DCD

Question 1

DCD

Answer 1

1. developmental coordination disorder
   - te weinig herkend = te weinig gediagnosticeerd
   - 5-6% van kinderen tussen 5-11j
   - 2-3% = ernstige gevolgen in ADL & school
2. manifestatie
   - problemen stapelen op bij ouder worden
   - door hogere complexiteit omgeving bij ouder worden
   - belang vroegtijdig ingrijpen
3. comorbiditeiten = 50% hebben ook
   - ADHD
   - ADD
   - ASS

Question 2

kader van DCD

Answer 2

1. aandoening
   - neuro-ontwikkelingsstoornis
   - aantasting in hersenen
   - gebieden nog niet gekend
   - genetische bepaald
2. gevolg hersenen
   - integriteit
   - maturiteit
   - capaciteit
3. gevolg functie
   - fysiek
   - cognitief
   - emotioneel
4. gevolg ADL
   - fysiek & sociale omgeving minder exploreren
   - voorwaarde voor leren
   - gedaalde ontwikkeling van andere functies

Question 3

DCD criteria

Answer 3

1. A motorische vaardigheden onder niveau
   - verwacht via leeftijd
   - leren & uitvoeren van vaardigheden beperkt
   - rekening houden wat kind in verleden heeft gehad
   –> beperkingen ondanks mogelijkheid aanwezig was
2. B significante belemmering bij ADL
   - door motorische vaardigheid
   - invloed op school, beroep & vrije tijd
   - moeilijk om vast te stellen
3. C exclusie = geen beter verklaring door andere pathologie
   - verstandelijke-ontwikkelingsstoornis
   - visusstoornis
   - neurologische aandoeningen
4. D begin symptomen
   - vroege ontwikkelingsperiode
   - wilt niet zeggen dat hier al diagnose moet zijn

Question 4

bevestigen van criteria

Answer 4

1. EACD
   - european academy of childhood disability
   - veranderd volgorde van bevestiging
   - D = arts = eerst context van kind & kalender leeftijd evalueren
   - C = arts = uitsluiten van mogelijke oorzaken
   - B & A = kinesitherapeut = zie verder
2. betrokken personen
   - EACD = niet altijd arts betrokken
   - nedelands richtlijnen = arts is noodzakelijk

Question 5

bevestigen van criteria A

Answer 5

1. typische kenmerken
   - houterige beweging
   - vaak vallen
   - trage uitvoering
   - onnauwkeurige uitvoering
2. test
   - M-ABC-2
   - 3-16j
   - <P5 bij subschaal
   - <P15 bij volledige schaal

Question 6

percentiel & standaardscores

Answer 6

1. percentiel scores
   - horizontaal verdeeld = niet normale distributie
   - niet in onderzoek kunnen gebruiken
2. standaard scores
   - scores op voorhand bepaald
   - vb: IQ & VMI

Question 7

bevestigen van cirterium B

Answer 7

1. anamnese & onderzoek
   - activiteiten leeftijdsadequaat
   - invloed op ADL
2. test
   - vragenlijsten
   - DCD-daily
   - SOS

Question 8

vragenlijsten DCD

Answer 8

1. leerkrachten
   - VMVK vragenlijst voor leekrachten over motorische vaardigheden van kleuter
   - GMO Groninger Motoriek Observatie schaal
2. ouders
   - CVO coördinatievragenlijst voor ouders
   - DCD-daily-Q
   - little DCD-Q = normering voor België
3. kind
   - CBSK competentie-belevingsschaal voor kinderen
   - CBSA voor adolescenten

Question 9

bevestigen van criterium D

Answer 9

1. jonge leeftijd
   - vaak al kwalitatief dingen te zien
   - vanaf 6m zien ouders al iets
2. diagnose op 3-5j
   - MABC niet betrouwbaar voor 5j
   - pas zekerheid bij ernstige motorische beperking als MABC < P5
   - 2x uitvoeren in 3m tijd
   - grote variatie normale motorische ontwikkeling op jonge leeftijd
3. gevolg
   - voor 5j = “mogelijke” DCD diagnose
   - echter mag na 3j wel al interventie gestart worden
   - pas op 5j echte diagnose

Question 10

klinisch redeneren met DCD

Answer 10

1. gebruik van 2 kaders
   - ICF
   - dynamische systeemvisie op motorische controle
   - integratie van beide
2. dynamische systeemvisie
   - interactie individu, taak & omgeving
   - ook bepaald door tijd & leeftijd
3. mentaal beeld
   - opstellen van hypothese voor onderzoek
   - leeftijd
   - beperkingen van DCD

Question 11

evaluatie van het kind

Answer 11

1. onderzoek & anamnese
   - thuis & gezin
   - telefonisch/vragenlisjt naar school
   - vrijetijd
2. activiteiten
   - ADL = zelfredzaamheid, schrijven, …
   - vragenlijsten
   - foto-interview voor kind zelf

Question 12

evaluatie van motoriek

Answer 12

1. algemeen
   - mijlpalen
   - basis motorische vaardigheden
   - gespecialiseerde vaardigheden
   - bepaalt geen doelen van therapie!
2. tests
   - M-ABC-2 = diagnose
   - PDMS-2
   - Beery VMI
   - BOT-2
   - WRITIC writing readiness inventory tool in context
   - SOS-2VL
3. functies
   - enkel indien onderliggend probleem voor activiteiten zijn
   - hypotonie
   - coördinatie
   - evenwicht

Question 13

algemeen therapie

Answer 13

1. buiten kine interventie
   - vaak bij DCD doorverwijzing nodig
   - vaak coaching & motivatie van omgeving nodig
2. heterogene aandoening
   - vooral fijne motoriek
   - vooral grove motoriek
   - zowel fijne & grove motoriek
   - vooral balans

Question 14

principes van therapie

Answer 14

1. algemene principes
   - geen genezing
   - maatrelen samen met school op stellen
   - tips compensaties & hobby’s
   - afhvankelijk van draagkracht omgeving
2. behandeling + ondersteuning
   - niet alleen motorische ontwikkeling stimuleren
   - educatie omgeving
   - coaching omgeving
   - pedagogische/psychologische zorg kind
3. individueel
   - individuele behandeling niet altijd noodzakelijk
   - indivdueel extra ondersteuning wel

Question 15

toenemen van klachten doorheen leeftijd

Answer 15

1. algemeen
   - toenemde complexiteit
   - hogere invloed op pyschisch welzijn
2. aanpak
   - bespreken van DCD met kind
   - veel succes ervaringen = goed doen voelen door beweging
   –> psychomotoriek
   - realistisch zelfbeeld vormen
   - leren omgaan met motorische beperkingen = coping + compensaties

Question 16

modellen voor DCD

Answer 16

1. opties
   - in kaart brengen wat sterkte punten zijn = hier gebruik van maken
   - rekening houden met IQ
   - of kind openstaat voor groepstherapie
2. principes met evidentie
   - goal-plan-do-check methode = interventie afstellen afh van kind
   - taak-specifieke training = subtaken
   - NTT neuromotor task training
   - CO-OP cognitive orientation to daily occupational performance
   - motor imagery training = promising

Question 17

CO-OP

Answer 17

1. cognitive orientation to daily occupational performance
   - voor geen intelectuele beperkingen
   - cognitieve vaardigheden gebruiken voor motoriek te verbeteren
   - compensatie voor slechte automatisatie
2. gemeenschappelijke kenmerken NTT
   - keuze van doelstellingen door kind = 3
   - opdelen in kleine stappen
   - goal, plan, do & check methode
   - ouders betrekken
3. verschil met NTT
   - didactische principes
   - attributie stijl herkenen & beïnvloeden
   - werken vanuit ABC voor motivatie

Question 18

goal plan do check

Answer 18

1. algemeen
   - cognitieve leerstrategie
   - methode van Meichenbaum
2. toepassen
   - hoe staat dit gewricht tijdens deze beweging
   - probeer eens wat het beste is voor jou
   - keuze tussen 2 mogelijkheden

Question 19

tips tijdens interventie

Answer 19

1. video’s
   - uitvoering van zichzelf bij taak
   - eigen demonstratie van taak
   - vergelijken & uitleg geven
2. taak analyse
   - aan kind tonen van elementen van wat fout gaat
   - oefenen van specifieke subtaken
   - voor elke subtaak = probleem-oplossend denken door kind

Question 20

training van balans & handshrift

Answer 20

1. balans
   - level B evidentie
   - actieve video games
2. handshrift
   - eerst op handshirift werken
   - indien echt niet mogelijk = overschakelen naar toetsenbord

Question 21

impliciet vs expliciet leren

Answer 21

1. impliciet
   - onbewust
   - geen verbale kennis
   - geen belasting werkgeheugen
   - zoveel mogelijk toepassen maar niet mogelijk voor alles
   - vb: zeggen met voeten samen springen maar bal tussen steken
2. expliciet
   - bewust
   - verbale kennis
   - belasting werkgeheugen

Question 22

evaluatie van therapie

Answer 22

1. algemeen
   - kinderen evalueren altijd door ontwikkeling
   - onderscheid met therapie maken
   - ook zorgen dat doelen op kortere termijn zijn
2. goal attainment scale
   - goede manier van evaluatie
   - andere kunnen ook
3. gestandaardiseerde tests
   - te grote standaard fout
   - spontane ontwikkeling is onbekend
   –> grotere afwijking bij toenemde leeftijd
   - niet specifiek voor geoefende taak

Question 23

SOS2

Answer 23

1. Systematische opsporing schrijfproblematiek
   - 2-6e leerjaar
   - standaardtekst overschrijven op ongelinieerd blad tijdens 5 min
   - beoordeling op kwaliteit & snelheid = aantal letters
2. schrijfkwaliteit = 7 criteria
   - lettervorm
   - vloeiendheid
   - woordspaties
   - lettergrootte
   - onregelmatigheid in lettergrootte
   - regelverloop = volgen van denkbeeldige lijn

Question 24

schrijven in school systeem

Answer 24

1. 2-3e kleuterklas
   - voorbereidend schrijven
   - grafomotoriek = schrijfpatronen & houding
2. 1-2e leerjaar
   - aanvankelijk schrijven
   - leren van vormen letters & verbindingen
   - laag tempo
3. na 2e leerjaar = voortgezet schrijven
   - automatisatie & hoger tempo
   - niet meer nadenken over vorm maar inhoud
   - verdwijnen van schoonschrift = persoonlijk handschrift

Question 25

schrijven ICF

Answer 25

1. functies = voorwaarden voor schrijven - in hand manipulaties - schrijfhouding - voorkeurshand - bewegingen 1. activiteiten - drukletters = 3e kleuterklas - schrijfpatronen = krullen = 3e kleuterklas - krulletters = 1e leerjaar - hoofdletters = 2e leerjaar - woorden & zinnen 1. participatie - tekst met inhoud schrijven - hoofdletters niet belangerijk = indien niet lukken gewoon drukletters gebruiken

Question 26

bewegingen & voorkeurshand

Answer 26

1. voorkeurshand = vaak moeilijk bij zwakke motoriek 1. bewegingen - insciprtie bewegingen = letters vormen met vingers - kleine progressie = polsbewegingen voor meerdere letters - grote progressie = abductie/exorotatie in arm voor zinnen 1. toepassen - sequentieel = apparte bewegingen - vaak ook samen = moeilijke coördinatie

Question 27

pengreep bij schrijfhouding

Answer 27

1. volledige pengreep - open webspace - 2-deling van hand - top van duim & wijsvinger - laatste kootje van middelvinger - stabilisatie met andere 2 vingers 1. variatie - 2/3 volwassenen andere houding ≈ manier van letters schrijven - gebruik van meer vingers = tot alle 5 gebruiken - duim over pen = laterale 3 vinger-greep 1. minimale voorwaarde voor pengreep - dynamische pengreep - beweging met vingers in alle richtingen mogelijk

Question 28

2-deling van hand

Answer 28

1. inhoud - 3 vingers voor pen = beweging - 2 vingers voor stabilisatie - moet aanwezig zijn voor begin met schrijven 1. knippen - zelfde functies van vingers - indien kind met volledige hand open/toe beweegt --> eerst dit inoefenen

Question 29

hand schrijfhouding

Answer 29

1. hand onder lijn van schrijven - meestal onder deze manier - bijna altijd rechts handig - pols in 30° DF & pronatie = meest efficiënt 1. hand oven lijn van schrijven - meer bij links handigen - sterke PF & supinatie - krampen bij lang schrijven 1. blad - altijd licht scheef op tafel - ondersteund natuurlijke DF - stabiliseren met andere hand

Question 30

rest van lichaam schrijfhouding

Answer 30

1. pols & onderarm - gesteund - indien niet = stukje karton als skateboard gebruiken --> moet tussen tafel blijven & gaat mee met pols - elleboog net van tafel 1. algemene houding - niet veel belang - enkel indien kinderen veel problemen hebben met schrijven - indien hypotonie = extra steun wel toestaan

Question 31

in hand manipulaties

Answer 31

1. types - rotaties - shift = duim schuift tov. vingers - translatie = opnemen van voorwerpen & naar handpalm brengen - stabilisatie = voorwerp in handpalm houdn 1. oppakken van pen - oppakken in pincet greep - correct positioneren = jonge kinderen met andere hand --> matuur = middelvinger - dan shift voor juiste hoogte

Question 32

aanleren van schrijven kleuterklas

Answer 32

1. schrijfpatronen - krullen tekenen - niet over stippenlijnen = niet nadenken over eigen vorm - niet over hele blad = nooit bij schrijfen --> kinderen met slechte motoriek hebben juist probleem van alles te dicht op elkaar te zetten 1. betere oefening krullen - zelf 3 krullen tekenen - vinger er tussen houden

Question 33

aanleren van schrijven lagere school

Answer 33

1. vorm van letters - expliciet - met stappen plannetjes & pijlen - zorgt voor veel moeite DCD 1. 4 lijntjes - huisje met woonkamer, zolder & kelder - romp letters = tussen middelste - lus & stok letters 1. problemen - letters die opelkaar lijken = samen aanleren - onnauwkeurigheid = lijnen dikker maken = meer succes ervaringen - lusjes maken = rond 3 puntjes