek)
* W moczu alkalicznym (pH\>7) następuje liza leukocytów i rozpad wałeczków oraz precypitacja fosforanów
* W niskim pH moczu (\<5,5) następuje precypitacja moczanów
100
Co dzieje się w moczu alkalicznym z jego skłądnikami?
W moczu alkalicznym (pH\>7) następuje liza leukocytów i rozpad wałeczków oraz precypitacja fosforanów
101
Co dzieje sie ze skłądnikami moczu w niskim jego pH?
W niskim pHmoczu (\<5,5) następuje precypitacja moczanów
102
Zalecenia co do przygotowania pacjenta do oddania próbki do mikroskopowej oceny moczu:
* Unikać wysiłku fizycznego
* Unikać nadmiernej diurezy
* Nie wykonywać w czasie menstruacji
* Bez założonego cewnika
103
Co można wykryć w mikroskopowej ocenie moczu?
1. Erytrocyty z oceną morfologii
2. Leukocyty
3. Komórki nabłonkowe:
* Płaskie (cewka moczowa)
* Przejściowe (kielichy i miedniczki nerki, moczowody i pęcherz moczowy)
* Kanalikowe
4. Wałeczki
5. Kryształy
6. Bakterie i drożdże
7. Pasożyty
104
Jaki powinien być prawidłowy osad moczu w ocenie mikroskopowej?
* klarowny, bezbarwny
* Niewielka ilość składników komórkowych
* Nieliczne komórki nabłonka płaskiego (nabłonki wielokątne)
* Pojedyncze leukocyty (do 5 wpw)
* Sporadyczne erytrocyty (3-4 wpw)
* Nieliczne pasma śluzu
* Nieliczne kryształy
* \< 3 wałeczki szkliste i brak białka, leukocytów i erytrocytów
105
Co wskazuje na nieprawidłowy osad moczu w HPF (High Power Field)?
* \> 3 erytrocytów,
* \> 5 leukocytów,
* \> 2 komórki kanalików nerkowych
* Obecne bakterie
106
Powiększenie obrazu w HPF?
400x
107
Co wskazuje na nieprawidłowy osad moczu w LPF (Low Power Field)?
* \> 3 wałeczki szklistelub
* \> 1 wałeczek ziarnisty
* \> 10 komórek nabłonkowych płaskich, wielobocznych
* Wałeczki komórkowe (erytrocytarne, leukocytarne)
108
Powiększenie obrazu w LPF?
200x
109
Obecność czego w badaniu osadu wskazuje na jego nieprawidłowość?
* Grzybów lub drożdży, pasożytów
* Patologiczne kryształy (leucyny, tyrozyny, cystyny)
* Duża ilość kwasu moczowego lub kryształyszczawianów
110
Co jest powodem wyługowania krwinek czerwonych?
Wyługowanie krwinek jest konsekwencją ich długotrwałego przebywania w środowisku hipoosmotycznym, np. w świetle cewek nerkowych, w moczowodach lub pęcherzu moczowym, jeśli gęstość względna moczu jest mniejsza niż 1.010 g/ml
111
Co to są erystrocyty wyługowane?
Erytrocyty wyługowane –puste krążki z jednorodną, pozbawioną ziarnistości cytoplazmą, erytrocyty stają się okrągłe i przybierają postać cieni krwinek. Stopień wyługowania erytrocytów _nie pozwala_ na wiarygodne określenie miejsca ich pochodzenia
112
Co jest jedynym dowodem nerkowego pochodzenia krwinek czerwonych w erytrocyturii?
Jedynym dowodem nerkowego pochodzenia krwinek czerwonych jest stwierdzenie w osadzie moczu **krwinek dysmorficznych**( często w obecności wałeczków erytrocytarnych)
113
Co sugeruje obecność w moczu duża liczba niezmienionych morfologicznie i niewyługowanych erytrocytów w moczu (i co z tym dalej zrobić)?
* Duża liczba niezmienionych morfologicznie i niewyługowanych (świeżych!) erytrocytów sugeruje, że pochodzą one z dróg wyprowadzających mocz
* Taka sytuacja wymaga przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki urologicznej
114
Skąd się biorą i co to są erytrocyty dysmorficzne?
* Erytrocyty po przejściu przez błonę podstawną kłębuszka nerkowego stają się erytrocytami dysmorficznymi
* Erytrocyty dysmorficzne:
* Zmienna wielkość komórki
* Utrata dyskoidalnego kształtu
* Pofałdowanie błony komórkowej
* Utrata cytoplazmy
* Zmniejszona zawartość Hb i obecność ziaren Hb
115
Kiedy możemy stwierdzić hematurię pochodzenia pozakłębuszkowego?
\>80% erytrocytów izomorficznych
116
Kiedy możemy stwierdzić hematurię pochodzenia kłębuszkowego?
* \>80% erytrocytów dysmorficznych
lub
* \>5% akantocyty
117
Kiedy możemy stwierdzić hematurię mieszaną?
~50%/50% isomorficzne vs. dysmorficzne
118
Kiedy występują neutrofile w moczu?
* Infekcje dróg moczowych
* Nieinfekcyjne choroby nerek
* niektóre kłębuszkowe zapalenia nerek
* zapalenie śródmiąższowe
* wielotorbielowatość nerek
* nowotwory dróg moczowych
* kamica układu moczowego
* Zanieczyszczenia wydzieliną z pochwy (u kobiet + liczne nabłonki płaskie)
_Zwiększona liczba leukocytów w moczu może być następstwem m.in. dużego wysiłku fizycznego, gorączki oraz niewydolności krążenia_
119
Komórki nabłonka płaskiego w moczu:
* (z dolnych dróg moczowych)
* niewielka ich ilość jest zawsze obecna w osadzie moczu (u kobiet, złuszczone z cewki moczowej)
* Duże ilości obecne w zapaleniu pochwy (infekcyjnym)
120
Komórki nabłonka przejściowego w moczu:
* (kielichy, miedniczki nerki, moczowody, pęcherz moczowy),
* Infekcje dróg moczowych
* Kamica dróg moczowych
* Wodonercze
* Nowotwory dróg moczowych
* Cewnik w pęcherzu moczowym, stentmoczowodowy
121
Komórki nabłonkowe kanalików nerkowych w moczu:
* Martwica kanalików nerkowych
* Zapalenia śródmiąższowe
* Odrzucanie przeszczepu
* Proliferacyjne zapalenie kłębuszków nerkowych
* Zespół nerczycowy
* Leki nefrotoksyczne
122
Co to są wałeczki w moczu i skąd się biorą?
odlewy białkowe kanalików nerkowych, powstają w wyniku agregacji i żelowej przemiany włókien glikoproteiny Tamma-Horsfalla w dystalnych cewkach nefronu i cewkach zbiorczych.
123
Wałeczki szkliste (skład i występowanie):
* białko Tamma-Horsfala
* Po kapieli, saunie, wysiłku, gorączce, białkomocz zastoinowy
124
Wałeczki ziarniste (skład i występowanie):
* Białko i rozpadłe komórki nabłonkowe
* Stany zap. Nerek, toksyczne uszk. nerek, choroby serca, zapalenie płuc
125
Wałeczki nabłonkowe (skład i występowanie):
* Białko i k. nabłonkowe
* z. cewki moczowej, pęcherza, miedniczek nerk.
126
Wałeczki erytrocytarne (skład i występowanie):
* Białko i erytrocyty
* Krwinkomocz pochodzenia nerkowego, kłębuszkowe zap. nerek
127
Wałeczki leukocytarne (skład i występowanie):
* Białko i leukocyty
* Odmiedn. Zap. Nerek, zapalenie śródmiąższowe nerek
128
Wałeczki woskowe (skład i występowanie):
* Białko
* Przewlekłe procesy degeneracyjne komórek kanalików nerkowych
129
Wałeczki tłuszczowe (skład i występowanie):
* Białko i tłuszcze
* Zespół nerczycowy
130
Wałeczki śpiączkowe (skład i występowanie):
* Białko i tłuszcze
* Śpiączka cukrzycowa, wątrobowa
131
Wałeczki hemoglobinowe (skład i występowanie):
* Białko i hemoglobina
* Hemoglobinuria
132
Wałeczki bakteryjne (skład i występowanie):
* Bakterie
* Zakażenie bakteryjne układu moczowego
133
Wałeczki mineralne (skład i występowanie):
* Moczany
* Stany zapalne dróg moczowych
134
Obecność jakich wałeczków świadczy zawsze o ciężkiej chorobie nerek w stadium daleko zaawansowanej niewydolności?
Obecność **wałeczków woskowych** (tzw. szerokich)
135
Rodzaje próbek moczu:
1. Pierwsza poranna próbka moczu
* Po nocnym odpoczynku (co najmniej 8-godzinnej inkubacji w pęcherzu moczowym) i przed posiłkiem i przed wysiłkiem fizycznym, najlepsza do oceny ciężaru właściwego moczu, albuminurii i białkomoczu
2. Druga poranna porcja moczu
* Zwykle po 2 - 4 h po oddaniu pierwszej porannej mikcji, źródłem błędu może być przyjmowanie płynów i posiłku oraz wysiłek fizyczny
3. Dobowa zbiórka moczu
* Wszystkie porcje moczu oddawane w ciągu 24 godzin. Może być rozpoczęta o każdej porze dnia, ale najlepiej od drugiej porannej mikcji, Stosowanie właściwych środków do stabilizacji moczu w zbiórce dobowej,
4. Próbka przygodna moczu
* Bez określenia objętości i czasu pobrania, Obarczona największą liczbą wyników fałszywie ujemnych, Uzyskiwana najczęściej od pacjenta w stanach nagłych
5. Mocz z cewnika
* Źródłem błędu jest pobieranie moczu do badania z worków przyłączonych lub cewników założonych na dłużej
6. Punkcja nadłonowa
7. Mocz z torebek foliowych
136
Co jest podstawowym źródłem błędu przedanalitycznego przy próbce moczu?
Podstawowe źródło błędu przedanalitycznegowiąże się z wydłużeniem czasu pomiędzy oddaniem moczu i wykonaniem analizy!
137
Obostrzenia co do próbki i badania moczu testami paskowymi:
* Większość testów paskowych do badań biochemicznych nie wymaga specjalnych konserwantów pod warunkiem, że badanie wykonane jest w ciągu 24 h,
* Mocz musi być przechowywany w miejscu chłodnym i ciemnym do czasu analizy,
* _Namnażające się bakterie zmieniają pola paskowe dla azotynów i białka!_
* Chłodzenie próbki może powodować precypitację moczanów i fosforanów
* Wydłużenie czasu do wykonania analizy sprzyja rozpadowi elementów upostaciowanych szczególnie w moczu alkalicznym i przy niskim ciężarze właściwym (np. dzieci z nasiloną diurezą), liczba WBC może być kwestionowana już po 2-4 h od pobrania
138
Aktywny osad moczu (active urinary sediment):
* Zawiera liczne erytrocyty, szczególnie z obecnymi erytrocytami dysmorficznymi, leukocytami, wałeczkami erytrocytarnymii leukocytarnymi.
* Aktywny osad moczu wskazuje na toczący się proces zapalny, związany najczęściej z kłębuszkowym zapaleniem nerek lub zapaleniem małych naczyń
* Nieaktywny osad moczu (blandurinarysediment) zawiera jedynie wałeczki szkliste lub ziarniste, bez obecności erytrocytów, leukocytów czy wałeczków komórkowych (erytrocytarnych leukocytarnych) i wskazuje na brak procesu zapalnego
139
Co można wykryć za pomocą testów paskowych?
* Glukoza
* Bilirubina
* Ciała ketonowe
* Ciężar właściwy
* Hb/krwinki
* pH
* Białko
* Urobilinogen
* Azotyny
* Esteraza leukocytarna
